Premier De Croo wil sancties tegen Russische diamanten, maar is dat wel realistisch?

Het voorstel van De Croo haalde de onderhandelingstafel en uiteindelijk zelfs de slottekst van de top van de G7, de zeven rijkste landen ter wereld, in het Japanse Hiroshima. België wil dat Russische diamanten - dertig procent van de wereldwijde omzet - traceerbaar worden, zodat ze binnen de EU en landen van de G7, niet meer in de winkel belanden.

De Croo plakte daar zelfs een datum aan vast: de extra sanctie tegen Rusland zou al vanaf januari kunnen ingaan. Rusland is goed voor zo'n 30 procent van de wereldwijde diamanthandel. 

In de praktijk zal het zo'n vaart niet lopen. De beslissing die de G7 uiteindelijk nam, is vaag: er is geen sprake van een verbod, hoogstens de intentie om ergens in de toekomst maatregelen te nemen. Welke en wanneer? Niet bijzonder duidelijk, en ook de plannen van de EU zijn voorlopig niet erg concreet. Ook De Croo moet toegeven dat er geen garanties zijn, maar dat er nu toch minstens wordt gewerkt aan een systeem om diamanten te traceren. 

Ondanks aandringen van Oekraïne, kwam zo'n boycot van Russische diamanten er voorlopig niet. Mede onder impuls van België, dat oordeelde dat de eigen sector daar te hard onder zou lijden. De vrees was altijd dat Dubai of de Indiase stad Mumbai, op vlak van diamant dé grote concurrent van Antwerpen, met de handel zou gaan lopen. 

En het klopt dat een waterdicht systeem binnen de internationale politieke context moeilijk ligt. "Zo'n 95 procent van de ruwe diamanten wereldwijd worden in India geslepen, en Dubai is net als Antwerpen een belangrijk handelscentrum", zegt Koen Vandenbempt, decaan bedrijfswetenschappen en economie aan de Universiteit Antwerpen, maar ook bestuurder bij de Hoge Raad voor Diamant, in "De ochtend" op Radio 1.

"Het zou een beetje hypocriet zijn dat alleen België sancties neemt, want dan worden de diamanten elders verkocht en kwetsen we enkel onze eigen sector."

Om Antwerpen te beschermen, moet er een systeem van traceerbaarheid uitgewerkt worden, met een betrouwbaar herkomstcertificaat. Volgens De Croo worden in Antwerpen nu 20 keer minder Russische diamanten verhandeld, maar zijn die wel nog te koop in Dubai en Mumbai.

Probleem is dat er nu gewerkt wordt met een systeem van declaratie: als bijvoorbeeld de Indiërs Russische diamanten verwerken, kunnen ze die declareren als Indiase diamanten. 

In die strijd moet technologie helpen, moeten diamanten kunnen onderzocht worden op hun specifieke eigenschappen, die onomstotelijk aangeven uit welke mijn ze komen. En dan moet dat ook nog eens op zes maanden in een controlesysteem gegoten worden. Vandenbempt: "Het is belangrijk dat klanten weten wat ze kopen, maar dat systeem is zeker nog niet voor morgen."