We zijn in totaal met 11.697.557 inwoners. De Belgische bevolking groeide daarmee het afgelopen jaar fel, zo blijkt uit cijfers van Statbel, het Belgische statistiekbureau. Er kwamen 113.549 inwoners bij, ofwel een groei van 0,98 procent. Dat is een stuk hoger dan normaal, want normaal is er slechts een stijging van ongeveer 0,5 procent. Een verklaring voor die groei is de migratiestroom. Onder andere het aandeel Oekraïners in ons land steeg sterk.

De natuurlijke aangroei van de Belgische bevolking is daarentegen negatief. Er stierven in 2022 meer mensen (116.380) dan er baby’s geboren werden (113.593). En zo’n negatief saldo is uitzonderlijk. Met uitzondering van het coronajaar 2020, moeten we al terug naar de jaren 40 en de Tweede Wereldoorlog om eenzelfde negatief saldo te zien.

(Lees verder onder de afbeelding)

Daar zijn verschillende redenen voor, zegt Wendy Schelfaut, woordvoerder voor Statbel. “In april zien we een hogere sterfte dan verwacht. Het gaat om een combinatie van corona en de griep. We hebben in 2022 ook een warme zomer gehad en een korte winterprik, twee periodes die gepaard gingen met een heel slechte luchtkwaliteit en dat vertaalde zich naar meer overlijdens.” En die sterftes werden niet gecompenseerd door het aantal geboortes. In 2022 waren er 3.046 minder geboortes dan gemiddeld in de periode 2018-2021, ofwel een daling met 2,6 procent. “Waar vroeger die balans te zien was, zien we nu dus een knik.”

Gezinsenquête

En die kentering komt sneller dan verwacht. Als we de vooruitzichten van het Federaal Planbureau erbij nemen, voorspelden zij dat er pas in 2046 een negatief saldo zou zijn.

Het geboortecijfer neemt al een hele tijd af, zegt ook Kathleen Emmery, coördinator kenniscentrum Gezinswetenschappen (Odisee Hogeschool). “Uit de gezinsenquête 2021, gedaan bij gezinnen mét kinderen, blijkt dat heel wat gezinnen geen kinderen meer willen om praktische of financiële redenen, wegens de moeilijke combinatie van werk en gezin, of wegens een negatieve impact op de tijd voor zichzelf of de partnerrelatie. Gezinnen geven ook aan dat het ouderschap moeilijker is dan verwacht”, zegt Emmery. “Ook als we kijken naar de gezinspolitiek, zijn we duidelijk afgestapt van het idee dat de politiek de bevolking moeten aanmoedigen om kinderen te krijgen. Via het Groeipakket worden ouders ondersteund, maar het je krijgt nu niet langer gradueel meer naarmate je meer kinderen hebt. De focus is meer gericht op het ondersteunen van gezinnen, zowel vrouwen als mannen, zodat ouders een job kunnen combineren met een gezin.”

Voorlopig hoeft een negatief natuurlijk saldo ook geen probleem te zijn voor ons land, merkt Emmery op. “In tegenstelling tot Hongarije, waar de regering nu ingrijpt en ouders aanmoedigt om kinderen te krijgen, hebben wij wel een migratiestroom. Het is dus niet zo dat onze bevolking uitdunt.”