Krijgen eigenaars van dieselauto met sjoemelsoftware een schadevergoeding? Proces tegen Volkswagen start vandaag

Testaankoop diende in 2016 al een groepsvordering in bij de rechtbank tegen Volkswagen en autogroep D'Ieteren, omdat de bedrijven auto's hebben verkocht met sjoemelsoftware. De consumentenorganisatie eist een schadevergoeding voor alle Belgen die sinds 1 september 2014 zo'n auto hebben gekocht. Volgens Testaankoop gaat het om zo'n 400.000 klanten.

Een jaar eerder was in de Verenigde Staten het dieselgateschandaal aan het licht gekomen. Bepaalde dieselauto's van Volkswagen bleken uitgerust met software die de echte uitstoot van schadelijke stikstofoxiden (NOx) verdoezelde wanneer de auto's op een testbank stonden. Het onderzoek toonde aan dat de bewust auto's een veelvoud uitstootten van wat wettelijk mag, en van wat de constructeur zelf meedeelde.

Vandaag vinden voor de rechtbank van eerste aanleg in Brussel de pleidooien plaats. "We zitten in de staart van het Europese peloton", zegt Jens van Herp van Test Aankoop. Hoe komt dat? "Volkswagen heeft de voorbije jaren alle medewerking consequent geweigerd. Bovendien heeft België een veel kleinere automarkt in vergelijking met andere omliggende landen als Duitsland, de thuismarkt van Volkswagen."

Volkswagen is al veroordeeld in verschillende Europese landen. Onder meer in Duitsland, Italië, Spanje en Nederland oordeelde de rechtbank dat klanten een schadevergoeding moesten krijgen. In de Verenigde Staten ging Volkswagen akkoord om een minnelijke schikking van 9 miljard euro te betalen. 

"Ook het Europees Hof van Justitie velde twee arresten waarin niet alleen de originele software maar ook de update die later werd uitgevoerd, verboden manipulatie-instrument waren. De voertuigen die ermee uitgerust waren, waren per definitie niet conform de koopovereenkomst", aldus Test Aankoop. 

Volgens de consumentenorganisatie kan de rechtbank daar niet om heen. "We denken dat de uitspraken door het Europees Hof van Justitie de zaak in België zal versterken. Dat is het voordeel van een van de landen achteraan in de rij te zijn."

In Spanje, Nederland en Italië ging Volkswagen consequent in beroep. "In België zal het dus waarschijnlijk ook wat langer duren voor de consumenten weten hoeveel schadevergoeding krijgen", meent van Herp. 

Volgens de advocaten van Volkswagen is geen enkele van die buitenlandse vonnissen al definitief, en heeft het Hof van Justitie sowieso niet geoordeeld dat de software enige schade had veroorzaakt.

De discussie rond de sjoemelsoftware beperkt zich volgens de advocaten van Volkswagen dan ook tot een administratieve discussie met de overheden. "Die werd afgesloten met de goedkeuring van de software-update. In België was die software-update zelfs niet verplicht, zelfs zonder die update waren de voertuigen dus rijgeschikt. Geen enkel voertuig heeft een waardeverlies geleden door de originele software of de update."

"De software had enkel invloed in artificiële laboratoriumomstandigheden, ze had geen enkele invloed op de emissie - de uitstoot van schadelijke stoffen - in echte rijomstandigheden", klonk het. "Ze had ook geen invloed op het rijgedrag of de kwaliteit van het voertuig, de veiligheidsparameters of het fiscaal regime. De voertuigen stootten ook niet meer uit dan die van de concurrentie."

"Testaankoop heeft zelf toegegeven dat de software geen invloed had op het rijgedrag of de veiligheid, en dat geen enkel voertuig dat met die software was uitgerust, door de autokeuring zou afgekeurd worden."

De consumenten hebben dan ook geen schade geleden, aldus de advocaten van Volkswagen. "De voertuigen hebben steeds naar behoren gewerkt: kopers hebben de hele tijd hun wagen kunnen blijven gebruiken. Wie zich na september 2015 een voertuig heeft aangeschaft, dus nadat er al over de software was gecommuniceerd, heeft sowieso geen recht op enige schadevergoeding. Die mensen waren op de hoogte en hebben bewust het risico genomen."

Volgens Testaankoop is er duidelijk sprake van oneerlijke handelspraktijken. "Volkswagen heeft niet alleen de consument belazerd, maar ook de concurrentie benadeeld. Zonder de sjoemelsoftware had het die voertuigen niet met die motor op de markt kunnen brengen."

"Het bedrijf heeft een oneerlijk marktvoordeel genoten tegenover de consument. Daar ligt de schade, niet bij een eventuele waardevermindering van de voertuigen. We vragen dat de voertuigen worden terugbetaald, maar dat de consumenten wel hun voertuig kunnen behouden." De pleidooien gaan volgende week voort.