Amnesty International telt hoogste aantal gedocumenteerde executies in 5 jaar tijd in 2022: “Maar liefst 81 mensen op één dag in Saoedi-Arabië”

“Landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika schonden het internationaal recht door het opgevoerde aantal executies in 2022, en toonden een compleet gebrek aan respect voor het recht op leven”, aldus Eva Davidova, woordvoerder van Amnesty International Vlaanderen. “Op 12 maart 2022 executeerde Saoedi-Arabië maar liefst 81 mensen op één dag. In wanhopige pogingen om de volksopstand te beëindigen, heeft Iran mensen geëxecuteerd die alleen maar hun recht op protest uitoefenden.”

Slechts drie landen voerden 90 procent van de wereldwijde executies - zonder die van China meegerekend - uit, wat de mensenrechtenorganisatie als verontrustend omschrijft. In Iran stegen de geregistreerde executies van 314 in 2021 tot 576 vorig jaar. In Saoedi-Arabië was er een verdrievoudiging van 65 in 2021 tot 196 in 2022, het hoogste dat Amnesty in 30 jaar optekende. In Egypte waren er 24 executies.

In 2022 is het aantal gedocumenteerde executies voor drugsmisdrijven verdubbeld tegenover 2021. Nochtans zijn zulke executies in strijd met het internationaal recht, dat voorschrijft dat executies enkel kunnen voor de meest ernstige misdrijven, waarbij sprake is van het opzettelijk doden van mensen. Drugsgerelateerde executies vonden plaats in China, Saoedi-Arabië (57), Iran (255) en Singapore (11). Het gaat om 37 procent van het totale wereldwijde aantal executies. “Ook in Vietnam werden mensen mogelijk geëxecuteerd voor drugsmisdrijven, maar deze cijfers blijven staatsgeheim”, aldus Amnesty.

Het werkelijke cijfer ligt veel hoger, aldus de mensenrechtenorganisatie. In verschillende landen zoals China, Noord-Korea en Vietnam bleef de toepassing van de doodstraf geheim, hoewel bekend is dat deze landen de doodstraf toepassen. “Hoewel het precieze aantal geëxecuteerden in China niet bekend is, is duidelijk dat de meeste executies in China plaatsvinden, vóór Iran, Saoedi-Arabië, Egypte en de VS”, aldus Amnesty.

Terwijl het aantal executies steeg, bleef het aantal gedocumenteerde doodvonnissen nagenoeg gelijk: van 2.052 in 2021 naar 2.016 in 2022.

Vorig jaar hebben vijf landen de executies herstart: Afghanistan, Koeweit, Myanmar, Palestina en Singapore. Naast de stijging in executies in Iran en Saoedi-Arabië zijn ook die in de VS toegenomen, van 11 naar 18.

Amnesty wijst wel op een sprankeltje hoop. Kazachstan, Papoea-Nieuw-Guinea, Sierra Leone en de Centraal-Afrikaanse Republiek schaften de doodstraf voor alle misdrijven af, terwijl Equatoriaal-Guinea en Zambia de doodstraf afschaften voor gewone misdrijven, zegt de mensenrechtenorganisatie. “Aan het einde van 2022 bestond de doodstraf wel nog in de militaire strafwetten van die twee landen.”

Eind 2022 hadden 112 landen de doodstraf voor alle misdrijven afgeschaft en negen landen voor gewone misdrijven. “Nu veel landen de doodstraf tot het verleden laten behoren, is het tijd dat andere landen dit voorbeeld volgen”, aldus Davidova. “De wrede acties van landen als Iran, Saoedi-Arabië en ook China, Noord-Korea en Vietnam zijn nu in de minderheid. Deze landen moeten niet achterblijven en mensenrechten beschermen.”

Van de VN-lidstaten roepen 125 landen op tot een moratorium op executies. Amnesty zegt hoopvol te zijn dat de straf tot het verleden zal gaan behoren. “Maar de tragische doodstrafcijfers van 2022 laten zien dat we niet achterover kunnen leunen. We blijven actievoeren totdat de doodstraf wereldwijd is afgeschaft.”