"Ja, wij zijn de laatste echte Belgen": waarom veel inwoners van Duitstalig België ook vlot Nederlands spreken
De inwoners van de Oostkantons (of Oost-België) worden wel eens de laatste echte Belgen genoemd. Ook bij de verslaggeving over de grote natuurbrand in de Hoge Venen viel het op dat de verantwoordelijken van de hulpdiensten schijnbaar moeiteloos overschakelen tussen Duits, Frans en Nederlands. "Nee, niet iedereen spreekt even vlot Nederlands, maar je gaat hier wel veel mensen vinden die meerdere talen spreken", zegt Alain Kniebs van de BRF (Belgischer Rundfunk), de publieke omroep van de Duitstalige gemeenschap, in "De wereld vandaag".
Spreken alle inwoners van de Oostkantons vlot Nederlands? Of moeten we er niet meer achter zoeken dan toeval? De waarheid ligt in het midden, zegt Kniebs, die zelf 15 jaar in Brussel heeft gewerkt en uitstekend Nederlands spreekt. "Het is toeval, maar ook niet helemaal. Het is niet zo dat iedereen vlot Nederlands spreekt, maar je gaat hier wel veel mensen vinden die meerdere talen spreken."
Hoe komt dat? "Het is een kleine regio, aan de grens, met twee drielandenpunten. Er is dus een zekere openheid voor anderstaligen, want in een kleine regio als de Oostkantons kom je niet ver met Duits alleen", zegt Kniebs. "Daarnaast heb je in het zuiden van het Duitstalige gebied heel veel toerisme en 70 procent van die toeristen komt uit Vlaanderen of Nederland. Economisch gezien is het een taal die je nodig hebt."
BEKIJK - Francis Cloth, commandant van de hulpverleningszone van de Duitstalige Gemeenschap, geeft uitleg in het Nederlands op de persconferentie vanmiddag:
Nochtans is er op school geen bijzondere aandacht voor het Nederlands. "Te weinig om eerlijk te zijn", vindt Kniebs. "Nederlands is de vierde taal hier in de regio: Duits is de moedertaal en de taal op school vanaf de kleuterklas. Franse lessen zijn er ook vanaf de kleuterklas. In het middelbaar komt Engels erbij. En Nederlands ook, maar dat is helaas een keuzevak. Je gaat hier geen enkele basisschool vinden die Nederlands aanbiedt."
Voor Frans is er dus veel meer aandacht. "De meeste mensen zijn (min of meer) tweetalig Duits en Frans. Helaas neemt dat wel een beetje af nu met de jongere generatie. Je merkt dat ook als je door Vlaanderen rijdt. De kennis van het Frans en het Duits neemt daar ook af."
Nederlands is op school de vierde taal hier in de regio
Spreken de Duitstaligen eigenlijk graag Nederlands? "In de Oostkantons wel, denk ik, omdat we er het nut van inzien", antwoordt Kniebs. "Maar als je kijkt naar Duitsland bijvoorbeeld, dat heeft ook een lange grens met Nederland, maar je gaat weinig Duitsers vinden die Nederlands spreken. Ze hebben daar die behoefte niet."
Kortom, de Oostkantonners als "laatste echte Belgen"? Kniebs kan zich daar wel in vinden. "Als je kijkt naar de geschiedenis zijn we ook de laatsten die bij België gekomen zijn, in 1920. De laatste echte Belgen, ja dat is echt zo."
Beluister het gesprek met Alain Kniebs in "De wereld vandaag":
Hoe komt het dat inwoners van de Oostkantons zo goed Nederlands spreken?
De Oostkantons, in het kort
Ons land telde in 2019 97.693 Oostkantonners, van wie zo'n 77.000 behoren tot de Duitstalige gemeenschap. Hoe is dit eigenaardig stukje België ontstaan? Dat was het gevolg van het Verdrag van Versailles dat vanaf 1920 de Oostkantons officieel indeelde bij België. De regio is dus een soort schuldaflossing van Duitsland na de Eerste Wereldoorlog.
