De Sint-Jan Baptistkerk van Schriek is in 2016 grondig gerenoveerd. “Ook de ophanging van de klokken werd nagekeken, zodat ze niet uit de toren zouden vallen”, vertelt Emma Arblaster, penningmeester van de Schriekse kerkfabriek. “Het systeem om de klokken automatisch te laten luiden, is niet mee aangepakt. De gemeente had toen geen budget voor een herstelling. Stelselmatig liet het systeem het afweten. Het begon met één klok die niet meer luidde, dan volgde de tweede en uiteindelijk bleef ook de derde stil.”

Voor alle duidelijkheid: de Schriekse klokken duiden nog wel het uur en het halfuur aan. “Dat gebeurt met een hamertje dat er automatisch tegen tikt”, zegt Emma. “Maar dat is niet hetzelfde als de klokken doen zwaaien, zodat de klepels ertegenaan slaan. Dat gebeurde al een hele tijd niet meer. Naar aanleiding van een overlijden beslisten we in maart om aan de kleinste klok weer een koord te hangen en ze weer handmatig te luiden. Dat gebeurt nu ook bij de wekelijkse misvieringen. Ook met Pasen konden we de klokken met de hand luiden.”

Hulp welkom

Via een systeem van katrollen trok Emma een moderne nylonkoord van in de kerktoren tot helemaal beneden in de kerk. De oude gaten die daarvoor voorzien zijn, doen dus na decennia opnieuw dienst. “Maar het gat waar de koord voor de kleinste klok normaal doorheen moet, is intussen ingenomen door elektriciteitskabels”, zegt Emma. “Ik moest dus wat improviseren om de koord uit een ander gat naar beneden te laten komen.”

Terwijl we een rondleiding krijgen in de kerktoren maakt Emma ook een koord vast aan de tweede klok. Tijdens een demonstratie voor de aanwezige pers zwaaide die woensdag voor het eerst opnieuw. De parochianen willen de klokken de komende tijd op die manier blijven luiden tijdens de wekelijkse mis, hoogdagen, begrafenissen en meer. “Het zou tof zijn mochten mensen een handje willen helpen”, zegt Arblaster. “De wekelijkse mis vindt plaats op zaterdag. De kerkdeur is dan open om 18.30u. Uitvaartplechtigheden zijn er niet zo vaak meer in de kerk, maar als ze er zijn, moet ook op zo’n momenten de klok zeker luiden.”

Dure procedure

De parochianen zijn niet van plan om de klokken voor altijd met de hand te blijven bedienen. Ze hopen dat er ooit een oplossing komt. “Er zijn intussen verschillende offertes gemaakt. Hopelijk lukt het om het geld er voor bijeen te krijgen”, zegt Emma. “Als de klokken weer automatisch zouden luiden, dan moet dat natuurlijk wel veilig gebeuren. De klepels slijten de klokken uit, waardoor ze om de zoveel tijd moet draaien. Dat is een wat omslachtige en ook wel een dure procedure voor klokken die tot bijna 1.400 kilogram wegen.”

De oudste klokken hangen in de Schriekse kerktoren sinds 1866. De jongste kwam er in 1903 bij. “Hoewel de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog overal kerkklokken opeisten om er munitie van te maken, bleven die van Schriek ongedeerd”, zegt Emma. “Dat maakt ze hier in de omgeving ook wel behoorlijk bijzonder.”

Hard labeur

Jef Brabants van de parochie herinnert zich nog hoe zijn vader tot in de jaren vijftig de klokken handmatig luidde. “Als kind kwam ik vaak met hem mee. We woonden hier vlakbij”, zegt Jef. “Soms mocht ik de koord vasthouden, zodat ik mee met de klok de lucht werd ingetrokken. Heel plezant vond ik dat. De modernisering en elektrificatie van de klokken is ergens in de jaren vijftig gebeurd, onder impuls van de toenmalige pastoor Van Cuyck.”

Klokken luiden met de hand is behoorlijk hard labeur, zo ondervond Jef woensdag zelf nog. “Ik ben er moe van”, zegt hij. “De kleine klok valt op zich nog mee”, vult Emma aan. “De tweede klok die we zonet in gebruik namen, is toch nog van een ander kaliber.”

Wie de Sint-Jan Baptistkerk wil ontdekken, kan er zondag tijdens Open Kerkendag terecht van 13 tot 17u. Er staat dan een tentoonstelling gepland over de bijzondere grafstenen in de kerk. Naast de kerk kun je terecht in een ezelknuffelweide.