Een koel huis? Dat kan ook best zonder airco of ventilator
De zon schijnt, het kwik stijgt. Om het thuis aangenaam koel te houden grijpen veel bewoners naar een ventilator of airco. Maar ook met simpele, natuurlijke oplossingen valt warmte te weren.
Warmetruiendag is een vrij bekend fenomeen. Maar bestaat er al zoiets als ‘blotebastendag’ of ‘kortebroekendag’? Onwaarschijnlijk. Feit is wel dat bewoners zich in huis, of het nu winter of zomer is, kunnen kleden op de weersomstandigheden. Maar als het kwik echt hoog oploopt en de zon brandt, zoals de afgelopen weken, dan is er zwaarder geschut nodig om binnenshuis niet oververhit te raken.
Hoe? Dat is de hamvraag. Opvallend genoeg is een van de manieren om het hoofd thuis koel te houden gelijk aan een oplossing om er tijdens de winter warm bij te zitten: isoleren. Door muren, ramen en dak te isoleren houden bewoners niet alleen de kou, maar ook de warmte beter buiten. Geen wonder dat in Zuid-Europese landen, zoals Spanje en Italië, de huizen voorzien zijn van dikke en solide wanden. Extra voordeel van isoleren tegen de warmte is dat het komende winter ook helpt bij het besparen van gasverbruik.
Toch is er veel meer te bedenken om de temperatuur op comfortabel niveau te houden. Om te beginnen: de felle zonnestralen mogen niet binnendringen, want dan ontstaat in de woonkamer een broeikaseffect in het klein. Luifels en zonneschermen aan de gevel monteren kan een slimme zet zijn.
Schaduwdoek of parasol
Is dat technisch moeilijk of te veel gedoe? Dan kan het ophangen van een schaduwdoek of het plaatsen van een flinke parasol voor de deur ook raadzaam zijn. Of nog simpeler: doe het rolluik of de gordijnen dicht. Ondertussen geldt: houd de ramen gesloten. “Dat voelt misschien raar, maar door open ramen en deuren stroomt de warmte juist naar binnen”, verklaart Milieu Centraal, een website die adviezen geeft over duurzaamheid.
De aanleg van een groene gevel, waarbij klimplanten de stenen sieren, is ook een vorm van isolatie. Maar dan zonder dat er schuim of isolatievlokken aan te pas komt. Planten tegen de buitenmuur vormen een eerste schild tegen de warmte. Groeiers zoals een klimop, een blauwe regen of wilde wingerd zijn geschikt. Veel planten, bomen en struiken rond het huis hebben sowieso een dempende werking, doordat ze schaduw geven.
Het dak verdient speciale aandacht, volgens de voorlichtingsorganisatie. Zeker een plat dak, van een uitbouw of een bungalowwoning kan veel hitte absorberen in de zomer. Om dat tegen te gaan is de aanleg van een groen dak een optie. Daarbij wordt een dakoppervlak volgezet met sedumplanten, mossen en andere kleine groeiers. Dat heeft een isolerende functie, zodat het wat koeler blijft. Voor de aanleg van een groen dak moet de draagkracht van het huis wel voldoende zijn, want feitelijk is het een dunne plantenbak. Sommige Vlaamse gemeenten geven een subsidie voor de aanleg van een groendak.
Briesje
Een optie waar geen cent subsidie voor nodig is: de ramen openzetten op het juiste moment. Als het even koel is dus. Dus: ’s avonds laat en ’s ochtends vroeg. Zeker als er een briesje staat, kan frisse lucht erin en de warmte eruit.
In plaats van een groen dak valt ook een wit dak te overwegen. Letterlijk. Het wit schilderen van een dakoppervlak heeft een bewezen koelende werking. Waar een zwart dak slechts 5 procent van de warmte weerkaatst, stuurt een wit dak 85 procent van de hitte terug de lucht in, aldus Milieu Centraal. Ook de witte daken zijn, net als muurisolatie, afgekeken van Zuid-Europese landen.
Als het echt heet is kun je parasols opzetten en ijsjes eten zoveel je wilt, in sommige huizen zal de warmte een probleem blijven vormen. Dan kan het nodig blijken om koelmachines in te schakelen: een airconditioning of een ventilator op tafel bijvoorbeeld.
Geen airco
Een airco is een zwaarder apparaat. Die vreet meer stroom, grofweg vijftien keer zoveel. Zelfs als de airco draait op groene stroom (van zonnepanelen op het eigen dak) is het geen milieuvriendelijk middel, omdat er schadelijke koudemiddelen in zitten. Die kunnen, mochten ze vrijkomen, het klimaat schaden.
Een ventilator is wat minder zwaar in het stroomgebruik. De draaiende propeller kan net een luchtstroom creëren die het wat koeler doet aanvoelen. Wie creatief is, kan nog een bak met ijs of een koelelement uit de vriezer voor de ‘wieken’ zetten, zodat er een koel briesje ontstaat.
Wie al gasloos is geworden met een warmtepomp (feitelijk een ‘omgekeerde airco’ tegen winterkou) kan nagaan of die pomp in de zomer dienst kan doen als koeling. Dat kan soms, als het een bodemwarmtepomp is. Die kan bij zomers weer in plaats van warmte juist koude uit de grond omhooghalen. Wie de zomerse dagen zo basaal mogelijk door wil komen, zonder poespas, hoeft niet naar techniek of tuinhandschoenen te grijpen. Natte washandjes, een koud voetenbad of een Chinese waaier bieden ook verlichting.