Maria Van Gorp werd in 2016 op de Heggefeesten in Poederlee gevierd voor haar tachtigste verjaardag. Dit jaar zal ze er opnieuw staan, maar intussen al 87 jaar. Ze is een opvallende verschijning, hoe ze in haar mooie jurk met haar opgestoken grijze haren vriendelijk naar iedereen lacht. Dochter Wiske Surkol (55) houdt een oogje in het zeil vanop afstand.

“8 ballen voor 5 euro, altijd prijs”, staat er op de banners met een jack russel. “Dat ik bij die 5 euro blijf, wordt mij niet overal in dank afgenomen, want de meesten zijn naar 6 euro opgeslagen”, zegt Maria. “Maar als hier dan kindjes met een briefje van 5 euro staan en je moet zeggen dat ze nog 1 euro tekortkomen: dat doe ik niet graag.”

Maria heeft een eenvoudig kraam, met als prijzen geen Pokémonkaarten of pluchen piemelsleutelhangers zoals nu de hype is op kermissen, maar teckelknuffels en andere speelgoedjes. Het was kermiskenner Michel Follet die haar banners met de afbeelding van een hond ontwierp. Daar is Maria best fier op. “Het was ook het idee van Michel om afbeeldingen van honden op mijn blikjes te plakken”, zegt ze. “’Kom jij met mijn vriendjes spelen?’ staat op die banner. Michel woont ook in de Kempen nu. Ik ben al eens zijn katten gaan eten geven vroeger toen hij weg was. Dat is een man met een hart voor de kermis en de kermismensen.”

Volgens Michel Follet is de kans groot dat Maria de oudste nog rondreizende kermisexploitant is, toch zeker uit het Antwerpse. Begin vorig jaar overleed Irma De Corte uit Wommelgem op 91-jarige leeftijd, de vrouw die half Antwerpen leerde eendjes vissen. Zij was ‘Moeder Eend’ op de Sinksenfoor, maar ze verbleef voor haar overlijden wel al een drietal jaar in een woonzorgcentrum. Net als Maria Van Gorp kon Irma de kermis niet missen en bleef ze zo veel mogelijk betrokken.

“Mijn ouders waren kermismensen uit Oud-Turnhout. Ze stonden met levende paardjes op de foor. Later kwam er een rups. We waren met drie jongens en drie meisjes. Ik ben zelf geboren in Noorderwijk (Herentals) in de woonwagen op de kermis. In de winter hadden mijn ouders nog een kermisfrituur tegenover dancing De Zweep in Oud-Turnhout om de rustigere periodes te overbruggen.”

Maria’s zus Betsy (85) reist ook nog altijd met haar Apollo-vliegtuigjes en haar nijlpaarden-ballenkraam rond. Zij is een jaar jonger dan Maria. Ze hebben dus sterke genen. “Ons Betsy is vroeger nog op internaat in Hoboken geweest, maar ik heb altijd meegereisd met mijn ouders. Vroeger was er nog geen schoolplicht. Ik woon nog altijd in een woonwagen, in de bossen van Vorselaar. Ik heb nooit anders geweten en ben er gelukkig, samen met mijn dochter Wiske. We hebben twee honden en vier katten. Mijn echtgenoot Frans Surkol kwam ook uit een kermisfamilie. Hij was afkomstig uit Begijnendijk. Het klinkt misschien als een gekke naam, maar in die streek wonen wel meer Surkols. We hebben ook botsauto’s gehad en een rups. Vier jaar geleden is mijn man overleden.”

Frans Surkol begreep nooit goed waarom Maria per se kermissen wou blijven doen. “Hij vond dat ik hard genoeg gewerkt had. Maar ik vind het de hel, zo zonder kermis. Dat thuiszitten in de coronatijd was niks voor mij. Als ik het te rustig heb, ga ik soms ons Betsy wat helpen. Ik zei tegen mijn man dat ik nog liever zou sterven in mijn kraam dan stoppen. Spijtig genoeg is hij nog vroeger dan ik overleden.”

Zolang ze haar blikjes kan stapelen, blijft Moeder Surkol verder werken. “Ik doe nog een stuk of acht kermissen per jaar. Zondag sta ik in Sint-Job. Het verste dat ik reis is Wuustwezel en Wiekevorst (Heist-op-den-Berg). Zondag waren we om acht uur ’s avonds thuis van de kermis van Pulle. Het voordeel is dat mijn ballenkraam iets voor kleine kindjes is, en die gaan ook tegen acht uur slapen.”

In Pulle had Maria weinig concurrentie. Er stonden maar vijf attracties. Dat is wel fijn werken zo, want soms staat er een tweede ballenkraam vlak naast dat van Maria, maar dan dubbel zo groot.

Wie goed doet

Wat dat gouden hangertje met de contouren van Afrika en Zuid-Afrika om haar hals is? Het lijkt zo’n symbool uit de anti-apartheidsbeweging? “Moeder gaf eens een flesje water aan een man die de krantjes kwam ronddragen in Vorselaar. Hij had een bezweet kindje in een buggy bij en het was bloedheet. Moeder gaf dat kind een flesje water”, vertelt Wiske. “Die krantenbezorger kwam haar daarna achterna en gaf haar dit hangertje. Ze weet niet wat het betekent, maar ze draagt het wel.”

Het is iets wie goed doet, krijgt goed terug, en dat past bij Moeder Surkol die al meer dan een halve eeuw kinderhartjes blij maakt.