Een groepje mannen komt de kamer binnen: ‘De Moor, zéro’, weerklinkt het. Op een vergadering met Nicole de Moor (CD&V) hebben ze maandagochtend nul op het rekest gekregen. De staatssecretaris voor Asiel en Migratie kan geen opvang voorzien voor de ongeveer honderd mannen die al sinds eind april het gebouw aan de Wetstraat 91, naast het voormalige CD&V-hoofdkwartier, bezetten.

Het is een zoveelste stop in wat een straatje zonder eind lijkt. Velen van hen sliepen daarvoor op straat, sommigen vonden onderdak in het vernielde tentenkamp aan de Brusselse Kanaalzone, nog anderen komen uit het beruchte kraakpand aan de Paleizenstraat dat de regering in februari liet ontruimen.

Een akkoord kort daarna voorzag uiteindelijk in 1.250 extra opvangplaatsen en nog eens 1.200 plaatsen van mensen die het opvangnetwerk versneld verlieten. Voor alleenstaande mannen volstaat dat al niet, en zonder bijkomende plaatsen of een snellere uitstroom dreigen ook gezinnen na de zomer opnieuw op straat te moeten slapen. Dat zegt een coalitie van zes hulporganisaties waaronder Artsen zonder Grenzen, Caritas International en Vluchtelingenwerk Vlaanderen in een rapport dat de balans opmaakt van de opvangcrisis.

Dertien personen per dag

Volgens wachtlijsten die De Standaard kon inkijken, wachten sinds begin dit jaar gemiddeld 2.840 mensen op een plaats in het netwerk van Fedasil, het agentschap dat instaat voor de opvang. Als Fedasil in hetzelfde tempo als vorig jaar mensen uitnodigt voor een plaats, zou het nog een jaar kunnen duren voor de volledige wachtlijst is weggewerkt.

Per werkdag in 2022 slonk die lijst met gemiddeld dertien personen. Sowieso is de lijst naar nul reduceren een moeilijke opdracht. ‘Na de zomer zien we traditioneel een piek in het aantal asielaanvragen’, zegt Thomas Willekens van Vluchtelingenwerk Vlaanderen. ‘Toen begon de achterstand echt op te lopen en moesten ook gezinnen met kinderen en zelfs niet-begeleide minderjarigen op straat slapen.’

Lees ook

Lees ook

Nieuw dieptepunt in asielcrisis: ook gezinnen krijgen geen opvang  

In een reactie zegt Fedasil dat het onmogelijk kan voorspellen wanneer de lijst is weggewerkt, want ‘alles hangt af van de in- en uitstroom van het aantal asielzoekers in en uit het opvangnetwerk – parameters waarop Fedasil zelf geen enkele invloed heeft’. Niet iedereen blijft trouwens op die lijst staan, zegt een woordvoerder van het kabinet-De Moor. Als verder onderzoek uitwijst dat ze geen recht hebben op een plaats, worden ze verwijderd. ‘De wachtlijst wordt chronologisch afgewerkt. Door de maatregelen die we met de regering hebben genomen, komen de plaatsen iets sneller vrij.’

‘Crime d’état’

Intussen blijven asielzoekers onderdak zoeken in kraakpanden, zoals het statige pand aan de Wetstraat, het voormalige Europese hoofdkwartier van de Scientologykerk. Er zijn geen douches in het gebouw, wel toiletten, die er voorlopig nog bruikbaar uitzien, maar de medische zorgen door een gebrek aan hygiëne van de bewoners in het kraakpand lopen op. Meer dan de helft van de patiënten die sommige hulporganisaties in het najaar behandelde, waren asielzoekers – hulp die de staat zou moeten verlenen, onderstrepen ze in het rapport.

‘Ceci n’est pas une crise. C’est un crime d’état’, is geschreven op een spandoek boven de deur van het kraakpand. Het doek prijkt naast de CD&V-slogan op het voormalige partijhoofdkwartier, ‘Van en voor het volk’. Of de partij nog veel wil losweken bij de regeringspartners enkele maanden voor de verkiezingskoorts losbarst, betwijfelt Ismael, een van de asielzoekers die maandag door De Moor werd ontvangen. ‘Ze heeft niks gezegd, alleen “dat ze haar best doet, dat ze al het maximum doet”. Dus slapen we vannacht weer hier.’ De groep heeft een rechtsprocedure opgestart tegen Fedasil en de Belgische regering om hen te dwingen de opvang in het pand op zich te nemen.

Lees ook

 ‘Twee keer hebben ze mij een opvangplaats beloofd, ik heb er nooit één gezien’