Dit is het belang van Bachmoet voor de Russen: ‘Psychologisch is de verovering een grote opsteker’

Bachmoet was voor de oorlog een relatief onbekende kleine stad. Wat is de betekenis van een Russische verovering?

“Prigozjin en Rusland eisen nu de inname van de stad op, de Oekraïners weerspreken dat. Maar het lijkt er wel heel veel op dat Bachmoet nu praktisch in Russische handen is.

“Militair-strategisch is het niet van groot belang. Bachmoet is een betrekkelijk kleine stad. Bovendien hebben de Oekraïners behoorlijke verdedigingslinies opgebouwd. Het is dus niet zo dat de Russen nu zo doorstoten naar Kramatorsk en Slovjansk, de belangrijkste steden in de regio Donetsk die nu nog in Oekraïense handen zijn. Het is nog niet de doorbraak die Prigozjin wil dat wij erin zien.

“Psychologisch is het natuurlijk wel een belangrijke opsteker voor de Russen. Er is meer dan negen maanden om deze stad gevochten. Het is maar een heel klein deel van het Oekraïense front dat meer dan duizend kilometer lang is en strekt van Charkiv tot aan de Krim. Maar ook de Oekraïners hebben laten merken dat ze dit een hele belangrijke slag vonden.”

Wat heeft de maandenlange strijd dan opgeleverd?

“Aan beide zijden zijn er enorm veel doden gevallen. Dat was ook het idee van de Oekraïners: hou het Russische leger daar bezig en maak enorm veel slachtoffers. Maar Prigozjin heeft ook gezegd dat het hem daar om te doen was. Hij wilde zo veel mogelijk Oekraïense militairen uitschakelen. Bachmoet noemde hij een gehaktmolen.

“Het voordeel van de Russen en Wagner was dat zij rekruten uit strafkampen in de strijd konden gooien. Als die mee zouden vechten, zouden ze na een half jaar gratie krijgen. Van alle 40.000 rekruten uit strafkampen is naar schatting de helft omgekomen.

“Maar ook aan Oekraïense kant zijn de verliezen enorm. Ik denk dus wel dat daar discussie komt over de vraag of het het allemaal waard was, om zo veel middelen in de strijd om Bachmoet te steken. Daar is Oekraïne ook door bondgenoten voor gewaarschuwd.

“Voor Prigozjin zelf is het een enorme zege. Dit was het grootste project van Wagner in deze oorlog. En zeker ook tegen de achtergrond van zijn ruzie met de legerleiding en het ministerie van Defensie is het een opsteker.”

In hoeverre helpt dit Prigozjin bij zijn strijd om de gunst van Poetin?

“Ik denk dat Poetin sowieso al sympathie heeft voor Prigozjin. Zijn karakter ligt hem en ook zijn wrede manier van optreden spreekt Poetin aan. Het is opvallend dat Poetin in een felicitatie voor de inname van Bachmoet heel expliciet Wagner noemde.

“Prigozjin heeft eerder ongehoord felle uitspraken gedaan over minister van Defensie Sjojgoe en generaal Gerasimov, die de bevelhebber is van de operatie in Oekraïne. Poetin heeft zich daar nauwelijks over uitgelaten, waarschijnlijk omdat hij ook ontevreden is over de prestaties van de reguliere strijdkrachten. Wagner krijgt wél wat voor elkaar, al heeft hij ook steun gekregen van het reguliere leger.

“Het meest radicale ultranationalistische deel van Rusland draagt Prigozjin op handen. Ze hopen dat hij een soort privébeveiliging kan worden voor Poetin en hij definitief af kan rekenen met oppositie in Rusland. De laatste tijd zag je ook wel dat Prigozjin ambities tentoonspreidde voor in de binnenlandse Russische politiek.

“Maar Poetin weet ook: als je echt iets klaar wilt spelen in Oekraïne, heb je het reguliere leger nodig. Dus hij moet oppassen dat hij dat niet te veel van zich vervreemdt. Want al met al is Wagner maar op een heel klein deel van het front ingezet.’

Is de interne strijd tussen Wagner en het leger nu gestreden?

“Dat is de vraag. Het leger zal natuurlijk blij zijn dat Bachmoet is ingenomen, maar niet dat Prigozjin met de eer is gaan strijken. Opmerkelijk is dat Prigozjin Poetin bedankte dat hij voor Rusland mocht strijden in Bachmoet, maar ook dat hij generaal Soerovikin bedankte. Dat is de voorganger van Gerasimov, die uit zijn functie werd ontheven. Soerovikin was veel meer op de hand van Wagner.

“Zo’n bedankje is dus wel een steek onder water. Bovendien is pijnlijk dat Prigozjin nu zegt dat Wagner zich terugtrekt uit Bachmoet op 25 mei en dat het Russische leger de verdediging dan mag overnemen. Daarmee zegt hij: wij hebben de kastanjes uit het vuur gehaald, nu is het aan jullie.

“Tegelijkertijd zie je wel dat Wagner op z’n laatste benen lijkt te lopen. Het rekruteren van gevangenen wordt nu tegengehouden door de autoriteiten en de zware verliezen die Wagner geleden heeft – en de wreedheid voor deserteurs die worden geëxecuteerd – maken Wagner nou ook niet bepaald een aantrekkelijke werkgever.

“Prigozjin heeft gezegd dat de troepen nu op krachten gaan komen, dat hij zijn manschappen gaat versterken en z'n huurlingen gaat trainen. Het kan dus dat we ze voorlopig niet zien op het slagveld. Maar hij heeft ook gezegd tegen het leger: als je ons nodig hebt, kun je ons bellen. Weer een kleine sneer.”

Zal Wagner zich nu ook weer meer op huurlingenwerk in andere gebieden zoals Afrika concentreren?

“Hoewel er enorm veel mensen zijn omgekomen, geldt de strijd om Bachmoet ook als flinke reclame voor Wagner in het buitenland. Hij laat zien dat hij iets voor elkaar heeft gekregen. Het gevolg van de strijd van Bachmoet is dat hij Wagner neer kan zetten als leger van enorme wreedheid. Voor sommige landen is dat juist een aanbeveling. Dat is het nare en griezelige effect hiervan.”