Geen meerderheid voor Erdogan: eerste keer ooit tweede ronde bij Turkse presidentsverkiezingen

Met 99,87 procent van de stemmen geteld, staat Erdogan aan de leiding met 49,50 procent van de stemmen. Zijn uitdager Kiliçdaroglu heeft momenteel 44,89 procent van de stemmen achter zich volgens de voorlopige uitslag. In totaal ging 88,84 procent van de stemgerechtigde Turken stemmen.

De kans werd geleidelijk aan steeds groter dat geen van de kandidaten de meerderheid van de stemmen krijgt en dat de Turken op 28 mei opnieuw naar de stembus trekken. Dat is nu dus ook officieel bevestigd door de Turkse verkiezingsautoriteit. Het is de eerste keer dat er een tweede ronde moet worden georganiseerd.

Erdogan liet in de loop van de nacht weten dat hij het zal respecteren als er een tweede stemronde wordt uitgeschreven. Wel benadrukte hij tijdens zijn eerste publieke optreden sinds het sluiten van de stemlokalen dat hij een “duidelijke voorsprong” had op Kiliçdaroglu.

Ook Kiliçdaroglu zei een tweede verkiezingsronde te aanvaarden. “En we zullen die absoluut winnen”, zei hij in de nacht van zondag op maandag, omringd door vertegenwoordigers van de zes partijen van zijn coalitie. “Erdogan heeft niet het resultaat gehaald waarop hij rekende, ondanks alle beledigingen.”

De score van Kiliçdaroglu is minder goed dan verwacht. Kilicdaroglu geeft toe dat zijn coalitie “Erdogan niet heeft kunnen verslaan op één van zijn zwakste momenten”, maar hij zegt dat ze de strijd nog altijd kan winnen. “We zullen opstaan en samen deze verkiezing aangaan”, schreef hij op Twitter.

De derde presidentskandidaat Sinan Ogan (55) lijkt zich op te werpen als ‘kingmaker’. Uit de voorlopige cijfers blijkt dat hij ruim vijf procent van de stemmen haalt. Zijn steun kan dus Erdogan of Kiliçdaroglu over de streep helpen bij de tweede ronde eind deze maand. In een interview aan persagentschap Reuters zei hij Kiliçdaroglu enkel te kunnen steunen als hij geen toegevingen doet aan pro-Koerdische partijen. “We hebben al duidelijk gemaakt dat de strijd tegen terrorisme en vluchtelingen terugsturen breekpunten zijn voor ons”, aldus de ultranationalist.

Voor de parlementsverkiezingen claimde Erdogan de overwinning. “Er tekent zich een meerderheid voor de regeringsalliantie af”, klonk het. Volgens de president willen de kiezers “veiligheid en stabiliteit”, waarbij hij zinspeelde op de mogelijkheid dat het parlement en de president elkaar zouden kunnen blokkeren als ze van een andere strekking zijn.

KIJK. Turkse verkiezingen kunnen einde van een tijdperk zijn: “De val van Erdogan is al vaker voorspeld, maar dat belette niet dat hij nu al twee decennia regeert”

De CHP van Kiliçdaroglu beschuldigt de AKP van Erdogan ervan bewust resultaten in oppositiebolwerken aan te vechten om de tellingen daar te vertragen. In Ankara waren er bezwaren bij 300 stembussen. In Istanbul bij 780, klinkt het. “Er zijn plekken waar elf keer bezwaar werd ingediend. Wat ze blokkeren, is de wil van Turkije. Men zal hiermee niet kunnen verhinderen wat komt.”

De woordvoerder van de AKP, de regerende partij van president Recep Tayyip Erdogan, heeft die beschuldigingen van de oppositie weerlegd. De stemmentelling is “transparant” bezig en “er is geen reden tot paniek, aldus de woordvoerder zondag in een antwoord op de oppositie.

De nummer drie onder de presidentskandidaten, Sinan Ogan, toonde zich zondagavond dan weer bezorgd over de stemmen die uitgebracht werden in het buitenland. “We hebben berichten gehoord over manipulatie bij het tellen van overzeese stemmen”, tweette de ultranationalist. Hij riep de Turkse kiescommissie op om “onmiddellijk de nodige maatregelen te nemen”.

In Turkije mochten 64,2 miljoen kiezers zondag hun stem uitbrengen. In het buitenland konden 3,4 miljoen Turken dat al eerder doen. De stembussen sloten zondagavond om 17 uur lokale tijd. De oppositie was massaal op de been om toezicht te houden op een eerlijk verloop van de stembusgang. Eerder had de partij van Kiliçdaroglu al aangekondigd honderdduizenden waarnemers te gaan inzetten bij de circa 50.000 stembureaus in het land.

Er werd rekening gehouden met een hoge opkomst. Op sommige plaatsen vormden zich lange rijen bij stembureaus. Bij de vorige landelijke verkiezing in 2018 gingen kiezers ook massaal stemmen. Mocht Erdogan niet herkozen worden, dan zal hij de macht vredevol overdragen, zo beloofde hij vrijdag. Volgens staatsmedia verklaarde minister van Binnenlandse Zaken Süleyman Soylu dat zeker 600.000 manschappen van de veiligheidstroepen op de been zijn.

De ‘600vekil’, een gewogen peiling van alle Turkse peilingen samen, voorspelde de kansen op een overwinning voor Kiliçdaroglu zaterdag op 63 procent tegenover 35 procent voor Erdogan. De peilingen suggereerden de afgelopen dagen steeds vaker dat de regeringscoalitie van Erdogan haar meerderheid in het parlement zou kunnen verliezen.

Veel partijen hopen een plek te krijgen in het parlement. Er staan 24 partijen op het stembiljet. Die zou daardoor soms bijna een meter lang zijn. Sommige kiezers zeggen moeite te hebben om hun stembiljetten voor de parlements- en presidentsverkiezingen in dezelfde envelop te krijgen.