Voor sommigen te streng, voor anderen te laks: veel negatieve reacties op Europees migratieakkoord

Betekent de bijsturing van het Europese asiel- en migratiebeleid een echte doorbraak, zoals de meeste betrokken ministers en/of staatssecretarissen aangeven, of is het een akkoord voor de bühne dat in de eerste plaats moet tonen dat Europa vat probeert te krijgen op de instroom van asielzoekers?

Het valt op dat er veel negatieve reacties komen, van de politieke rechterzijde, maar ook van de linkse partijen én van organisaties die actief zijn op het terrein.

Vlaams Belang en N-VA hekelen het feit dat er geen sprake is van pushbacks in het bereikte akkoord. Bij pushbacks worden asielzoekers en migranten weggestuurd zonder juridische procedure, zonder aandacht voor individuele omstandigheden en zonder de mogelijkheid om asiel aan te vragen. Een praktijk die verboden is volgens het Europese en internationale recht.

"Een migratiepact dat niet spreekt over pushbacks en illegale migratie nog steeds gedoogt, is een maat voor niks", reageert Kamerlid Theo Francken (N-VA), voormalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie. Hij vindt dat Europa elke poging om illegaal een EU-lidstaat te bereiken moet blokkeren, want anders wordt het verdienmodel van de mensensmokkelaars bestendigd.

"Wat dit akkoord doet, is legale migratie bevorderen", vindt Vlaams Belangvoorzitter Tom Van Grieken. "Men wil illegale migratie transformeren in legale migratie", aldus Van Grieken. "De fundamenten voor een beleid dat migratie naar Europa afremt, ontbreken volledig." 

"Wat N-VA en Vlaams Belang willen is dat we mensen die op de vlucht zijn voor oorlog en vervolging, terug de zee in duwen", reageert staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor in "VRT NWS Journaal". "Dat zit niet in het akkoord. Dit is geen anti-migratiebeleid. Dit beleid wil opnieuw controle krijgen over asiel en migratie in Europa."

Over de illegale migratie zegt ze het volgende: "Het is naïef om te denken dat we onze grenzen niet beter moeten controleren."

Maar ook aan de linkerzijde klinkt kritiek op het akkoord. Volgens minister Petra De Sutter (Groen), die samen met De Moor in de Vivaldi-regering zetelt, is het akkoord net "geïnspireerd op het anti-migratiebeleid van extreemrechts." 

En ook Vluchtelingenwerk Vlaanderen heeft zijn bedenkingen. "Een goede, vlotte en snelle procedure is geen probleem", zegt Joost De Potter. "Maar het idee van een grensprocedure is dat mensen het grondgebied nog niet in mogen. De enige manier om dat te vermijden, is eigenlijk door hen hun vrijheid af te nemen."

Vluchtelingenwerk Vlaanderen vreest dat kinderen zullen worden opgesloten. "De Belgische regering heeft net een deal gesloten waarin staat dat men geen kinderen meer gaat opsluiten, om daarna langs de grote Europese poort een akkoord te sluiten waardoor kinderen systematisch in detentie worden geplaatst", zegt Joost De Potter.

Voor alle duidelijkheid. Niet begeleide minderjarigen en families met kinderen jonger dan 12 zouden buiten de detentiecentra worden gehouden. "Maar hoe bepaal je of kinderen ouder of jonger dan 12 jaar zijn?", vraagt De Potter zich af. 

Vluchtelingenwerk Vlaanderen vraagt zich ook af of het nieuwe beleid de procedures effectief zal versnellen. "Vandaag nemen asielbeslissingen in België een tweetal jaar in beslag. Ik ben benieuwd hoe ze dat op vijf weken willen organiseren." Kamerlid Eva Platteau van Groen deelt die bezorgdheid.

Hoe dan ook is het bereikte akkoord nog geen eindstation, want ook het Europees Parlement moet er zich nog over uitspreken. Bij de Groen-fractie zien we alvast kritiek. Volgens de Europese groenen staat het akkoord haaks op de waarden van de Europese Unie: "De EU kan niet naast onze internationale verplichtingen kijken ten aanzien van wie bescherming zoekt en kwetsbaar is."