De Croo verdedigt gevangenenruil: “Vandecasteele was echt in gevaar”

De Croo was pas overtuigd van de goede afloop toen het vliegtuig vrijdagmiddag mét Vandecasteele uit Oman vertrokken was. “Het kan immers altijd nog fout lopen.”

De Belgische ngo-medewerker zat sinds 26 februari vorig jaar opgesloten in Iran. Via een schijnproces werd hij veroordeeld tot 40 jaar cel en 74 zweepslagen wegens zogezegde spionage. “Zelf heb ik hem nog niet gesproken, maar uiteraard ben ik het voorbije anderhalf jaar heel veel met hem bezig geweest”, aldus De Croo. “Wat doe je als een onschuldige Belg in zeer moeilijke omstandigheden in de gevangenis zit en als je voelt dat het risico toeneemt? Dan denk je daar heel diep over na. Op een bepaald moment was het duidelijk dat we alles zouden doen wat nodig is om hem terug te halen.”

KIJK. Zo verliep de zaak-Vandecasteele

Daar kwamen heel wat onderhandelingen bij te pas. “Ik heb meermaals met de Iraanse president gesproken, dat waren niet altijd de simpelste gesprekken. Soms ging hij iets luider praten en werden we boos op elkaar. Ook Hadja Lahbib, de minister van Buitenlandse Zaken, droeg haar steentje bij. Maar het zijn onze veiligheidsdiensten die uiteindelijk de details geregeld hebben om tot een akkoord te komen. Ik wil hen daar proficiat voor wensen.”

Er was een wet goedgekeurd die de gevangenenruil mogelijk maakte, maar uiteindelijk werd toch een andere wettelijke grond gebruikt. Het parlement werd zo buitenspel gezet. Volgens De Croo was er echter geen andere keuze.

“Het Grondwettelijk Hof had aan dat overleveringsverdrag een aantal voorwaarden vastgekleefd die Vandecasteele in gevaar zouden brengen. Het zou in dat geval bijvoorbeeld zeer lang duren. Vanuit Iran werd duidelijk gemaakt dat nieuwe feiten aangebracht zouden worden om zijn straf te verzwaren (er was zelfs sprake van een executie; nvdr). Hij was dus echt in gevaar. We hadden er trouwens eerder in het parlement wel een debat over gehouden. Niet makkelijk, maar wel met een meerderheid als resultaat.”

Blijft natuurlijk wel nog de kwestie dat een veroordeelde terrorist vrijgelaten werd. “Dat is het onmogelijke dilemma waarmee we geconfronteerd werden. Ik heb daar heel lang en heel diep over nagedacht. Wat is het alternatief? Vandecasteele daar laten en niets voor hem doen. Voor een aantal andere Europeanen is dat met een terechtstelling geëindigd.”

KIJK. Terrorist Assadi in eigen land onthaald met bloemen

“Ik heb de voorbije maanden heel veel mensen horen zeggen dat Vandecasteele vrijgelaten moet worden. Ik heb bijna niemand horen zeggen hoe je dat moet doen. Druk zetten, klonk het hier en daar. Maar op welke manier dat moest gebeuren? Ik kreeg daar nooit een bruikbaar antwoord op. Op een bepaald moment moet je prioriteiten stellen. Ik ga een onschuldige Belg niet laten creperen in het buitenland.”

Assadi werd in Iran intussen wel al feestelijk onthaald. Knaagt dat niet een beetje? “Die man is in ons land veroordeeld en heeft bijna vijf jaar in de gevangenis doorgebracht. We zijn een van de weinige landen die toen die verantwoordelijkheid genomen hebben. Ik denk niet dat we van veel landen lessen te krijgen hebben”, besluit De Croo.