“Geen nood: er komt #JusticeForSanda, maar ook voor de Reuzegommers.” Het is 7 september 2020 en de ervaren Antwerpse strafpleiter John Maes windt zich op. Iets wat hij zelden publiekelijk doet. In een interview met het Nieuwsblad hekelt hij “het nodeloos opjutten van mensen in de straat door sommigen”.

Enkele maanden eerder zijn de details van de faliekant verlopen studentendoop aan het licht gekomen. Sanda Dia, ingenieursstudent uit Edegem, is bezweken na een tweedaags bacchanaal vol drank, pis en overgeefsel en zeer twijfelachtige opdrachten. Meer dood dan levend is hij uit de bossen van Vorselaar in laatste instantie naar het ziekenhuis gebracht.

Twee dagen na de tweedaagse doop op 4 en 5 december 2018 koppelen de dokters in het UZA de machines los. Sanda Dia heeft onherstelbaar hersenletsel opgelopen, als gevolg van onderkoeling en ongezien hoge zoutwaarden in het bloed.

(Digitale) volkswoede

Er wordt maatschappelijk met afschuw gereageerd. Hoe had dit toch kunnen gebeuren? Waarom had niemand tijdig de doop stopgezet? Waarom zat geen van hen een dag in voorarrest? Waarom had rector Luc Sels de leden van Reuzegom nooit eerder tot de orde geroepen? En was er ook racisme in het spel, zoals sommigen fors stelden? De betrokken Reuzegommers worden op sociale media uitgespuwd en er volgen protesten aan de KU Leuven. Zelfs The New York Times berichtte op hun voorpagina over de kwestie.

#Justice voor iedereen

Maes nam het niet dat collega’s als Sven Mary, advocaat van Sanda’s familie, in zijn ogen de boel opjutten. Maes sprak van een volkstribunaal. “De rechtszaal is de enige plek waar de zaak van Sanda Dia, slachtoffer van vreselijk betreurenswaardige feiten, beoordeeld moet worden. En ik kan iedereen verzekeren: er zal een eerlijk proces komen. Dit onderzoek is goed en grondig gevoerd en iedereen is daarbij gebaat, niet in het minst de leden van Reuzegom. Men pleit massaal voor #JusticeforSanda, en dat is bewonderenswaardig, maar wees gerust: die zal er ook komen. Dat men daaraan twijfelt, is omdat sommigen de mensen in de straat nodeloos opjutten. En dat is nooit goed.”

LEES OOK. Advocaat van Reuzegommers: “Geen nood: er kómt ‘Justice for Sanda’, maar ook voor de Reuzegommers”

Straffen tot 50 maanden op tafel

Intussen zijn we twee tuchtprocedures, tal van bijkomende onderzoeksdaden, een gewraakte rechter, een vervangen rechter én een stopgezet proces in Hasselt later. Vrijdagochtend, voor het Antwerpse hof van beroep, krijgen we na een in de rechtszaal sereen verlopen proces een arrest. Op sociale media bleef het ondanks de oproep van Maes destijds echter verwensingen regenen.

Vier jaar, vijf maanden en negentien dagen na de dood van Sanda Dia kennen de achttien Reuzegommers hun lot. Allen zijn ze volgens het Openbaar Ministerie meer of minder schuldig aan Dia’s dood. De strafeis varieert van 18 maanden tot 50 maanden. Vooral schachtentemmer Janker en preses Zaadje dreigen de hoogste prijs te betalen. Elf onder hen gaan ondanks hun spijt en verantwoordelijkheidsgevoel voor de volledige vrijspraak.

LEES OOK. Vader en broer Sanda Dia richten zich tot Reuzegommers: “Ik heb geen haat, jullie moeten niet naar gevangenis, maar jullie waren Sanda’s vrienden niet”

Strafblad

Om 11 uur volgt het verdict. Heeft de rechtbank geluisterd naar de woorden van Maes? De rechtbank zal zich bij elke Reuzegommer over zes kwalificaties buigen. Schuldig of niet schuldig? Meer dan honderd keer. Sanda’s familie zei op de slotdag van het proces dat niemand beter wordt van gevangenisstraffen. Wel, klinkt het, moet er een zeer krachtig signaal volgen van Justitie. Hun zoon of (schoon)broer is immers dood. Een werkstraf impliceert dat hun strafblad maagdelijk wit blijft.

Tal van betrokken advocaten hopen daarnaast ook dat de rechtbank een maatschappelijk luik aan de feiten koppelt. Dat dit arrest een symboolfunctie krijgt en het parlement vervolgens de regels van dopen voor eens en voor altijd wettelijk strafbaar afbakent. Met Sanda Dia als symbool van iets wat niet meer kan gebeuren.