Even voor halfeen ’s nachts – Nieuw-Zeelandse tijd – brak de brand uit op de derde verdieping van het gebouw dat plaats biedt aan 92 mensen. Met name op de bovenste verdieping woedde de brand hard, en sloegen de vlammen uit het raam, het donker in. Het vuur verspreidde zich ook naar de andere verdiepingen. De brandweer kwam uiteindelijk met twintig wagens en zo’n negentig brandweerlieden ter plaatse om het vuur onder controle te krijgen, wat urenlang duurde.

Een vijftigtal gasten die in ‘Loafers Lodge’ verbleven op het moment van de feiten, werd geëvacueerd, enkelen van hen vanop het dak van het gebouw. Zeker vijf personen werden naar het ziekenhuis gebracht, van wie één iemand in kritieke toestand. Voor minstens zes mensen kwam alle hulp toen al te laat. De identificatie van die slachtoffers is “complex en tijdrovend”, klinkt het, en is nog aan de gang.

Dinsdagmiddag zijn nog elf personen vermist en reddingsteams kammen het zwaar beschadigde gebouw uit, wat bemoeilijkt wordt door de aanwezigheid van asbest, een gedeeltelijke instorting en verder instortingsgevaar.

Mogelijk waren sommige vermiste personen niet thuis tijdens de brand, maar de hulpdiensten vrezen voor meer doden. Volgens adjunct-commissaris van de brandweer Brendan Nally is het onmogelijk dat er nog overlevenden in het gebouw zijn. Brandweerlieden waren al “in elk deel van het gebouw geweest waar iemand in leven kon zijn”.

De politie kon het aantal doden en vermisten niet bevestigen en hield het aantal dodelijke slachtoffers in een verklaring op “minder dan tien”.

“Onze gedachten gaan uit naar de families die hiermee om moeten gaan en naar onze crew die mensen redden, en anderen probeerden te redden die niet meer te redden waren”, zei brandweerchef Nick Pyatt in een eerste reactie aan de krant New Zealand Herald. “Dit is onze ergste nachtmerrie, erger dan dit wordt het niet.”

Eerder op avond al brand?

Volgens de brandweer was er eerder op de avond al een “incident” waarvan de hulpdiensten niet op de hoogte waren gebracht. Een bewoner vertelde aan lokale media dat hij dacht dat er mogelijk een eerdere brand was geweest, een andere zei dat het brandalarm eerder was afgegaan.

Tijdens de grote, en mogelijk dus tweede, brand zag een bewoner van de bovenste verdieping rook van onder zijn deur komen, getuigde hij. “Ik kon niet door de gang vluchten omdat er te veel rook was, dus sprong ik uit het raam”, op een dak twee verdiepingen lager, zei Tala Sili aan RNZ. “Het was heel eng, maar ik wist dat ik uit het raam moest springen of gewoon verbranden binnen het gebouw.” Hij werd door de hulpdiensten van het dak gered en behandeld voor een verstuikte enkel.

Volgens meerdere bewoners ging het brandalarm niet af. Een man die op de tweede verdieping verbleef, vertelde dat hij alleen gealarmeerd werd door geroep. “Ik hoorde een stem in de gang die zei ‘Evacueer, evacueer, het gebouw staat in brand’ – en ik dacht er niet veel van omdat het brandalarm twee of drie keer per week afging en we dat gewoon negeerden”, vertelde Chris Fincham aan RNZ. “Maar toen hoorde ik iemand schreeuwen ‘Er is brand, evacueer’”, waarop hij uiteindelijk toch de trap naar beneden nam.

Tamrat Issé Adan getuigde aan de New Zealand Herald dat hij opstond om naar het toilet te gaan, toen hij rook opmerkte. Hij ging snel op de deur van een vriend kloppen, om hem aan te manen te vluchten. “Zelfs mijn vriend, hij geloofde me niet. Ik zei: ‘komaan, komaan, alsjeblieft, komaan, kom naar buiten’.” De twee konden ontkomen.

Andere buren zeggen dat ze wel een alarm hoorden. Een bewoner vertelt dat hij met veel moeite naar buiten kon kruipen omdat er weinig zuurstof was. “Voor mij was die korte afstand al moeilijk en je hebt hier mensen in de tachtig of negentig.”

Bewoners getuigden aan lokale media dat het gebouw gevuld was met rook. Omwonenden beschreven zwarte rook, die negen uur later nog niet volledig verdwenen was, net als een “vreselijke” geur. Buurtbewoners is gevraagd om ramen en deuren dicht te houden, hun airco uit te schakelen, en buiten een mondmasker te dragen.

Sociale huisvesting

Loafers Lodge is geen klassiek hostel met vakantiegangers, maar een plek waar ook tachtigplussers een plaats konden vinden. Voor sommigen deed het gebouw in de multiculturele wijk Newtown dienst als sociale woning. Er woonden ook shiftwerkers en volgens buren veel medisch personeel. “Hun collega’s gaan hen moeten verzorgen in de ziekenhuizen in de buurt. Het is absoluut tragisch”, vertelde Urmila Bhana, die een kruidenierszaak uitbaat in de buurt, aan Newstalk ZB. Volgens een vertegenwoordiger van het gevangeniswezen verbleven er ook negen personen met een gemeenschapsstraf, die door justitie werden opgevolgd. Twee van hen zijn nog vermist.

Een buurtbewoner zegt dat de politie vaak ter plaatse moest komen voor incidenten. Bewoner Chris Fincham, die op de tweede verdieping woonde, voelde zich naar eigen zeggen nooit erg veilig in het gebouw, omdat er vaak problemen waren met de elektriciteit en het water. Het gebouw zou volgens de autoriteiten wel aan alle opgelegde veiligheidsstandaarden voldaan hebben.

Vooraleer aan het onderzoek naar de oorzaak van de brand begonnen kan worden, wordt de structurele integriteit van het gebouw nog geëvalueerd.

De Nieuw-Zeelandse premier Chris Hipkins bezocht al de plaats van de ramp en sprak van een “traumatische situatie”. Hij bedankte de brandweerlieden. “We hebben al geruime tijd geen gebeurtenis van deze schaal meer gezien. Ik weet dat ze alles gedaan hebben wat ze konden.”