Geredde Colombiaanse kinderen waren hun thuisregio ontvlucht: "Familie vreesde voor rekrutering door gewapende groepen"

De vier Colombiaanse kinderen van 13, 9, 5 en 1 jaar oud waren begin mei niet zomaar een vliegtuigreisje aan het maken met hun moeder, toen hun vliegtuig neerstortte in het Amazonewoud. Ze waren op de vlucht voor hun leven. Dat zegt Manuel Ranoque, de biologische vader van de jongste twee kinderen en de adoptievader van de oudste twee.

Volgens de vader had een gewapende groepering de controle overgenomen van de thuisregio van de kinderen. Ze woonden in een nogal afgelegen inheems gebied, in de buurt van Araracuara, in het zuiden van Colombia. De groepering zou op een gewelddadige manier kinderen rekruteren voor de gewapende strijd. Volgens Ranoque hebben de gewapende groeperingen in zijn land geen enkel respect en zijn ze in staat om zelfs kinderen van 2 jaar oud te rekruteren.

Omdat de familie van de kinderen vreesde dat ook zij gerekruteerd zouden worden, werden de kinderen op een vliegtuig gezet om de regio te ontvluchten naar een stad waar ze veilig konden leven. Dat vliegtuig stortte uiteindelijk neer in het Colombiaanse Amazonewoud. De moeder van de kinderen kwam om het leven. Zelf werden ze na een zoektocht van 40 dagen gered.

De vader zou zelf eerder ook gevlucht zijn voor gewapende groeperingen, meer bepaald voor een splintergroepering van de FARC-rebellen, waarmee de Colombiaanse overheid in 2016 een vredesakkoord sloot. Dissidente FARC-leden die zich niet in dat akkoord konden vinden of in de jaren daarna gefrustreerd raakten door de te langzame implementatie ervan, namen opnieuw de wapens op en vormden nieuwe gewapende groeperingen.

Of de kinderen effectief voor gewapende rebellen op de vlucht waren, zoals de vader beweert, en dan specifiek dissidenten van de FARC, is moeilijk te bevestigen. De splinterbeweging van de FARC waarover hij het heeft, is inderdaad actief in die regio. Er zouden ook nog minstens twee andere gewapende groepen actief zijn.

In elk geval is wat hij beweert zeer goed mogelijk, want rekrutering van jonge kinderen door gewapende rebellen of criminelen is zeker geen uitzondering in Colombia. Dat land wordt al sinds het begin van de jaren 60 verscheurd door een intern conflict tussen marxistische guerrillabewegingen en de Colombiaanse overheid, waarbij volgens officiële bronnen zeker 400.000 mensen om het leven kwamen. Een conflict dat nog bloediger werd door de betrokkenheid van paramilitaire bewegingen. Sinds de jaren 80 en 90 leidde de alsmaar groter wordende drugshandel tot nog meer geweld. 

In 2016 sloot de Colombiaanse overheid een vredesakkoord met de FARC, de op dat moment grootste guerrillabeweging in het land. Maar zoals gezegd hebben dissidente FARC-leden sindsdien opnieuw de wapens opgenomen. Momenteel lopen er vredesonderhandelingen met de ELN, na de ontbinding van de FARC de grootste rebellengroepering.

Maar het gewapende geweld is allerminst gestopt na het vredesakkoord van 2016. Niet alleen zijn er de dissidente FARC-leden, de overheid slaagde er ook niet in om de regio's die de FARC tot dan controleerde, over te nemen. Allerlei gewapende criminele bendes sprongen in het gat en vechten sindsdien met de overgebleven rebellen voor de controle over de landelijke regio's, de cocaïnehandel en andere criminele activiteiten.

De inwoners van die landelijke regio's zitten vaak gevangen tussen al die tegen elkaar strijdende groepen. Ook jonge kinderen lopen daarbij gevaar. Ze lopen het risico gedwongen te worden om hun huizen te verlaten, om met geweld gerekruteerd te worden voor de gewapende strijd of om bijvoorbeeld hun ouders te verliezen als die zelf het slachtoffer worden van geweld.

De vier kinderen zouden dus niet de eersten zijn die op de vlucht slaan voor het geweld in hun thuisregio. Miljoenen Colombianen trokken de voorbije decennia weg uit de landelijke regio's of de bergen om in de hoofdstad Bogotá of een andere stad een veiliger onderkomen te zoeken. Veel Colombianen vluchtten om dezelfde reden naar het buitenland.