Zonnepanelen zijn vaak makkelijk te hacken: "Het is belangrijk om een goed wachtwoord in te stellen"
Zonnepanelen zijn een makkelijk doelwit voor hackers. Daarvoor waarschuwt de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI), de Nederlandse communicatieregulator, na onderzoek van verschillende omvormers. Geen reden tot paniek: onze energiespecialist Luc Pauwels legt uit hoe hackers te werk gaan, en wat je zelf kan doen om hen tegen te houden.
Aan zonnepanelen hangt altijd een apparaat - de zogenoemde omvormer - dat de gelijkstroom van je zonnepanelen omzet naar wisselstroom, zodat je die thuis én op het elektriciteitsnet kan gebruiken. Die apparaten sturen gegevens door naar een app op je smartphone over bijvoorbeeld de opbrengst van je zonnepanelen.
Vrij spel voor hackers
"Uit Nederlands onderzoek blijkt dat de app die hangt aan je omvormer, waar je meestal een wachtwoord voor moet ingeven en die op software draait, gekraakt kan worden", legt Luc Pauwels, energiespecialist bij VRT NWS, uit in "Nieuwe feiten" op Radio 1. Ze zijn onvoldoende beveiligd, waardoor hackers vrij spel lijken te hebben.
"Hackers kunnen van op afstand een hele hoop zonnepanelen uitschakelen, duizenden tegelijk bij verschillende gezinnen bijvoorbeeld", aldus Pauwels. "De hacking kan een schok op het elektriciteitsnet veroorzaken, wat zorgt voor onevenwichten. Die zouden op hun beurt het net gedeeltelijk kunnen doen instorten."
Kan dat ook bij ons gebeuren? "Ja, de omvormers worden geproduceerd op de internationale markt", zegt Pauwels. "Zij bieden wereldwijd verschillende modellen aan met bijhorende apps en hun - soms wankele - software, die juist het zwakke punt kunnen zijn."
Het elektriciteitsnet zou gedeeltelijk kunnen instorten
Ook is het mogelijk om via de omvormers persoonsgegevens buit te maken. "Als hackers je wachtwoord kraken, kunnen ze aan je persoonsgegevens én is er een kans dat ze ook de slimme toestellen in huis kunnen manipuleren", meent Pauwels. "Bijvoorbeeld je koelkast aan- of uitzetten, maar ook inbreken, omdat alles geconnecteerd is."
Wat kan je zelf doen?
1. Maak van het wachtwoord dat je bij de installatie krijgt, meteen een sterk wachtwoord.
2. Neem contact op met je installateur en vraag of de omvormer genoeg beveiligd is. "Je mag ook niet vergeten dat het gaat over verschillende omvormers van verschillende fabrikanten, met een eigen software. Om de drie jaar worden die toestellen geüpdatet, ook dan moet je de veiligheid kunnen opvolgen", meent Pauwels.
"Het is niet toevallig dat er plots zoveel aandacht wordt besteed aan het hacken van zonnepanelen, gezien de oorlog in Oekraïne en de Russische overheidsdiensten die wel durven te neuzen in software bij ons." Vanuit die angst roept de Nederlandse RDI op om ook voorzichtig te zijn met zonnepanelen.
Maar er is geen reden tot paniek, zegt onze energiespecialist. "Bij een cyberaanval wil je zo veel mogelijk zonnepanelen bereiken: op een massale schaal en geconcentreerd in een bepaald gebied. Daarnaast moet de aanval op een dag met goed weer, veel zon en licht zijn. Dat allemaal lijkt me niet evident. Toch is het - zoals bij alles - belangrijk een goed wachtwoord in te stellen."
BELUISTER - Het hele gesprek met onze energiespecialist Luc Pauwels in "Nieuwe feiten":
Zonnepanelen zijn een gemakkelijk doelwit voor hackers
"Extreem scenario"
"De Nederlandse overheid haalde een heel radicaal voorbeeld aan", zegt Pauwels. "Hackers zouden zowat 10.000 zonnepanelen tegelijkertijd kunnen uitschakelen, en dan zou heel Nederland zonder stroom kunnen vallen. Dat is een heel extreem scenario."
"Ter vergelijking: dan gaat het wel niet over zonnepanelen, maar wij hebben soms ook grote elektriciteitscentrales die uitvallen. Het is al eens gebeurd bij een paar kernreactoren, wat van een heel ander kaliber is. Onze grootste kernreactor is te vergelijken met 100.000 van de grootste zonnepaneleninstallaties op onze daken thuis."
"Door een sabotage in 2014 is zo'n kernreactor uitgevallen, en we zijn niet in het donker gevallen. Men heeft toen onmiddellijk ingegrepen. Het was nipt, maar door andere elektriciteitscentrales aan te zetten, vangt men het tekort snel op."
