Drie verdrinkingsdoden vlak over de grens: koudeshock ligt op de loer in water Maas en Maasplassen

Het mooie weer met Pinksteren nodigt uit tot vissen en varen, zo ook in Nederland. Vlak over de grens in Heijen gaan drie Duitsers met een Poolse achtergrond in de nacht van vrijdag op zaterdag vissen. Hun bootje slaat om. In de Roermondse Weerd iets verderop liggen twee jachten bij zonsondergang aan elkaar gemeerd in de Noorderplas. Een opvarende van 41 jaar duikt zijn smartphone achterna en komt niet meer naar boven. Als hij gevonden wordt, mag reanimatie niet meer baten.

Drie doden zijn het gevolg van op het oog twee heel verschillende, noodlottige gebeurtenissen. Maar een gesprek met Tom Diels, voorzitter van de Reddingsbrigade Roermond, leert anders. Natuurlijk moet onderzoek naar de toedracht van beide ongevallen de feitelijke oorzaak uitwijzen, maar in theorie kunnen alle slachtoffers door het koude water zijn bevangen en in de problemen zijn geraakt. Dat scenario is zelfs waarschijnlijk.

“Als je onbeschermd te water gaat, dus zonder neopreen-duikerspak bijvoorbeeld, kun je te maken krijgen met een zogenaamde koudeshock”, zegt Diels. “Vergeet niet dat het water in de grindgaten en de Maas aan de oppervlakte nog maar 17,4 graden is op dit moment. Dat lijkt niet koud, maar we weten allemaal wat er gebeurt als je zo’n plens water van die temperatuur in de douche op je krijgt. Je gaat zelfs al bij 20 graden hyperventileren, je hartslag gaat meteen omhoog; het voelt als een shock.”

Zo’n dertig, veertig centimeter onder de oppervlakte daalt de temperatuur van het Maaswater abrupt nog veel verder: naar 10 a 12 graden. ,”En die daling gaat niet geleidelijk”, zegt Diels. “Die verschilt ineens per laag fors. Een onbeschermde zwemmer die uit de avondzon komt zoals in De Weerd, krijgt een koudeshock, gaat hyperventileren en kan zomaar verkrampen. Ook desoriëntatie kan een gevolg zijn. Je gaat gekke dingen doen. Je weet niet meer of je naar de oppervlakte of naar de bodem zwemt. In theorie is zelfs een hartstilstand mogelijk.”

De symptomen zoals hier beschreven kunnen fors verergeren door alcoholgebruik, zo zegt Diels. De autoriteiten hebben wat betreft de ongevallen in Heijen en De Weerd nog geen uitsluitsel gegeven of de slachtoffers al dan niet beneveld waren.

Reddingsvest

Voor zwemmers geeft de Reddingsbrigade zowel voor de Maas als de Maasplassen eensluidend advies. Ga enkel daar zwemmen waar je nog kunt staan en wanneer je toch het open water opgaat per surfplank of boot: zorg dan voor beschermende kleding als een neopreen surfpak en een reddingsvest.

Diels: “Voor de komende dagen worden nog hogere buitentemperaturen gemeld. Dan is het gevaar op koudeshock zelfs nog groter wanneer je plots te water raakt. Het Maaswater is nog lang niet opgewarmd.”