Het vonnis zegt dat chemiebedrijf 3M een provisionele schadevergoeding van 2.000 euro moet betalen aan het gezin van Kurt Verstraete omdat in het bloed van de ouders en de kinderen abnormaal hoge hoeveelheden PFAS zijn aangetroffen.

Actiegroepen Climaxi en Grondrecht reageren positief. Zij zien de uitspraak van de vrederechter als een belangrijk precedent. “Dit is niet alleen goed nieuws in de zaak tegen 3M, het kan ook voor gelijkaardige zaken tegen vervuilende industriebedrijven een impact hebben”, zegt Toon Penen van Grondrecht. “We vinden het wel jammer dat dit op individueel niveau dient te gebeuren en dat de overheid niet tussenkomt. De gemeente Zwijndrecht zou voor zijn inwoners kunnen opkomen.”

“Het is een eerste stap in de goede richting”, gaat Penen verder. “Hopelijk kan dit vonnis de inwoners van Zwijndrecht ook motiveren om deel te nemen aan het grootschalig bloedonderzoek. Met resultaten komen ze niet enkel hun PFAS-waarden te weten, ze kunnen ook gebruikt worden om naar de vrederechter te stappen.”

Ook Katrin Van der Troost van Climaxi reageert tevreden. “Het is de eerste keer dat 3M zelf voor de rechter verschijnt”, zegt ze. “Het maakt duidelijk dat bedrijven niet zomaar kunnen vervuilen, zonder daar de gevolgen van de dragen. Bij mensen leeft nu wel het optimisme om het zelf ook te proberen.”

Bij de PFAS-ombudsdienst merken ze voorlopig nog geen toenemend aantal vragen van burgers die een procedure willen aanspannen. “We krijgen heel veel uiteenlopende vragen”, zegt Tom Smets van de ombudsdienst. “De mensen weten ons duidelijk te vinden en dat is goed. We krijgen wel vragen over compensaties, maar over het opstarten van procedures zijn er nog geen binnengekomen. Onze rol daarin is natuurlijk beperkt. Het is vooral belangrijk dat mensen weten dat ze nu, maar ook tijdens de sanering, bij ons terechtkunnen. Dus aarzel niet. Heb je vragen, bel ons.

Lucie Van Durme (28) houdt de juridische boot in alle geval af. Samen met partner Maxime woont ze sinds twee jaar in het centrum van Zwijndrecht. Aan de hoofdbaan die de gemeente doorklieft. De oranje zone. “Ik ben niet voor procederen”, zegt Lucie. “We zitten vooral in met ons tuintje. Ik ben 37 weken zwanger. Ik kan mijn kindje daar straks toch niet op haar poep laten spelen?”

De komst van een kindje zorgt voor het eerst voor vragen binnen het jonge gezin. “We hadden een crèche gevonden op 300 meter van de fabriek”, zegt Lucie. “Hoewel ons gevoel erg goed zat bij die mensen, hebben we toch maar geopteerd voor een andere crèche, verder weg van de fabriek en meer naar de kanten van Burcht.”

Ook voor Zwijndrechtenaar Dirk Herremans (63) blijft het pad naar gerechtigheid hobbelig. “Ik wacht gewoon af”, reageert hij. “Er kan nog altijd hoger beroep worden aangetekend. Tegen dan zullen ze wel iets vinden om onder dit vonnis uit te komen. Ik ben het geloof in de rechtsstaat verloren.”

Dirk is misnoegd en ontgoocheld. Al sinds het PFAS-schandaal in juni 2021 kwam bovendrijven. De man woont sinds 1998 in de Neerstraat, de straat het dichtst bij de fabriek van 3M. Van alle huizen staat het zijne het dichtst bij de site. De rode zone. Hij zit aan 850 nanogram PFAS per milliliter bloed.

“Het is nu aan de gemeente Zwijndrecht om te reageren”, zegt ook Dirk. “Om alle 20.000 inwoners te verenigen en in onze naam een rechtszaak te beginnen. Het is niet aan de burger om de kosten van de advocaat te betalen.”

Intussen blijft ook Dirk zich vragen stellen. “Ik heb vorig jaar een openhartoperatie moeten ondergaan. Ik heb gevraagd of ze konden bewijzen of PFAS de oorzaak was. Dat konden ze niet. Terwijl: mijn vader heeft altijd geweten dat de industrie de polders zou kapotmaken. En hij heeft gelijk gekregen: hij is overleden aan keelkanker. Op zijn 47ste.”

Burgemeester André Van de Vijver (Groen) liet inmiddels weten dat de gemeente Zwijndrecht intussen ook een advocaat heeft ingeschakeld tegen 3M om een eisenpakket los te krijgen. Zo wil hij dat inwoners die getroffen worden door een sanering een extra vergoeding krijgen.

Hoe bereik je het PFAS-ombudsteam? Via 015/28 65 82 of 0471/20 43 43 (maandag tot vrijdag van 9 - 17 u) of PFASombudsdienst@igemo.be