Opnieuw stappen ondanks verlamming? Bedrijf van Elon Musk mag hersenchips testen op mensen

Het neurotechnologiebedrijf Neuralink, onder meer opgericht door miljardair Elon Musk in 2016, werkte al langer aan een implantaat - zo groot als een muntstuk - dat in de schedel wordt ingebracht. De microchips, die al getest zijn op apen, zijn ontworpen om signalen in de hersenen te interpreteren en informatie via bluetooth naar externe apparaten door te sturen. 

Het bedrijf deed eerder al testen - waar veel commentaar op kwam - op schapen, varkens en apen. Het bracht twee jaar geleden een video naar buiten hoe een aap de videogame Pong op een computer kon spelen via een implantaat in zijn brein. Nu wil het bedrijf verder testen zodat ze mensen kunnen helpen bij de behandeling van bijvoorbeeld blindheid en verlamming.

De bedoeling van het bedrijf is vooral om signalen van de hersenen te decoderen via het implantaat. "Dat kan gebruikt worden bij mensen met een verlamming", verduidelijkt Johnny Duerinck, neurochirurg van het UZ Brussel. "De hersenen van een verlamd persoon werken nog prima, er is gewoon een fout in de verbinding naar hun spieren. Het implantaat zorgt ervoor dat de informatie die de hersenen doorsturen, binnenkomen op een apparaat als een computer of telefoon." 

In een later stadium zal die informatie die binnenkomt op het apparaat, kunnen omgezet worden naar een robotbeen, waardoor de persoon opnieuw zal kunnen lopen. "In een ideaal scenario zal de persoon informatie van de hersenen naar het implantaat sturen en dat implantaat geeft informatie door aan het been dat moet bewegen."

Dat is anders bij mensen die een beperking hebben zoals blindheid. Daar verloopt het proces omgekeerd. Een extern apparaat, zoals een camera, stuurt dan informatie door naar het implantaat en zo kan de persoon opnieuw zien. "Dat is encoderen en verloopt iets ingewikkelder", verduidelijkt Duerinck. 

Neuralink heeft aangeven te willen experimenteren met dat encoderen, maar Duerinck zegt dat ze eerst gaan focussen op het proces van decoderen. "Bij het sturen van informatie naar de hersenen - het encoderen - komt ook een ethische kwestie naar boven, want alles kan gehackt worden. Dat is iets waar een ethische commissie zich in een later stadium over moet buigen."

Een eerdere poging om goedkeuring te krijgen van de FDA - de Amerikaanse medische toezichthouder - om de chips op mensen te testen, werd naar verluidt afgewezen op basis van veiligheidsoverwegingen. "Ze zullen met elk puntje van kritiek aan de slag gegaan zijn. De FDA buigt zich niet over het ethisch aspect, maar wel om de veiligheid. Neuralink gebruikt een heel nieuw systeem om de chips in te brengen, en die veiligheid en hygiëne zullen nu helemaal op punt staan."

"De goedkeuring was het resultaat van ongelooflijk werk van het Neuralinkteam in nauwe samenwerking met de FDA", schrijft Neuralink op Twitter. "Dit is een belangrijke eerste stap waarmee onze technologie op een dag veel mensen kan helpen." Het bedrijf benadrukt op zijn website dat veiligheid, toegankelijkheid en betrouwbaarheid prioriteiten zijn tijdens het ontwikkelingsproces. 

Neuralink belooft binnenkort meer informatie te geven over de plannen om deelnemers voor de proef aan te werven. Hoewel het bedrijf enthousiast is over de goedkeuring van de FDA, zijn er nog uitdagingen op technisch en ethisch gebied die overwonnen moeten worden voor de hersenimplantaten breed beschikbaar kunnen worden gesteld. Experts hebben gewezen op de noodzaak van uitgebreide tests om de veiligheid en effectiviteit van de technologie te waarborgen.

"Nu zal het bedrijf zich nog vooral focussen op het proces van het decoderen van een signaal naar de hersenen en dat overzetten naar een apparaat zoals een computerscherm. Dat is nog heel technisch. Vanaf dat ze klinische testen willen uitvoeren, zal het ethisch comité zich buigen over de moeilijkheden die daarbij komen kijken. Zij zullen de veiligheid van de mens altijd vooropstellen", verzekert Duerinck.  

Volgens Musk kan deze technologie dan weer helpen de angst voor artificiële intelligentie weg te nemen. 

De aankondiging van goedkeuring van de FDA voor menselijke tests volgt op recent nieuws over een vergelijkbare doorbraak door een team van Zwitserse en Franse neurowetenschappers.

Die zijn erin geslaagd de communicatie te herstellen tussen de hersenen en het ruggenmerg van een man met een gedeeltelijke dwarslaesie (een onderbreking van de zenuwbanen in het ruggenmerg). De 40-jarige Gert-Jan Oskam kan daardoor weer lopen, "simpelweg" door er bewust aan te denken.

“Het verschil daar is dat de Europese neurowetenschappers implantaten gebruiken waar twee keer 64 contactelektroden in zitten. Ter vergelijking: die van Neuralink hebben er 1024 en bestaan uit heel fijne haarelektroden. Het signaal dat kan worden opgepikt door het implantaat van Neuralink is dus veel fijner en met een hogere resolutie, waardoor er complexere signalen ontvangen kunnen worden", sluit Duerinck af.