Socialisten starten gevecht over voedselprijzen: minister Dermagne wil namen producenten publiceren als ze prijzen niet verlagen

Natuurlijk zit er een stuk profileringsdrang achter, zo kort voor de verkiezingen. Nu de voedselprijzen astronomisch hoog blijven, hoopt PS'er Dermagne zijn kiespubliek gelukkig te stemmen met een forse ingreep - opgezweept als zijn partij is door de concurrentie op links van PVDA/PTB.

Een links wetsvoorstel van PS, Vooruit en PVDA zag Dermagne al afgeschoten in Kamercommissie Economie. Bedoeling was dat de regering maximumprijzen of -marges kan opleggen op het moment dat de prijzen abnormaal pieken. Het prijzenobservatorium zou daarbij meer slagkracht moeten krijgen. En nu is er dus dit forse dreigement. 

De inflatie voor voeding en drank bedraagt op dit moment ruim 16 procent. Maar kan zo'n prijsblokkering wél in Frankrijk, dan is er in België geen politieke meerderheid voor te vinden. De rechtse partijen oordelen dat het marktverstorend werkt. Het risico is dat er producten uit de rekken verdwijnen als de verkoopsprijs aan banden gelegd wordt. 

Voor de duidelijkheid: er ís in België al een procedure om op te treden als de marges van de producenten buitensporig worden. In dat geval kan het Prijzenobservatorium de Mededingsautoriteit waarschuwen, die dan de prijzen kan bevriezen. Alleen, dat is nog nooit gebeurd, ook al omdat er een stevige procedure aan gekoppeld is. 

Nu Dermagne het parlement niet meekrijgt in de plannen van PS en Vooruit verandert hij het geweer van schouder. Na een vergadering woensdagavond met Fevia, de federatie van de voedingsindustrie, gebruikte hij dreigende taal. Als de prijzen tegen half juli niet zakken, meldde Dermagne, zal hij iedereen namen and shamen die de prijzen niet willen doen dalen.

De achterliggende filosofie van Dermagne is dat de prijzen van een aantal grondstoffen wel zakken, maar dat een aantal bedrijven zich achter de inflatie verschuilt om de prijzen in de rekken niet te laten volgen. Fevia ontkent: volgens de federatie is er geen sprake van stijgende marges. Dermagne bestelde alvast een onderzoek van het Prijzenobservatorium om de marges tegen het licht te houden. 

De relaties met Fevia zijn ondertussen verstoord. Woordvoerder Nicolas Courant noemde de toon van de vergadering met Dermagne op zich constructief. "Maar we waren nauwelijks buiten of er vertrok een persmededeling. Die manier van werken is voor ons niét constructief."

Ook Lode Ceyssens, voorzitter van de boerenbond, is niet blij met Dermagne. Het klopt volgens hem niet dat de marges groter worden, wel integendeel. "Ondanks de soms sterk gestegen prijs voor landbouwproducten, slaagt ook de boer of tuinder er niet in zijn hogere productiekosten door te rekenen."

De vraag blijft: wat is de beste aanpak? Prijzen blokkeren, of toch een alternatief? Volgens professor Xavier Gellynck, landbouw- en voedingseconoom van de Universiteit Gent, is een overheidsingrijpen alvast géén goed idee.

"De markt van de voedingsproducten is een schoolvoorbeeld van concurrentie, prijsafspraken zijn er niet aan de orde. Onze markt werkt perfect en een overheidsinterventie is niet gewenst. Je kunt niet spreken van hoge winstmarges." Volgens Gellynck zal dat ook blijken uit het onderzoek dat Dermagne zelf besteld heeft.

De econoom erkent dat de prijzen hoog zijn en ook zullen blijven. Hij vindt dat er mag en moet ingegrepen worden, maar op een andere manier. Naar analogie met de energiecheques pleit hij voor gerichte steun aan wie het moeilijk heeft. (Een maatregel die dan overigens door de belastingbetaler betaald wordt, niet door de sector).

Gellynck: "Er kunnen sociale problemen opduiken omdat sommigen de hogere voedselprijzen niet aankunnen. Maar maatregelen voor die specifieke groep zijn zinvoller dan een bevolkingsbrede maatregel."