Gezonder eten en meer bewegen? Je collega’s hebben meer impact dan je denkt

Wie is de collega die deze maand de meeste stappen zet? Welk team collega’s beweegt het meest op de werkvloer en heb jij al meegedaan aan de veggie lunch challenge? Het was zeker niet altijd zo, maar vandaag zetten meer en meer bedrijven in op uw fysieke gezondheid. Zelfs een fitnessabonnement of een sportzaal in het kantoorgebouw zijn tegenwoordig soms deel van het pakket.

Al die fruitmanden en sportopties komen er niet alleen uit zorg om uw gezondheid. Werkgevers hopen er ook talent mee aan te trekken en vooral te houden én ze zijn steeds meer op de hoogte van het feit dat wie regelmatig beweegt en gezond eet simpelweg beter presteert.

Al is dat effect op individueel niveau bescheiden. “Op een schaal van nul tot vijf gaat het om 0,1 à 0,2 betere prestaties. Niet enorm, maar natuurlijk wel aanzienlijk als je alle werknemers optelt”, zegt Anne Van der Put, socioloog aan de Universiteit Utrecht.

Zij is zonet gepromoveerd met onderzoek over het thema. Met collega’s onderzocht ze wat bepaalt of we op het werk ook toehappen wanneer er gezonde lunches en wandelsessies worden voorgesteld. Het onderzoek is gevoerd bij 11.000 werkenden in 250 bedrijven uit 9 Europese landen.

België zat daar niet bij. “Cijfers hebben we hier dan ook niet meteen, maar zeker sinds de pandemie, toen veel mensen zich slecht voelden, trekken meer bedrijven de wellnesskaart met initiatieven die hun werknemers gezonder doen eten en meer doen bewegen”, zegt Annelies Baelus van hr-dienstenbedrijf Acerta. “Ook het feit dat er tegenwoordig enorm veel artikels verschijnen over wellness, speelt wellicht mee.”

Besmetten

Een van de opmerkelijke resultaten van Van der Puts onderzoek is dat zelfs wie níét meedoet ook beter gaat presteren wanneer de werkgever gezonde keuzes aanbiedt. “Onze hypothese is dat mensen dan extra waardering voelen omdat het aanbod er is en vanzelf iets terug doen”, zegt Van der Put.

Haar belangrijkste bevinding is dat collega’s en werkcultuur doorslaggevend zijn.

“De sociale factor blijkt zwaarder door te wegen dan bijvoorbeeld of je veel autonomie hebt op het werk of zelf al gezond leeft ”, zegt Van der Put. “Het is daarentegen vooral als jij merkt dat enkele collega’s af en toe een ommetje maken of de gewoonte hebben om de veggie-optie bij de lunch te nemen, dat je overstag gaat. ‘Hier gaat het zo’, denk je dan. Noem het kuddegedrag. En er zijn altijd wel een paar collega’s die spontaan meedoen met wandelchallenges. Zij besmetten de anderen.”

Al is het niet zo dat iedereen volgt. Sowieso zijn er mensen die, om allerlei redenen, weinig of nooit ingaan op de gezonde keuzes die een werkgever aanbiedt. “Maar als een meerderheid gaat wandelen, is de kans groot dat jij ook meedoet”, zegt Van der Put.

“Net daarom is het belangrijk om die intiatieven in het hele bedrijf kenbaar te maken, bijvoorbeeld met een nieuwsbrief”, zegt Baelus.

Ook privé

En de impact van collega’s werkt zelfs door wanneer we thuis werken én in het privéleven, zo ontdekte de sociologe. Als het gaat over eetgewoontes blijkt dat hoe meer collega’s je hebt die op het werk gezond eten, hoe meer jij ook thuis gezond eet. Voor beweging blijkt dat tegen de verwachtingen in niet het geval.

“Wellicht is de impact op eten te verklaren door het feit dat je vaak meer tijd doorbrengt met je collega’s dan met je familie of vrienden en dat eetgedrag op het werk heel zichtbaar is”, zegt Van der Put. “Werknemers nuttigen tot een derde van hun dagelijks aantal calorieën op het werk.”

Maar als de werkcultuur er niet naar is, zo blijkt ook uit deze studie, zal je wellicht niet als vanzelf kiezen voor dat uurtje sport op de middag of die appel in plaats van de snoepreep bij de koffie. Bij een bedrijf waar werk dé prioriteit is en lange dagen, overwerken en doorjakkeren in het DNA zitten hebben zelfs de mooiste fitnesszaal, de grootste fruitmanden of de tofste workshops yoga op de middag weinig succes. Dan is doordoen met een kantinebroodje dat je achter je scherm verorbert de cultuur.

“Heeft werk prioriteit, dan voelen werknemers zich juist schuldig als ze bijvoorbeeld een uurtje gaan sporten, want dan plaatsen ze hun gezondheid boven hun werk. En hun collega’s zijn wel gewoon aan het werk”, zegt Van der Put.

Frustrerend

In haar onderzoek besluit ze dan ook dat gezondheidsbevordering op het werk “geen zin heeft wanneer de werkomgeving niet ondersteunend is, hoewel deze werkgevers wellicht denken hun werknemers te helpen.” Met andere woorden: als bijvoorbeeld vergaderingen blijven doorgaan op de middag en de workload geen noemenswaardige pauzes toelaat zijn stappenchallenges en zo nutteloos.

Baelus onderschrijft dat. “Wij hebben niet meteen onderzoek, maar we merken dat gezondheidsbevordering vooral draait om erbij willen horen en dus de sociale connectie. Ik heb zelf een collega die nog meer stappen per dag zet omdat ze in onze top tien wil blijven staan”, zegt ze. “Alleen is het duidelijk dat een bedrijf dat één keer per jaar zo’n initiatief onderneemt maar verder mikt op te veel werk met te weinig mensen eraan is voor de moeite”, zegt ze. “Als je niet het hele jaar door oprecht aangeeft dat je de gezondheid van je werknemers belangrijk vindt, dan werkt dat eerder frustrerend.”