Vakbonden vrezen voor spanningen rond leraars-specialisten die 250 euro netto per maand extra kunnen verdienen

De Vlaamse regering lanceert nieuwe maatregelen om het leraren­tekort en de dalende onderwijskwaliteit aan te pakken. Voor het eerst komt er een loon­differentiatie tussen leraars met eenzelfde anciënniteit en diploma.

Dat gebeurt door de invoering van de leraar-specialist of expertleerkracht. Die leraars krijgen een mandaat binnen de school van minstens drie jaar in ruil voor een specifieke expertise. Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) benadrukt zo twee vliegen in één klap te slaan: “We doorbreken de vlakke loopbaan én we versterken de onderwijskwaliteit.”

Voor de leerkrachten staat er een aanzienlijke vergoeding tegenover: er komt jaarlijks zo’n 8 procent of 5.600 à 5.700 euro brutoloon bij. De vergoeding komt neer op ongeveer 250 euro netto extra per maand. Voor velen is dat op jaarbasis minstens een extra maandloon. De Vlaamse regering trekt er jaarlijks 30 miljoen euro voor uit.

Opvallend: wat expertise precies is - en wie dus in aanmerking komt - wordt lokaal beslist. “Dat hangt af van specifieke noden”, zegt de ­minister. Concreet moet in schoolbesturen en via lokale afspraken met vakbonden vastgelegd worden wie in aanmerking komt.

De onderwijsvakbonden vrezen dat de invoering van leraars-specialisten zal leiden tot spanningen tussen leraars onderling. Het voorstel kan volgens algemeen secretaris van ACOD Onderwijs Nancy Libert alleen werken als een ambt met objectieve criteria, waarvoor iedereen zich kandidaat mag stellen.

De enige twee vereisten zijn nu dat iemand minstens tien jaar anciënniteit moet hebben en geen onvoldoende op zijn evaluatie mag hebben staan. “Nu kan een directeur subjectief beslissen wie in aanmerking komt. Dat is vriendjespolitiek en daarmee lijkt het alsof de ene taak belangrijker is dan de andere”, verklaart ze.

De bonden zijn het erover eens dat iedereen binnen het lerarenkorps op een bepaald moment in zijn of haar carrière de kans moet krijgen om specialist te worden. “Wie niet voldoende ervaring of nog werkpunten heeft, moet daarvan op de hoogte gebracht worden en de kans krijgen om daaraan te werken”, vindt Koen Van Kerkhoven, secretaris-generaal van de christelijke onderwijscentrale (COC). Hij beseft dat “de middelen niet tot aan de hemel reiken. Daarom kan de lat van anciënniteit hoger gelegd worden, tot bijvoorbeeld 25 jaar”.

Het COV, de grootste vakbond voor het basisonderwijs, vindt ook dat elke leraar de ruimte moet hebben om expert te kunnen worden, maar algemeen secretaris Marianne Coopman wijst erop dat er daarvoor een ambitieuzer professionaliseringsbeleid nodig is. De COC wijst erop dat het belangrijk is dat de leraar-specialist voor de klas blijft staan en geen andere taken moet krijgen waardoor hij dat niet meer zou kunnen doen.

Het VSOA herhaalt tot slot dat het lerarentekort en de oorzaken ervan ten gronde moeten worden aangepakt. De vier grote onderwijsbonden waren betrokken bij de onderhandelingen over het decreet, maar gaven allemaal een ‘protocol van niet-akkoord’. VSOA stapte zelfs uit de onderhandelingen omdat de vakbond het gevoel had niet gehoord te worden.

Vlaams parlementslid Steve Vandenberghe is wel te vinden voor het idee van leraars-specialisten in het onderwijs, maar het Vooruit-parlementslid vindt dat onderwijsminister Weyts dringend met een “echte langetermijnvisie” op onderwijs moet komen. “Hij is kampioen in het oplaten van ballonnetjes”, aldus Vandenberghe.

“De minister moet gelijktijdig ook werk maken van een loopbaanpact om ervoor te zorgen dat de job als leerkracht kan hervormd worden: denk aan het herzien van het statuut van leraar, van starter tot ervaren leraar-specialist. Helaas voert de minister in deze zijn eigen regeerakkoord niet uit”, aldus nog Vandenberghe.