Waarom wordt een echtscheiding zo vaak als een mislukking ervaren? Relatiedeskundige Rika Ponnet: "We blijven de duur van een relatie als waardemeter zien"

Met welke ‘mislukkingen’ worstelen we zoal? "De wereld van Sofie" vroeg het na bij de man in de straat en kreeg bijzonder vaak te horen dat mensen hun relatiebreuk of echtscheiding als ‘gefaald’ ervaren. En dat ervaart relatiedeskundige Rika Ponnet (Duet Relatiebemiddeling) ook in haar praktijk. “Elke verlieservaring in het leven is moeilijk, of brengt een vorm van lijden met zich mee. Maar een echtscheiding is meestal een cesuur (breuklijn, red.) in het leven. Mensen doen er een behoorlijk lange tijd over om dit verwerkt te krijgen.”

“Een scheiding raakt ons in de essentie van wie we zijn. Je begint niet aan een huwelijk of een vaste relatie vanuit de optie dat het eindig is in de tijd. Wanneer mensen uit elkaar gaan, stellen ze ook zichzelf in vraag: Ben ik liefdeswaardig? Ben ik de moeite om graag gezien te worden? Ben ik belangrijk genoeg om graag gezien te worden? Dit komt onder druk te staan." 

Ponnet spreekt over een heel specifieke vorm van falen. ”Het is anders dan niet geslaagd zijn in je studies, of het niet kunnen uitbouwen van je sportcarrière. Het beëindigen van een relatie gaat immers veel meer over onze totaliteit als mensen. Het raakt de essentie van wie we zijn als mens.”

BELUISTER - Rika Ponnet: "We kijken nog altijd moraliserend naar echtscheidingen" 

Ook vanuit de maatschappij zijn er verwachtingen, al zijn die wel wat dubbel. “We hebben ons wel losgemaakt van een (kerkelijke) moraliteit en vinden het normaal dat mensen uit elkaar gaan, maar kijken er tegelijkertijd nog heel moraliserend naar.”

“We beoordelen en veroordelen relaties ook nog altijd op hun duurtijd. Als je 50 jaar getrouwd bent, verdien je bij wijze van spreken een beker, terwijl dit niets zegt over de kwaliteit van dat huwelijk. Van iemand die 3 keer gescheiden is, zeggen we dan weer dat die ‘een hobbelig parcours’ heeft afgelegd, en dat er wel iets mee moet schelen. Terwijl zo iemand misschien veel meer gelukkige huwelijksjaren heeft gehad. We blijven de duur van iets als een waardemeter van een relatie zien. En als het dan afloopt, bekijken we het als een vorm van falen.”

Mensen die hun relatie beëindigen, krijgen ook te horen dat ze niet genoeg hun best doen. “Mensen hebben niets meer voor elkaar over, en gaan voor niets uit elkaar” hoort Ponnet ook in haar praktijk. “Maar dat is een vergelijking met hoe huwelijken er vroeger uitzagen, en dat is appels met peren vergelijken."

"Vandaag zijn we om andere redenen bij elkaar dan vroeger: een vrouw is niet meer samen met een man omdat hij een economisch interessante partij is. Voor alle duidelijkheid: dat bestaat nog wel, maar ik denk niet dat we in eerste instantie onze relatie gaan beoordelen op het feit dat onze echtgenoot een goede huisvader is in de klassieke betekenis. We zijn uit dat rollenpatroon geëvolueerd naar relaties die veel meer gaan over: is de andere iemand bij wie me ik me goed voel op emotioneel, vriendschappelijk, seksueel vlak? Maar toch blijven we dat oud stramien toepassen, en dat is een beetje het probleem.”

“Het leven is niet voor iedereen hetzelfde” zegt Rika Ponnet ook. “Het gaat niet alleen over je best doen of niet. Wat er op ieders pad komt, kan heel divers zijn. Bij sommigen is het leven meer ‘een wandeling in het park’ dan voor anderen. Er zijn zoveel factoren die in een huwelijk een enorme stressfactor kunnen zijn: ziekte, verlies van werk, je kind dat overlijdt, zorg voor je ouders, ... Wie zijn wij dus om te oordelen wanneer mensen beslissen om uit elkaar te gaan?”

“Ik vind het dus volkomen onterecht om mensen te beladen met een schuldgevoel. Want ik zie dat het merendeel er hard voor gevochten heeft om die beslissing niet te moeten nemen. Soms wachten mensen zelfs te lang. Ze hebben dan heel lang geleden voordat ze beslissen: er is geen andere afrit, dan deze weg uit ons huwelijk.”