Syrische president Assad weer welkom op Arabische top: hoe reageren Syrische vluchtelingen in België op zijn comeback?
Na twaalf jaar als paria mag de Syrische president Bashar al-Assad vandaag opnieuw aan tafel schuiven voor een top met de leiders van de Arabische Liga. In zijn land duren de oorlog en ellende intussen voort. Hoe reageren Syriërs die voor het regime en de aanslepende oorlog zijn gevlucht op deze nieuwe stap in de rehabilitatie van Assad? VRT NWS-journalist Majd Khalifeh sprak met twee Syriërs in België.
Terwijl in zijn land de oorlog en ellende voortduren, wordt de Syrische president Assad steeds meer gerehabiliteerd. Vandaag mag hij aanschuiven op de jaarlijkse top van de Arabische Liga. Voor het eerst in 12 jaar, want in 2011 werd Syrië uit de organisatie gezet als reactie op de gewelddadige onderdrukking van de volksopstand tegen het regime.
De oorlog in Syrië is na 12 jaar nog altijd aan de gang, terwijl Assad - met de steun van Rusland - in het zadel is gebleven. Het komt de omliggende landen dus uit om de banden opnieuw aan te halen.
Van paria naar hernieuwd lid van Arabische Liga
De Arabische Liga werd in 1945 opgericht met als doel meer eenheid in de Arabische wereld te krijgen en de gemeenschappelijke belangen te behartigen. De Arabische Liga is uitgegroeid tot een belangrijke regionale organisatie van 22 landen.
Tot 2011 hoorde Syrië daar bij, maar het land werd uit de organisatie gezet wegens het bloedige optreden van Assad tegen de volksopstand, die uitmondde in een jarenlange oorlog. Tijdens die oorlog bombardeerde het Syrische regime oppositiegebied en was er ook sprake van gifgasaanvallen.
Assad was jarenlang persona non grata, maar dat is meer en meer verleden tijd. De laatste jaren hebben de omringende landen de banden met Syrië geleidelijk weer aangehaald. Begin mei maakte de Arabische Liga bekend dat Syrië opnieuw mag toetreden tot de organisatie.
Assads terugkeer op dat internationale toneel is vooral symbolisch belangrijk, zegt Joost Hiltermann van de International Crisis Group in het programma De Ochtend op Radio 1. "De Arabische wereld geeft aan dat Assad gewonnen heeft en dat er met hem gewerkt moet worden", zegt Hiltermann.
Al relativeert hij meteen het belang: "De top en de Arabische Liga op zich stellen niet veel voor, wezenlijk is er dus weinig verschil." De westerse sancties tegen Syrië blijven van kracht, waardoor Assads verbeterde status niets zal veranderen in Syrië zelf. "Mensen hebben er honger. De toestand is er verschrikkelijk en dat zie ik in de toekomst niet veranderen."
Hoe reageren Syriërs in België?
Maar voor de Syrische bevolking, waarvan er miljoenen voor het regime zijn gevlucht, voelt de rehabilitatie van Assad op het internationale toneel uiterst wrang aan.
"Ik heb er geen woorden voor dat iemand die zo veel bloed aan zijn handen heeft - van kinderen, volwassenen, families opnieuw vertrouwen krijgt", zegt Rawan Ghazaleh. Zij is een 23-jarige studente maatschappelijk werk, die nu vijf jaar in België woont en net de Belgische nationaliteit heeft verworven.
BEKIJK - "Syriërs verdienen een echte president", zegt Rawan
"Ik beschouw Assad helemaal niet als president. Een president moet de mensen van het land beschermen en het goede doen voor de bevolking. Maar Assad heeft duizenden mensen vermoord. Hij heeft zoveel kwaad gedaan, voor heel Syrië. Nee, hij is helemaal mijn president niet."
"Syrië verdient een échte president", zegt Rawan. "Iemand die de mensen wil helpen. Niet alleen omdat Syrië mijn land is. Syrië is net als elk land. De mensen daar zijn ook mensen. Ze verdienen daar ook mensenrechten en een president die in moeilijke tijden aan hun kant staat en naar hen luistert. Naast hen. Niet tégen hen."
Een president moet mensen beschermen, Assad heeft er duizenden vermoord
Terugkeren naar Syrië kan Rawan niet. "Ik mis Syrië heel erg. Ik mis veel mensen daar, ik mis de geur van mijn land. Maar ik durf niet te gaan. Zal ik daar opstaan de volgende dag? Het is er niet veilig. Het is onmenselijk wat daar gebeurt."
Ook voor Tawfeek Zen Alabden is terugkeren naar Syrië onmogelijk. De 33-jarige Syriër woont in Antwerpen, waar hij twee jobs combineert. In Syrië werkte hij voor de Rode Halve Maan. Tawfeek kwam zeven jaar geleden naar België. Hij besliste om te vluchten omdat hij niet naar het leger wilde. De legerdienst is verplicht in Syrië.
BEKIJK - "We gaan de slachtoffers nooit vergeten", zegt Tawfeek
"Ik heb gekozen om te vluchten omdat ik niet wil vechten voor het regime van Assad. Niemand wil dat, niemand kiest daarvoor. Als ik terugga, word ik opgepakt op de luchthaven. Niemand kan garanderen dat ik veilig kan zijn in Syrië. Er zijn daar geen Europese ambassades. Ik kan er gewoon opgepakt worden, en niemand zal weten waar ik ben."
Hoe kun je alle misdaden die Assad begaan heeft vergeten? Hoe kan dat?
Dat zal zo blijven zolang Assad aan de macht is, maakt Tawfeek zich geen illusies. Een normaal leven onder Assad kan en wil hij zich niet voorstellen. "Wij gaan nooit de slachtoffers vergeten, de mensen in de gevangenis, de vrienden die tijdens de oorlog gestorven of vermoord zijn."
Dat de Arabische Liga dat kennelijk wel doet, stoot hem af maar verrast hem ook niet echt. "We hebben nooit op de Arabische regeringen gerekend, we worden regelmatig door hen gestraft", zegt Tawfeek, die verwijst naar hoe Syrische vluchtelingen in veel Arabische landen nauwelijks terechtkunnen.
"We begrepen niet hoe zij alles zo snel vergeten zijn: de duizenden mensen die vermist zijn, de duizenden in de gevangenis, de duizenden doden. De Arabische regeringen mogen het vergeten zijn, maar wij vergeten het nooit. Hoe kun je alle misdaden die Assad begaan heeft vergeven? Hoe kan dat?"