Poetin noemt vernietiging dam “barbaarse daad” - Oekraïne wijst naar Rusland en waarschuwt voor weggespoelde mijnen en ziektes

Volgens de Oekraïense en Russische autoriteiten zijn zowat 5.900 mensen geëvacueerd uit de zones die onder water gelopen zijn, na de verwoesting van de stuwdam van Nova Kachovka.

"De evacuatie van de bevolking gaat voort in de regio Cherson. De reddingswerkers, agenten en vrijwilligers hebben al 1.894 burgers geëvacueerd", zo zei de Oekraïense minister van Binnenlandse Zaken Igor Klymenko op televisie. Volgens hem zijn dertig dorpen overstroomd, waarvan tien in het gebied dat onder Russische controle staat.

De door Moskou geïnstalleerde autoriteiten van hun kant verklaarden dat "meer dan 4.000 mensen" tot nu toe geëvacueerd werden. Aan Russische zijde is de voornaamste getroffen plaats de stad Nova Kachovka, nabij de stuwdam.

Zowat 5.900 mensen zijn geëvacueerd uit de zones die onder water gelopen zijn, na de verwoesting van de stuwdam. Dat hebben de Oekraïense en Russische autoriteiten vandaag gemeld, die elk een oever van de Dnjepr controleren in deze regio.

"De evacuatie van de bevolking gaat voort in de regio Cherson. De reddingswerkers, agenten en vrijwilligers hebben al 1.894 burgers geëvacueerd", zo zei de Oekraïense minister van Binnenlandse Zaken Igor Klymenko op televisie. Volgens hem zijn dertig dorpen overstroomd, waarvan tien in het gebied dat onder Russische controle staat.

De door Moskou geïnstalleerde autoriteiten van hun kant verklaarden dat "meer dan 4.000 mensen" tot nu toe geëvacueerd werden. Aan Russische zijde is de voornaamste getroffen plaats de stad Nova Kachovka, nabij de stuwdam.

Als gevolg van de vernielde stuwdam heeft een overstroming meer dan twintig musea en erfgoedsites getroffen in het zuiden van Oekraïne. Het Oekraïense ministerie van Cultuur heeft woensdag een lijst gepubliceerd met alle bezienswaardigheden die beschadigd of volledig vernield zijn door het water.

Ook het Oekraïense Staatsbureau voor Toerismeontwikkeling heeft woensdag een kaart gepubliceerd met sites en natuurgebieden die nu worden bedreigd. De meesten sites bevinden zich ten zuiden van de rivier Djnepr, in door Rusland bezet gebied.

Onder meer het 14de-eeuwse Tjadyn-fort en de Ponjativske-nederzetting uit de vierde eeuw voor Christus zijn in gevaar volgens het ministerie. Over schade in de musea in Cherson is nog niets bekend. Vorig jaar werd daar het kunstmuseum geplunderd door Russische soldaten.

Naar aanleiding van de verwoeste Oekraïense stuwdam, gaat Frankrijk de komende uren hulp naar het overstromingsgebied sturen "om aan de onmiddellijke noden te voldoen". Dat heeft de Franse president Emmanuel Macron woensdag aangekondigd.

Het crisiscentrum van het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken zal snel een eerste konvooi sturen met zowat tien ton aan hygiëne-, gezondheids- en waterzuiveringsmateriaal. Er zal ook een draagbare watertank worden geleverd. Oekraïne had om die producten gevraagd.

De beslissing van Macron komt er na een telefoongesprek dat hij woensdag had met zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky. In een mededeling op Twitter veroordeelt Macron ook de verwoesting van de stuwdam van Nova Kachovka. Hij noemt het een "afschuwelijke daad die de bevolking in gevaar brengt."

De Oekraïense regering heeft de internationale gemeenschap om hulp gevraagd bij de rampenbestrijding na de verwoesting van de Kachovka-dam. "De Russische bezetter probeert niet eens om deze mensen te helpen, ze laten ze gewoon wegteren", zegt premier Sjmyhal in een filmpje op Telegram. "Internationale humanitaire organisaties, namens de Oekraïense overheid vraag ik u met klem: kom onmiddellijk in actie." 

Hij hoopt dat onder meer de Verenigde Naties en het Rode Kruis zullen bijspringen met evacuaties in de door Rusland bezette gebieden in Cherson.

De Oekraïense president Zelensky zegt op Twitter dat hij met zijn Franse collega Macron heeft gesproken over de gevolgen van de damdoorbraak voor het milieu en het welzijn van mensen. Hij heeft naar eigen zeggen ook aan hem "de urgente behoeften van Oekraïne om de ramp te bestrijden" toegelicht, zoals hij dat eerder al deed in zijn gesprek met de Turkse president Erdogan. 

Verder zou hij het met Macron nog gehad hebben over een mogelijk internationaal onderzoek naar de verwoesting van de dam en de situatie rond de kerncentrale van Zaporizja.

Door de verwoesting van de stuwdam zijn ook mijnen vanop de oevers van de Dnipro-rivier weggespoeld. Daardoor is het risico voor de burgerbevolking toegenomen, stelt het plaatsvervangend hoofd van het regionale bestuur van Cherson Joeri Sobolevsky.

“Dit is de grootste door de mens veroorzaakte milieuramp in Europa in decennia”, zei Oekraïens president Volodymyr Zelensky gisteren al na het instorten van de Nova Kachovka-stuwdam. Door de massale overstromingen dreigen natuurgebieden vervuild te raken door chemische stoffen die het water met zich meesleurt. Tal van fragiele ecosystemen en diersoorten raken totaal verstoord. Lees meer in dit plusartikel.

De Russische president Vladimir Poetin ziet de vernietiging van de Kachovka-dam in Oekraïne als een "barbaarse daad die heeft geleid tot een ecologische en humanitaire catastrofe". Dat zei hij volgens het Kremlin in een telefoongesprek met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Het is Poetins eerste publieke reactie op de dambreuk.

Erdogans kantoor maakte iets eerder bekend dat hij had gebeld met Poetin en de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Erdogan stelde in de twee gesprekken de oprichting voor van een internationale onderzoekscommissie. 

Het Oekraïense ministerie van Gezondheid vreest dat de instorting van de stuwdam van Nova Kachovka tot de verspreiding van ziektes. Dat blijkt uit een mededeling van het ministerie op Facebook.

In de overstroomde gebieden in het Zuid-Oekraïense Cherson dreigen chemicaliën en ziekteverwekkers in waterputten, meren en vijvers terecht te komen. Experts van het ministerie zijn momenteel stalen van het water aan het analyseren. Ook wordt de voorraad antibiotica in de regio opgevoerd, om mensen beter te kunnen behandelen tegen darminfecties.

Als het waterpeil de komende drie tot vijf dagen weer begint te dalen, dreigt dat ook massale vissterfte met zich mee te brengen, klinkt het nog. De consumptie van vis wordt verboden wegens het risico op botulisme, een ernstige neurologische aandoening die in sommige vormen ook gevaarlijk is voor de mens.

KIJK. Akelig beeld: een dag na de verwoesting van de dam van Nova Kakhova drijven honderden dode en stervende vissen aan het wateroppervlak. 

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft de oprichting van een internationale onderzoekscommissie naar voren geschoven in aparte telefoongesprekken met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en de Russische president Vladimir Poetin. 

De onderzoekscommissie zou de oorzaak voor de verwoesting van de stuwdam van Nova Kachovka moeten achterhalen. Ze zou bestaan uit experts van Rusland en Oekraïne, de Verenigde Naties en de internationale gemeenschap.

Zelensky maakte op zijn beurt op Twitter duidelijk dat hij aan Erdogan een lijst heeft overgemaakt "met urgente noden om de catastrofe het hoofd te bieden".

Oekraïense troepen waren er naar eigen zeggen getuige van hoe Russische soldaten werden meegesleurd door het overstromingswater na de instorting van de Nova Khakovka-dam. Veel Russische strijders werden klaarblijkelijk gedood of raakten gewond te midden van de watervloed, zo getuigde de Oekraïense officier Andrei Pidlisnyi bij ‘CNN’. “Hun posities werden weggevaagd.” Lees hier meer.

Er is nog altijd veel onduidelijkheid over wat nu precies de instorting veroorzaakt heeft van de dam aan het front in Oekraïne. Volgens verscheidene experts die de Amerikaanse krant ‘The New York Times’ sprak, wijst alles in de richting van een opzettelijke ontploffing ín de dam. Lees hier meer.

Rusland haalt wel degelijk een militair voordeel uit de verwoesting van de stuwdam, heeft de door Rusland geïnstalleerde gouverneur van de regio Cherson verklaard in gesprek met de Russische staatstelevisie.

Door de overstromingen die door de damdoorbraak zijn ontstaan, is Oekraïne volgens gouverneur Vladimir Saldo niet in staat zijn tegenoffensief te lanceren en gebieden te heroveren. Oekraïense troepen kunnen door de verwoestingen "niks doen", aldus de gouverneur.

Tegelijkertijd ontstaat er volgens Saldo een voordeel voor de Russische troepen. "We zullen zien wie probeert over te steken en hoe", zei hij verwijzend naar de rivier Dnipro, die door de overstromingen veel breder is geworden. De Oekraïense regering zei eerder dat de militaire plannen intact zijn gebleven en nog steeds kunnen worden uitgevoerd.

Cherson is een van de vier Oekraïense regio's die Rusland vorig jaar annexeerde. Geen een staat volledig onder Russische controle. Eind vorig jaar wisten Oekraïense troepen de stad Cherson te heroveren, nadat die aan het begin van de Russische invasie was ingenomen door de Russen. Russische militairen trokken zich toen terug naar de zuidelijke oever van de Dnipro. De rivier vormt sindsdien de frontlinie tussen de strijdende partijen.

De NAVO gaat volgende week haar grootste luchtoefening ooit uitvoeren. De actie, die de naam 'Air Defender 23' meekreeg, begint maandag en zal een tiental dagen in beslag nemen. In het totaal zullen 220 militaire vliegtuigen uit 25 lidstaten en partnerlanden deelnemen.

De oefening is louter defensief, maar moet ook een boodschap uitsturen naar Rusland, verklaarde de Amerikaanse ambassadrice Amy Gutmann. "Ik zou zeer verbaasd zijn als een wereldleider geen nota zou nemen van de geestdrift en de kracht van deze alliantie. Dat geldt dus ook voor Poetin."

De operationele en tactische oefening zal vooral in Duitsland plaatsvinden. Het grondgebied van Tsjechië, Estland en Letland speelt een kleinere rol. De oefening werd al in 2018 uitgetekend, deels als reactie op de Russische annexatie van de Krim.

Oekraïne heeft in een dag tijd rondom Bachmoet tussen de 200 en 1.100 meter aan terrein gewonnen. Dat zegt de Oekraïense viceminister van Defensie. "Onze troepen zijn van een verdedigende naar een aanvallende aanpak gegaan", aldus Hanna Maliar op Telegram. De geclaimde terreinwinst is niet onafhankelijk te verifiëren.

Zowel de Oekraïense autoriteiten als de baas van de Russische Wagner-groep stelden eerder deze maand al dat de Oekraïners steeds meer terrein winnen rondom Bachmoet.

Naast snelle evacuaties is ook de voorziening van drinkbaar water absolute topprioriteit in de getroffen regio. Dat schreef de Oekraïense president Volodymyr Zelensky op Telegram na een meeting met zijn ministers. "Er moeten oplossingen op lange termijn komen", klinkt het.

Zelensky maakt zich daarnaast ook druk in de evacuatie van burgers aan Russische zijde van de Dnipro. "Die faalt volkomen. We zullen hiervoor zeker aankloppen bij internationale organisaties."

Meer dan 2.700 mensen zijn geëvacueerd uit de zones die onder water gelopen zijn. Langs Oekraïense zijde werden ruim 1.450 mensen in veiligheid gebracht. De Russische bezetters boden hulp aan 1.274 mensen. Beide landen controleren elk een oever van de Dnipro in deze regio.

Rusland krijgt z’n grensgebied met Oekraïne niet onder controle. Daar hielden milities maandag een stadje van 5.000 mensen bezet, zitten er nog steeds Russische soldaten gegijzeld en sneuvelde een hoogst ervaren officier. Kunnen die omstreden rebellen het regime van Vladimir Poetin werkelijk bedreigen en zijn ze Oekraïne tot nut of tot last? Er vallen veel bedenkingen te maken. Maar misschien zijn ze de Belgische wapens waar ze mee werden betrapt, uiteindelijk wel waard. Lees er meer over in dit plusstuk.

Rusland kan nu misschien wel de grootste kerncentrale van Europa opblazen. Daarvoor waarschuwt Oekraïne, nu de stuwdam in de bezette stad Nova Kachovka ingestort is. “De hele wereld zou zich zorgen moeten maken over de roekeloosheid van Moskou”, stelt Oleksiy Danilov in ‘The Times’. Hij is de belangrijkste veiligheidsadviseur van president Volodymyr Zelensky.