Het was één van de eerste sancties die het Westen oplegde als gevolg van de Russische agressie: alle privéjets van Russische oligarchen zouden in beslag genomen worden op buitenlandse bodem. Het Amerikaanse ministerie van Justitie hoopte op die manier vertrouwelingen van Poetin onder druk te zetten.

In de praktijk ontsnapten er echter veel vliegtuigen aan de sancties. Ze stonden ofwel al geparkeerd in landen die geen sancties oplegde, ofwel slaagden de Russische rijkelui erin hun privéjet nog snel te verplaatsen naar “veilige” oorden. Uit het onderzoek van The Telegraph blijkt nu dat veel van de privéjets die nooit in beslag genomen konden worden intussen helemaal zijn verdwenen van de radar. Letterlijk.

Golf aan nieuwe registraties

Officiële gegevens van het Russische Federale Agentschap voor Luchtvervoer tonen dat er vorig jaar een golf aan nieuwe registraties van privéjets is gebeurd. Die data suggereren dat heel wat oligarchen vorig jaar gewoon hun oude toestel opnieuw hebben laten registreren, met dus ook een nieuw registratienummer. De meeste oligarchen bezitten hun privéjet via ingewikkelde constructies met offshore-bedrijven waardoor het moeilijk is om de precieze eigenaar te achterhalen. Maar uit een verdere analyse blijkt dat de nieuwe registratienummers inderdaad veelal zijn gekoppeld aan gesanctioneerde oligarchen.

Een herregistratie is niet illegaal, maar zorgt er wel voor dat de eigenaren van weer (een tijdje) anoniem kunnen rondvliegen. Het is namelijk via dat registratienummer dat bewegingen van vliegtuigen kunnen worden gevolgd op open source-radarsystemen zoals bijvoorbeeld Flight Radar.

Strandvakanties en zakentripjes

Door het monitoren van een aantal van die toestellen stelde The Telegraph ook vast dat de opnieuw geregistreerde privéjets blijven rondvliegen over heel de wereld. De oligarchen beperken zich daarbij wel enkel tot de landen die geen sancties hebben opgelegd. Strandvakanties in Dubai, Mauritius of de Malediven of een zakentripje naar China of Iran… Het kan allemaal.

Het plan om via de sancties onrust te creëren in de intieme kringen rond Poetin lijkt zo dan ook mislukt. Al kunnen ze op langere termijn misschien alsnog effect hebben. Amerikaanse fabrikanten van vliegtuigen mogen namelijk geen onderdelen meer verzenden voor toestellen met een Russische eigenaar. Aangezien elk vliegtuig ter wereld minstens voor 25% uit onderdelen bestaat die in de VS geproduceerd zijn, is de kans groot dat de gesanctioneerde Russen op termijn hun toestel niet meer zullen kunnen onderhouden.