Wat willen de Chinezen? "President Xi Jinping zal geen oorlog riskeren"

De onwetendheid in het Westen over wat er speelt in de hoofden van meer dan een miljard Chinezen. Dat is een van de dingen die Eva Rammeloo wil aankaarten in haar boek "Alles onder controle": “Ik merkte dat men in Europa eigenlijk weinig wist van China en hoe China met dingen omgaat. We weten hier amper wat de Chinezen bezighoudt.”

Rammeloo woonde negen jaar in China en was er correspondent voor onder andere Trouw en VPRO. In al die jaren heeft ze vooral één ding geleerd over de Chinezen: ze doen er alles aan om chaos te vermijden, en die filosofie trekt zich door van het persoonlijke leven tot in de internationale politiek. “De modale Chinees op het platteland heeft nooit geleerd om kritisch na te denken. Daar focust men op wat zelf te controleren is: familie en erf. Alles daarbuiten is ingewikkeld. Ze houden zich niet met politiek bezig want dat kan alleen maar voor problemen zorgen.”

En dat is waarom we volgens Rammeloo ook niet meteen moeten vrezen voor een grote confrontatie met China want ook op de hoogste niveaus vermijdt men liever chaos en onzekerheid. “Xi Jinping heeft al zo vaak gezegd dat hij zich klaarmaakt voor een oorlog, maar ik denk niet dat China zelf een oorlog zal beginnen. De communistische partij gaat niet beginnen aan iets wat ze niet kan winnen of waarmee ze riskeert stabiliteit te verliezen.”

Maar de enorme economische groei van de laatste decennia doet de Chinese leiders wel hunkeren naar meer internationale macht. “Xi wil dat het land zich stevig neerzet op het wereldtoneel. Hij wil vooral landen in Afrika en bij uitbreiding het globale Zuiden een alternatief bieden op het democratisch model van het Westen en tonen dat ook de autoritaire variant valide is”, aldus Rammeloo.

“Die landen hebben vaak ook genoeg van de westerse eisen en komen meer en meer in de invloedssfeer van China terecht. In ruil voor bijvoorbeeld een stem in de VN, krijgen ze infrastructuurprojecten of een grote lening van China. De redenering in veel van die landen is ook vaak: of je nu in de zak van Amerika zit of in de zak van China, het heeft allebei voor- en nadelen.”

En China mikt niet enkel op Afrika om meer invloed te verwerven, ook in Europa is het land zijn belangen en netwerk aan het vergroten. Hoe moeten we daar in Europa dan op reageren?

Het Westen mag vooral niet naïef zijn in de omgang met China volgens Rammeloo: “Europa  moet zich er bewust van zijn hoe de communistische partij denkt en welke prioriteiten ze hebben. Daarnaast is het belangrijk om met één stem te spreken en zich niet uit elkaar te laten spelen. Vandaag merken we nog te vaak dat voor sommige Europese landen de economische deals met China voorrang krijgen op geopolitieke belangen voor Europa. Dat kan ons later zuur opbreken.”

“In het Westen overschatten we de Chinezen. We mogen ons gerust harder opstellen ten opzichte van China en opkomen voor onze eigen democratische structuur. We vergeten soms dat we vanuit Brussel echt wel kunnen onderhandelen met China als we ons verenigd opstellen.”