Oekraïne ‘bevrijdt 90 vierkante kilometer terrein’, maar het echte offensief moet nog komen

Het Oekraïense leger heeft bij zijn tegenoffensief sinds afgelopen weekend zeven dorpen heroverd op de Russische strijdkrachten in het zuiden en oosten van Oekraïne. Het gaat om in totaal 90 vierkante kilometer aan terreinwinst, zei viceminister van Defensie Hanna Maljar maandag op het sociaal netwerk Telegram.

Het meeste succes wist Oekraïne te boeken op wat de voorlopig centrale as van het offensief lijkt te zijn, ten zuiden van het stadje Velyka Novosilka op de grens van Donetsk en Zaporizja. Daar kon een gebied van ongeveer zes kilometer diep bevrijd worden, en de voorbije dagen doken meerdere beelden op van soldaten die opnieuw de Oekraïense vlag konden hijsen in de bevrijde dorpen. Op de flanken van die as werden ook gebieden bevrijd. Waarschijnlijk probeert Oekraïne zo de grotere stad Staromlynivka, waaronder de echte Russische verdedigingslinie zich bevindt, langs meerdere kanten te naderen.

Eerder had het ministerie van Defensie ook gewag gemaakt van vooruitgang rond Bachmoet, eveneens in Donetsk. Oekraïne zegt elke dag opnieuw enkele honderden meters op te schuiven op de flanken van de stad.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky bevestigde maandag dat er - voorzichtige - vooruitgang wordt geboekt. “De gevechten zijn zwaar, maar we gaan vooruit. Dat is heel belangrijk”, aldus de president in zijn dagelijkse avondtoespraak. “De verliezen van de vijand zijn precies wat we nodig hebben. Ik bedank onze jongens voor elke Oekraïense vlag die nu terugkeert in de dorpen die zijn heroverd.”

Massaal tegenvuur

Met zijn uitspraak dat de gevechten “zwaar” zijn, leek Zelensky impliciet toe te geven dat het niet overal op het 700 kilometer lange front even vlot vooruit gaat. Dat viel, gezien het Russische numerieke overwicht in manschappen, voertuigen, wapens en munitie ook niet te verwachten.

Het Oekraïense leger lijkt vooral op de derde as waar het zijn offensief lanceerde, in het westen van Zaporizja, de voorbije week zware verliezen te hebben geleden. Bevestigde en gelokaliseerde beelden die door pro-Russische bloggers werden verspreid, tonen meerdere vernietigde Leopard-tanks en Amerikaanse Bradley-pantservoertuigen aan het front tussen de stadjes Mala Tokmatsjka en Robotyne.

Toch zou minstens een deel van de Oekraïense infanteristen de Russische aanvallen hebben overleefd, waarmee de zware bepantsering van de voertuigen zijn werk heeft gedaan. De Verenigde Staten kondigden dinsdag bovendien een nieuw militair pakket aan met Bradley-gevechtsvoertuigen om de vernietigde exemplaren snel te vervangen én aan te vullen.

Volgens Maljar doet het Russische leger er effectief alles aan om de Oekraïense opmars tegen te gaan en worden de militairen geconfronteerd met het ene na het andere gebied vol antitankmijnen, terwijl ze continu onder vuur worden genomen. Vooral het gebrek aan luchtoverwicht doet Oekraïne pijn: het land moet een moeilijk evenwicht zoeken tussen zijn steden of zijn troepen beschermen tegen Russische drones en gevechtsvliegtuigen en -helikopters.

‘Echte aanval nog niet begonnen’

Voor generaal Ben Hodges, voormalig bevelhebber van de Amerikaanse troepen in Europa, is het te vroeg om nu al iets te zeggen over het succes van het Oekraïense offensief. De overgrote meerderheid van de westerse wapens en voertuigen zijn helemaal nog niet ingezet, betoogt hij in een analyse voor de Amerikaanse denktank Center for European Policy Analysis (CEPA).

“Er is een groot verschil tussen een offensief starten, en de hoofdaanval van de operatie”, zegt Hodges. “Het offensief is duidelijk begonnen, maar volgens mij de hoofdaanval nog niet.” Kolonel Kris Quanten (Koninklijke Militaire School Brussel) sluit zich daar volledig bij aan, zegt hij. “Wat we nu zien zijn nog altijd maar kleinschalige verkenningsacties met beperkte middelen, bedoeld om het front af te tasten en zwakke plekken te zoeken. De echte offensieve brigades zullen veel sterker en uitgebreider samengesteld zijn.”

De verliezen die Oekraïne de afgelopen week leed, noemt Quanten “niet beslissend”. Het leger beschikt nog altijd over minstens 60 Leopard 2-tanks. Voorlopig is er ook nog geen enkel spoor van bijvoorbeeld de andere tanks die Oekraïne kreeg, zoals de 14 Britse Challenger 2's, de 130 Duits-Nederlandse Leopard 1's, de 60 Poolse PT-91's of de 28 Slowaakse M-55S’s. Ook het overgrote deel van de buitenlandse pantserwagens is nog niet gezien, zoals de 40 Duitse Marders, de 90 Amerikaanse Stryker of de 50 Zweedse CV90's.

“Pas als we die grote, gepantserde formaties zien opduiken, zullen we weten dat de hoofdaanval begonnen is”, aldus Hodges. “Vandaag hebben we nog altijd niet de verwachte concentratie van honderden tanks en infanteriegevechtsvoertuigen gezien.”

Waar de uiteindelijk hoofdaanval zal plaatsvinden, is voorlopig dan ook nog niet duidelijk. Voorlopig wijst alles er wel op dat het Oekraïense leger zal proberen de landbrug langs de Zee van Azov, tussen de Krim en de Donbas, door te knippen. Daarvoor hoeft het niet fysiek de kust te bereiken, ongeveer 100 kilometer van het huidige front, een opmars van 30 tot 40 kilometer volstaat om het hele gebied binnen het vuurbereik van Amerikaanse Himars-raketten te brengen.