Pleidooien begonnen op assisenproces over aanslagen 22 maart: "Het uur van de waarheid nadert"

"Ik denk dat we naar het uur van de waarheid aan het gaan zijn", zei Philippe Vansteenkiste vanmorgen in "De ochtend" op VRT Radio 1. Hij is voorzitter van slachtoffervereniging V-Europe en verloor zijn zus Fabienne bij de aanslag op de luchthaven van Zaventem. "De voorbije maanden hebben we verschillende getuigenissen gehoord. Alles wat er te zeggen viel over de aanslagen is uiteengezet. Nu zullen de federale procureur, de burgerlijke partijen en de verdediging kiezen welke elementen ze daaruit zullen halen om hun pleidooi op te bouwen."

De voorbije maanden waren volgens Vansteenkiste bij momenten erg emotioneel. "Zeker de getuigenissen van de slachtoffers waren moeilijk. Maar ook de beelden en de klank van alles wat er die ochtend gebeurd is, vond ik emotioneel zwaar. Daarnaast hebben we veel geleerd over de karakters van de beschuldigden. Ik denk dat dat goed verlopen is, na een moeilijke start van het proces."

Heeft Vansteenkiste iets gehad aan de getuigenissen van de beschuldigden? "Er is veel gepraat, maar er is weinig gezegd. Dat was ook in Parijs al zo. De diepe reden waarom alles gebeurd is, blijft een beetje vraag. Er zijn nog veel vragen waar wij mee blijven zitten. Wat is er gebeurd met de wapens die verdwenen zijn bijvoorbeeld? Maar dat moeten we aanvaarden, ze hebben het recht om te zwijgen, en daar moeten we ons bij neerleggen."

De pleidooien gaan nu eerst over de vraag of de 10 beschuldigden schuldig zijn aan de aanslagen. Over een eventuele straf wordt pas later gepleit. De aanklagers, twee leden van het federaal parket, krijgen 5 dagen om hun pleidooi te houden. 

Opmerkelijk is dat de aanklagers al meteen bij het begin van hun pleidooi vertelden dat ze de beschuldigden willen laten. veroordelen voor 36 terroristische moorden, en dus niet voor 32. In de jaren en maanden na de aanslagen zijn nog 10 mensen overleden die in Maalbeek of Zaventem waren. De assisenvoorzitster had gevraagd om de omstandigheden van hun dood na te gaan. Voor 4 van hen is dat gelukt, en de aanklagers vinden het verband tussen de aanslagen en hun overlijden duidelijk. Daarom vragen ze om hen niet te beschouwen als slachtoffers van een moordpoging, maar als slachtoffers van een moord. 

Eén van die 4 is Shanti De Corte, die een jaar geleden euthanasie kreeg. Ze kampte met hevige angst- en paniekaanvallen door de aanslag op Zaventem, waar zij bij aanwezig was. De andere slachtoffers zouden iemand zijn die door de gevolgen van de aanslagen geen chemotherapie meer kon krijgen en aan kanker overleed, en twee mensen die om het leven kwamen door zelfdoding.

Na de aanklagers is het 5 dagen lang aan de slachtoffers, en vervolgens 10 dagen aan de beschuldigden. "Dat wordt misschien nog moeilijk voor de slachtoffers", denkt Vansteenkiste. "Bij het proces over de aanslag op het Joods Museum in Brussel bijvoorbeeld, kwamen er complottheorieën naar boven. Bij het vorige proces tegen Salah Abdeslam, over de schietpartij in de Driesstraat in Vorst, werden procedurefouten aangehaald. Dat is niet makkelijk voor de slachtoffers om daarnaar te luisteren, maar zo werkt het nu eenmaal."

Het einde van de pleidooien wordt in de eerste week van juli verwacht. Daarna trekt de jury zich terug tot ze antwoorden heeft op de allicht duizenden schuldvragen die ze zal moeten beantwoorden. Wellicht volgt de uitspraak over de schuld eind juli. Dan krijgt het assisenhof een maand vakantie, waarna in september de pleidooien over de straffen beginnen. Als die timing gevolgd wordt, zal het assisenproces dus ongeveer 10 maanden geduurd hebben. "Ik wil nog even bravo zeggen voor de juryleden. We waren bang dat velen zouden afhaken, maar zo goed als niemand is uitgevallen. Die mensen volgen dat proces al maandenlang in detail zonder enige psychologische hulp. Dus ik wil echt proficiat zeggen tegen die mensen."