Zo’n 70% van de vrouwen krijgt ooit te maken met menstruatiepijn. De menstruatiecyclus is een complex gegeven waar veel vrouwen eigenlijk enkel de basis van kennen. Zo hebben veel vrouwen last van menstruatiepijn, maar weten ze niet waar het vandaan komt of hoe je het moet behandelen. Gynaecoloog en homeopaat Ingrid Theunissen legt uit.
‘Maandstonden zijn het begin en het einde van dingen doorheen het leven van de vrouw. Ze zijn het begin van de puberteit – en nadien de menopauze – en het einde van het genitale leven. Jonge meisjes krijgen hun maandstonden gemiddeld rond hun twaalf jaar. Dat gebeurt trouwens ongeveer twee jaar na de start van de ontwikkeling van secundaire seksuele karakters, zoals borstjes en vaginale afscheiding.’
De menstruatiecyclus
Het woord menstruatiecyclus kennen we allemaal, maar hoe verloop die cyclus nu juist?
‘De communicatie van de menstruatiecyclus verloopt volgens een driedelige as. We beginnen bij de hypothalamus, die ter hoogte ligt van onze hersencortex. Dan gaan we naar de hypofyse, een kleine klier aan de basis van de hersenen. Eindigen doen we bij de eierstokken. De menstruatiecyclus wordt dus in gang gezet door communicatie van de hypothalamus naar de hypofyse, die vervolgens de eierstokken – en dus ook het hele menstruatieproces – in gang zet.’
‘De menstruatiecyclus bestaat uit twee fasen die worden onderbroken door de eisprong. Eerst heb je de folliculaire fase, die begint met je regels. Tijdens deze fase wordt oestrogeen geproduceerd en ben je vaak opgewekt en vrolijk. Na de folliculaire fase heb je de eisprong. Die wordt gevolgd door de luteale fase. Tijdens die tweede fase wordt overgebleven progesteron afgescheiden. De luteale fase duurt altijd veertien dagen, en vaak ben je dan eerder teruggetrokken en emotioneel. Nadien wordt het gehele proces opnieuw in gang gezet.’
‘Je kunt de ontwikkeling van je menstruatiecyclus vergelijken met een orkest. Het orkest houdt heel wat repetities en pas na lang oefenen wordt er foutloos gespeeld. Met je menstruatiecyclus is dat hetzelfde. Het duurt ongeveer anderhalf jaar voor die helemaal stabiel is. Tijdens die maanden kunnen je regels dus wat onregelmatig zijn.’
Menstruatiepijn
‘Menstruatiepijn – of dysmenorroe – komt voor in verschillende gradaties en soorten. Zo heb je primaire dysmenorroe en secundaire dysmenorroe. Primaire dysmenorroe ontstaat één tot anderhalf jaar na de eerste maandstonden. De intensiteit van de pijn stijgt eerst, maar blijft nadien stabiel en vermindert vaak na de eerste zwangerschap. Bij secundaire dysmenorroe wordt de pijn steeds erger met de tijd en is die gelinkt aan een pathologie.’
‘Waarom doen maandstonden dan pijn? Er zijn enkele fenomenen die ontstaan door het dalen van de hormonen op het einde van de cyclus. Het ischemisch fenomeen is een spasme van de aderen en een afwezigheid van correcte vascularisatie van de baarmoeder. Dan heb je ook een inflammatoir fenomeen, want als we iets in ons lichaam moeten reinigen en herstellen, gaat dat samen met ontstekingen. We elimineren het gerijpte slijmvlies en maken het terrein proper zodat nieuw slijmvlies zich kan ontwikkelen voor de volgende cyclus. Omdat het bloed opgeruimd moet worden, trekt de baarmoeder samen en dat
veroorzaakt dus pijn.’
Behandeling
‘De eerste stap bij het behandelen van pijnlijke maandstonden is de afwezigheid van pathologieën bevestigen. Zo is er endometriose: een gynaecologische aandoening die onder andere wordt veroorzaakt door hormoonverstoorders. Er zijn steeds meer jonge vrouwen die te maken krijgen met endometriose, op een steeds jongere leeftijd. Het is dus heel belangrijk om een onderscheid te maken tussen primaire en secundaire dysmenorroe.’
‘Daarnaast moeten we de cyclus goed observeren. Wat gebeurt er, wanneer is er pijn en hoe wordt die pijn gedragen. Het is sowieso belangrijk om hormoonverstoorders te vermijden, want dat zijn grote boosdoeners. Veel ongezonde voeding bevat hormoonverstoorders en is pro-inflammatoir. De ontstekingsreactie die je hebt tijdens je maandstonden, wordt door ongezonde voeding dus nog extremer.’
‘Ten slotte zijn er ook heel wat andere factoren die de pijn kunnen verergeren. Die hebben vooral te maken met je sedentaire levensstijl. Stress, onvoldoende slaap en een verstoorde darmflora zijn vaak ook risicofactoren voor menstruatiepijn.’
Do’s en don’ts
‘Te veel medicatie geven is nooit goed, maar dat betekent niet dat je de pijn moet negeren. Het is wel belangrijk om na te gaan welke middelen je het best zullen helpen. Continue pijnstillers slikken is zeker niet de oplossing. Evenmin moet je de pijn onderdrukken met anti-spasmodica of ontstekingsremmers. Deze geneesmiddelen hebben allemaal bijwerkingen. Ik heb het zelf moeilijk met de nonchalance waarmee dit soort geneesmiddelen worden voorgeschreven. Zo zorgen sommige pijnstillers voor lever- en niertoxiciteit. Ontstekingsremmers geven soms complicaties voor de spijsvertering en kunnen cardiovasculaire risico’s met zich meebrengen.’
‘Een homeopathische behandeling kan hulp bieden. Daarbij wordt gekeken naar het persoonlijke verhaal, de specifieke symptomen en de ervaringen. Er is geen interferentie met de rijping en de menstruatiecyclus. Homeopathische behandelingen hebben ook geen bijwerkingen. Naast de pijn, wordt er ook naar de emotionele component gekeken. Soms moet de behandeling aangepast worden, maar dat is helemaal normaal. Je kunt pas echt de juiste oplossing vinden na een lange bevraging en een goede persoonlijke afstelling.’
‘Je kunt ook kiezen voor een hormonale behandeling. Dat is de anticonceptiepil. De pil neemt het over en creëert kunstmatige maandstonden. Er zijn steeds meer pillen die ervoor zorgen dat je geen menstruaties meer hebt, en dus ook geen pijn. Je kunt best wachten met de pil tot anderhalf jaar na je eerste menstruatie. De pil is misschien niet de beste optie, maar het is volgens mij wel beter dan heel vaak ontstekingsremmers en pijnstillers te slikken.’
De geneesmiddelen van Laboratories Boiron kunnen de pijn van menstruatiekrampen verlichten.
‘Wanneer men met tussenpozen last heeft van krampachtige pijn gepaard met onrust, dan raad ik het homeopathische middel Colocynthis en Magnesia phosphorica aan. Als je pijn hebt bij meer bloedverlies, vaak de tweede dag van de menstruatie, dan schrijf ik Actaea Racemosa voor. Bij bloedklonters, hevige menstruatie met al dan niet pijn in de onderrug, kunnen de homeopathische granules Sabina soelaas bieden. Als je als het ware weeën hebt, dan werkt Secale cornutum het beste. Een diepgaand gesprek met de patiënt stelt me in staat om het juiste homeopathische preparaat aan te raden.’
