Wie slechter begint te zien, gaat in ons land voor een bril vaak meteen naar de opticien. Een oogarts komt er met de huidige regeling dus niet noodzakelijk aan te pas. Daar komt verandering in. Wie voor de eerste keer een bril nodig heeft, zal dan moeten langsgaan bij een oogarts en zal dan pas een bril kunnen aanschaffen bij de opticien. Vooral oogartsen waren hier vragende partij voor. ‘We zagen in onze praktijk veel te vaak patiënten met vergevorderde oogaandoeningen die door opticiens niet werden herkend’, verduidelijkt Marnix Claeys van oogartsensyndicaat SOOS. ‘Opticiens zijn niet opgeleid om ziektebeelden te herkennen. Ze kunnen wel een meting uitvoeren, maar een oog is veel meer dan cijfers. Daarom vereist de nieuwe wet dat patiënten vanaf 2024 voor hun eerste bril altijd een oogarts consulteren.’

Volgens Claeys hoeven patiënten na hun eerste controle niet voor elke nieuwe bril opnieuw naar de oogarts. ‘Kinderen onder de 12 jaar die een bril moeten dragen, moeten volgens het Koninklijk Besluit wel jaarlijks op controle komen, maar voor leeftijdscategorieën onder de 45 is dat maar één keer om de tien jaar. Vanaf 45 om de drie jaar en vanaf 65 om de twee jaar.’

De oogarts kan deze termijnen wel verkorten in geval van onderliggende risico’s. ‘Dan is het aangewezen om patiënten nauwer op te volgen’, klinkt het. Ook wanneer de vertecorrectie doorheen de jaren afwijkt van de meting bij de oogarts, mag een opticien de sterkte van de glazen met nog maximaal 0,5 dioptrie aanpassen. Voor grotere aanpassingen is dan een nieuw voorschrift nodig van een oogarts, een orthoptist of een optometrist. ‘Met de nieuwe regels willen we verhinderen dat patiënten onomkeerbare oogschade oplopen die eigenlijk vermeden had kunnen worden. We zien dat helaas nog veel te vaak en daar moest iets aan gebeuren’, aldus Claeys.

Lange wachttijden

De opticiens voelen zich echter geviseerd en menen net een grotere rol te kunnen spelen bij het opsporen van onderliggende aandoeningen. ‘We zouden veel liever evolueren naar een Nederlands model met een interdisciplinaire samenwerking’, betoogt Viviane De Vries van Apoob, de beroepsvereniging van opticiens. ‘De wachttijden bij oogartsen lopen tegenwoordig op tot meerdere maanden. Wij vrezen dat klanten vaak maanden zullen moeten wachten voor ze geholpen worden. Wij zouden bij vermoedens van een onderliggende aandoening met spoed kunnen doorverwijzen naar een oogarts.’

Opticiens vrezen bovendien dat door de nieuwe regels de wachttijden bij oogartsen alleen maar oplopen. ‘We hebben een boekentas vol competenties, maar die worden gewoon genegeerd. We zijn zelfs niet eens betrokken bij de besluitvorming. Die kwam tot stand in de raad voor paramedische beroepen, maar opticiens zijn in ons land niet erkend als paramedici.’

Orthoptisten en optometristen zijn door de FOD Volksgezondheid wel erkend als paramedische beroepen. Zij spelen vanaf 2024 een grotere rol in de oogzorg en mogen dan onder specifieke voorwaarden ook visuele hulpmiddelen zoals brillen voorschrijven. Een van die voorwaarden is onder andere dat de patiënt voor zijn allereerste bril wel een oogarts heeft geconsulteerd. Andere voorwaarden hebben dan weer betrekking op de afwijking van de glazen. Door de paramedische beroepen meer competenties toe te kennen, hopen de oogartsen meer dan alleen de dienstverlening te verbeteren. Ze hopen hiermee ook de wachttijden bij oogartsen aanzienlijk te verkorten.

De opticiens trekken naar de Raad van State om het Koninklijk Besluit te laten vernietigen. ‘We hopen alsnog in dialoog te kunnen gaan met minister Vandenbroucke, maar we krijgen er amper gehoor’, aldus de opticiens.

Lees ook

 Quota voor knieoperaties bij 50-plussers: discriminatie of terecht strenger toezicht? 

Aanvulling 14 juni 2023: Het KB dat de nieuwe regels vastlegt verscheen in 2023, maar de praktische uitwerking is nog niet helemaal rond, waardoor het pas vanaf volgend jaar kan afgedwongen worden.