Grieken kiezen vandaag nieuwe premier: wordt Mitsotakis herverkozen of gooien schandalen roet in het eten?
De Grieken trekken vandaag naar de stembus voor de parlementaire verkiezingen. Volgens de meest recente peilingen zal de partij van Kyriakos Mitsotakis, de huidige conservatieve premier, als de grote winnaar uit de bus komen. Al zouden een spionageschandaal, de torenhoge inflatie en het recente treinongeval in Griekenland wel eens roet in het eten kunnen gooien.
"De nieuwe groeitijger van Europa", zo verwijst The Financial Times naar Griekenland. "Wie had dat vijf jaar geleden durven denken?", vraagt de Griekse minister van Economische Ontwikkeling zich terecht af. De Griekse economie tekent sterke cijfers op, met een groei van bijna 6 procent vorig jaar.
De huidige conservatieve premier Kyriakos Mitsotakis kan dus een goed economisch rapport voorleggen, maar is dat voldoende om de verkiezingen te winnen?
Stevige concurrentie
Want er zijn kapers op de kust. Ook Alexis Tsipras, de leider van de oppositiepartij Syriza, heeft zijn zinnen gezet op het premierschap. Tsipras was premier van Griekenland van januari 2015 tot juli 2019. Niet dat zijn tumultueuze regeerperiode hem nu veel voordelen oplevert. Toen hij in 2015 aan de macht kwam, bevond Griekenland zich op het dieptepunt van de financiële crisis. Dat leidde uiteindelijk tot het derde internationale steunprogramma voor Griekenland, dat hij - tegen zijn zin - aanvaardde.
"Het is nu uiteindelijk opnieuw een klassieke strijd tussen rechts en links", legt Bert De Vroey uit. "De partij van Mitsotakis, die de voorbije vier jaar aan de macht was, krijgt het verwijt dat zij weinig sociaal voelend is tegenover de pers, studenten en migranten. Daartegenover staat de oppositiepartij van Tsipras. Die wil een terugkeer in de regering forceren voor een linkser beleid."
BEKIJK - "Terzake" trok naar Griekenland voor een gesprek met de minister van Economische Ontwikkeling:
Ondanks de torenhoge ambitie van de oppositieleider, ziet het er toch naar uit dat Nea Demokratia (Nieuwe Democratie) van Mitsotakis met de meeste stemmen zal gaan lopen. Al valt het nog te bezien of de conservatieve partij voldoende Grieken kan overtuigen. De huidige regering heeft immers heel wat 'schandalen' op haar naam staan.
Lijken in de kast
Eerst en vooral was er de zware treinramp in Larissa in Griekenland, begin dit jaar. Bij de botsing tussen een passagierstrein en een goederentrein kwamen 57 mensen om het leven. De twee treinen reden op hetzelfde spoor. De stationschef van Larissa werd opgepakt op verdenking van nalatigheid, maar veel Grieken hielden vooral de politiek verantwoordelijk.
Er zijn immers al langer problemen bij het Griekse spoornet: de staat van de spoorwegen is er ondermaats en er is een groot personeelstekort bij de spoorwegmaatschappijen. "Er wordt niet met de vinger gewezen naar specifieke politici, want dit probleem sleept al tientallen jaren aan", zei correspondent Bruno Tersago daarover.
"Maar premier Mitsotakis zal het moeilijk krijgen om zijn standpunt te verdedigen dat het hier om een menselijke fout ging." En inderdaad: in verschillende Griekse steden kwamen honderden mensen op straat om te protesteren tegen de onderfinanciering van de publieke sector.
En dan was er nog het afluisterschandaal. In november 2022 publiceerde de Griekse krant Documento een lijst met de namen van 33 politici, zakenlieden en journalisten die mogelijk door de inlichtingendiensten afgeluisterd werden.
Op hun telefoons werd spionagesoftware aangetroffen. De premier zou erg dicht betrokken geweest zijn bij dat schandaal, al heeft hij dat wel altijd ontkend.
Net als in ons land, kende ook Griekenland in de nasleep van corona een erg hoge inflatie. In 2021 bedroeg de jaarinflatie (CPI) er 5,11 procent (in vergelijking met 5,71 procent bij ons) en in 2022 bedroeg de jaarinflatie (CPI) er 7,22 procent (in vergelijking met 10,35 procent bij ons). Dat blijkt uit cijfers van inflation.eu. Het winkelmandje werd er dus een stuk duurder.
Daarom voerde de Griekse regering een opvallende koopkrachtmaatregel in. Vanaf februari 2023 betaalde de overheid 10 procent van de maandelijkse kosten van de boodschappen van de Grieken terug. De maatregel moet de Grieken wapenen tegen de hoge inflatie.
Toch hoort de koopkracht van Griekenland nog steeds bij de laagste van Europa. Enkel Albanië doet slechter. Dat is dan weer te wijten aan de besparingen en structurele hervormingen die Griekenland de voorbije tien jaar heeft moeten doorvoeren. Daardoor ligt het gemiddelde loon op dit moment ongeveer rond de 750 euro per maand. Bovendien worden de lonen niet automatisch geïndexeerd zoals in België.
BEKIJK - "Ik hoop dat er betere dagen komen": ("Het journaal" 21/05/23)
Wat zijn de prognoses?
Nea Demokratia scoort het best in de peilingen en zou ongeveer 36 procent van de stemmen halen. Syriza zou op 29 procent eindigen, de socialistische Pasok-partij op 10 procent. In dat scenario zou Mitsotakis een coalitie kunnen sluiten met de Pasok-partij (om een absolute meerderheid te behalen, heb je in Griekenland 45 procent van de stemmen nodig).
"Vanavond zullen we zeker al de grote trends kunnen zien over wie het sterkste is", concludeert Devroey. "Maar we zullen vooral weten of één partij een absolute meerderheid kan halen in het parlement. Die kans is eerlijk gezegd nogal klein."
"Dan komen er in eerste instantie gesprekken om te zien of er een coalitie mogelijk is. Maar als dat niet lukt, dan komt er een tweede ronde op 2 juli. Daar zullen dan andere regels gelden voor de verkiezingen, zodat de grootste partij dan makkelijker aan een absolute meerderheid kan komen."
BEKIJK - Onze buitenlandjournalist Bert De Vroey vanuit Piraeus: "De meerderheid van de zetels in het parlement halen, zal vandaag zo goed als zeker niet lukken" ("Het journaal" 21/05/23)
