plusartikels
Gevangenenruil
Terrorist uitgeleverd als pasmunt voor vrijlating Olivier Vandecasteele
Olivier Vandecasteele is onderweg naar België nadat hij meer dan een jaar in de cel in Iran heeft gezeten. Vanuit ons land is de veroordeelde terrorist Assadollah Assadi uitgeleverd aan Teheran. De ruil is er gekomen door gebruik te maken van artikel 167 van de Grondwet, en niet volgens het overbrengingsverdrag.
Donderdagnacht werd Olivier Vandecasteele vanuit zijn cel in Teheran overgebracht naar Oman, waar hij werd opgevangen door Belgische militairen, diplomaten en een medisch team. Zijn zus en een goede vriend van Vandecasteele hoorden dat vanochtend van premier Alexander De Croo (Open VLD). Tegelijkertijd werd de terrorist Assadollah Assadi, die in de gevangenis van Haren zat, in de Omaanse hoofdstad Muscat uitgeleverd aan de Iraanse delegatie.
Vanavond rond halftien zal Vandecasteele landen op de luchthaven Melsbroek. Premier De Croo meldde vrijdagmiddag dat Vandecasteele al enkele medische test had ondergaan en zijn gezondheid het toeliet om meteen naar huis terug te keren. De voorbije weken waren de gesprekken tussen ons land en Iran in een stroomversnelling geraakt. Gisterenavond vond er nog een laatste overleg van de regeringstop plaats.
Hier staat ingevoegde content uit een social media netwerk dat cookies wil schrijven of uitlezen. U heeft hiervoor geen toestemming gegeven.
Na de arrestatie van Vandecasteele in februari vorig jaar hoopte de Belgische regering eerst om de voormalige hulpverlener met een overbrengingsverdrag terug thuis te krijgen. Maar dat verdrag kwam op kritiek te staan van onder meer de N-VA. De Iraanse oppositiegroepering NRCI die het doelwit was van de aanslag die Assadi beraamde, trok tegen de regeling naar het Grondwettelijk Hof. Dat Hof gaf uiteindelijk groen licht voor het verdrag, maar bouwde wel een drempel in: de oppositie kon nog naar de rechtbank trekken als Assadi overgebracht zou worden.
‘Situatie was dringend’
De Belgische regering maakte daarop de inschatting dat het wel eens lang zou kunnen duren vooraleer een overbrenging kon plaatsvinden. ‘De situatie was dringend. Vandecasteele, die in december zogezegd veroordeeld was tot een gevangenisstraf van 28 jaar, kreeg plots 40 jaar en 74 zweepslagen. Er waren indicaties dat er nog zwaardere straffen in de lucht hingen’, klonk het op een persmoment.
Daarop werd gekozen voor een andere juridische weg: die van artikel 167 van de Grondwet. Dat artikel specificeert dat de regering haar eigen buitenlandse beleid mag voeren en de internationale relaties mag regelen. En dat, in de interpretatie van de regering, een overbrengingsverdrag niet nodig is om een gevangenenruil mogelijk te maken.
De Iraanse oppositiegroepering NCRI heeft al laten weten dat ons land op deze manier ‘toegegeven heeft aan de gijzelingspolitiek van Iran’. De organisatie was niet op de hoogte van de ruil. Volgens de N-VA is ‘Teherans chantagepolitiek volkomen geslaagd’. Beide benadrukken wel blij te zijn met de terugkomst van Vandecasteele.
Rechtstreeks verband met veroordeling Assadi
De 42-jarige Vandecasteele werd op 24 februari 2022 in Teheran gearresteerd. In januari van dit jaar kende hij zijn definitieve vonnis. Eerst was hij veroordeeld tot 28 jaar cel. Daarna werd daar plots 40 jaar en 74 zweepslagen van gemaakt. Hij werd onder meer beschuldigd van ‘spionage’, al heeft de Belgische regering altijd gezegd dat daar geen grond voor bestond.
De voormalige hulpverlener zat 455 dagen in de gevangenis. Begin april werd hij overgebracht naar de beruchte Evin-gevangenis in Teheran. Zijn gezondheid ging daar snel achteruit. Ook de langdurige isolatie viel hem lastig.
Volgens de Belgische regering was de arrestatie van Vandecasteele ‘een rechtstreeks gevolg van wat de Belgische justitie met Assadi heeft gedaan’, klonk het op het persmoment. Assadi, een vijftiger, was in ons land veroordeeld tot 20 jaar cel voor het beramen van een terreuraanslag op een congres van de NCRI nabij Parijs in 2018.
Volgens de staatsmedia zat Assadi ‘ten onrechte’ in de gevangenis.
Dat de gevangenenruil in Oman plaatsvond, was ‘niet toevallig’. Oman heeft de ruil gefaciliteerd en is een land dat beschouwd wordt goede relaties te hebben met verschillende landen uit Europa, alsook Iran.
De familie van Vandecasteele zal psychologisch ondersteund worden en houdt zaterdagvoormiddag persconferentie.
Correctie 26 mei: In een eerdere versie stond dat Vandecasteeles zus en goede vriend aanwezig waren bij de overdracht. Dat is niet het geval. Ze hoorden het nieuws vanochtend van de premier.
