De kamercommissie Justitie boog zich woensdag over de vraag of de Hoge Raad voor de Justitie (HRJ) moest worden ingeschakeld voor een onderzoek naar mogelijke disfuncties in de zaak-Sanda Dia. De HRJ is een soort dienst extern toezicht voor het gerechtelijke apparaat, en kan – ook in concrete dossiers – op zoek naar disfuncties.

Tijdens de bespreking in het parlement bleek dat de Hoge Raad het thema ook al op eigen houtje op de eigen agenda heeft geplaatst. Volgende week beslist de Verenigde Advies- en Onderzoekscommissie van de HRJ of er voldoende redenen zijn om ambtshalve een bijzonder onderzoek te starten. Zo’n onderzoek kan mensen horen, documenten opvragen en afstappingen doen, waarbij naar de plaats van het misdrijf wordt gegaan. Dat alles om te achterhalen of er sprake is van gebreken in de manier waarop justitie het dossier rond de dood van Sanda Dia heeft afgehandeld. Het is niet de bedoeling op zoek te gaan naar individuele verantwoordelijkheden.

Onderzoek naar Julie Van Espen

Volgens Veerle Vertongen, administrateur van de HRJ, is zo’n onderzoek eerder uitzonderlijk. Er werd eerder al onderzoek gedaan naar de dood van de Slowaakse man Jozef Chovanec in een politiecel op de luchthaven van Charleroi. En naar de omstandigheden van de vrijlating van een man die nadien een agent doodde in Schaarbeek. Maar het bekendste onderzoek van de HRJ is ongetwijfeld dat naar de dood van Julie Van Espen. De jonge vrouw (23) werd gedood door een man die vrij was in afwachting van zijn proces in beroep. Het zorgde voor een maatschappelijke ophef die vergelijkbaar is met die na het Sanda-Diaproces.

De HRJ toonde zich opvallend streng in het dossier-Van Espen en deed verschillende aanbevelingen om dergelijke drama’s in de toekomst te voorkomen. Ze blijft ook opvolgen wat er met die aanbevelingen gebeurt.

Volgens Groen-kamerlid Stefaan Van Hecke wacht de kamercommissie Justitie nu af wat de HRJ volgende weel zal beslissen. “Het is beter als ze zelf tot zo’n onderzoek beslissen. Maar als ze niet op eigen houtje een onderzoek starten, dan acht ik de kans heel groot dat de vraag alsnog door het parlement zal worden gesteld.” Voorzitter Kristien Van Vaerenbergh zal uit naam van de kamercommissie alvast een brief aan de HRJ schrijven om te laten weten dat zij voorstander zijn van een onderzoek.