Chemiereus DuPont in Nederland wist 30 jaar geleden al dat hij grondwater ernstig vervuilde met PFAS
In Nederland is ophef ontstaan over onthullingen van het onderzoeksprogramma "Zembla" over chemiereus DuPont/Chemours en een vestiging heeft in Dordrecht. Aan de hand van een stapel vertrouwelijke documenten reconstrueert Zembla hoe het bedrijf 30 jaar geleden al wist dat het het grondwater sterk vervuilde met PFAS. Ook voor België is dat van belang: DuPont en 3M, de chemiereus in Zwijndrecht die ook PFAS-stoffen produceert, zijn weliswaar concurrenten, maar wisselden al hun onderzoeksresultaten uit.
De nieuwe onthullingen lijken op een Nederlandse uitloper van "Dark waters", een Amerikaanse film uit 2019 met Mark Ruffalo en Tim Robbins. "Dark waters" vertelt het waargebeurde verhaal van chemiereus DuPont in de staat West-Virginia, waar het bedrijf Teflon produceerde. De opzienbarende resultaten van hun eigen testen van de PFOA - een stof uit de PFAS-familie - hield het jarenlang onder de radar. Ook die testen waaruit bleek dat de PFOA in het grondwater prostaatkanker kan veroorzaken.
Het Nederlandse programma "Zembla", dat vanavond wordt uitgezonden, bemachtigde honderden vertrouwelijke documenten en Amerikaanse rechtbankstukken die aantonen dat het Amerikaanse verhaal net zo goed een Nederlands verhaal is. Chemours - zo heet de afsplitsing van DuPont waaronder de fabriek in Dordrecht ondertussen valt - mat in Dordrecht al in 1993 erg hoge concentraties PFOA, die vele malen hoger lagen dan de norm die DuPont zelf hanteerde. En deed vervolgens weinig tot niets.Â
In 1992 ontving de Dordrechtse vestiging nochtans vanuit de VS een studie over het verband tussen PFAS en prostaatkanker, met daarbij het advies om de bevindingen nog niet te delen met de werknemers. In 1994 waarschuwen de Amerikanen dat de vervuiling heel moeilijk te beheersen valt en dat er "ernstige aansprakelijkheidsgevolgen" kunnen zijn.
Een miljoen keer hoger
In 2012 zou het bedrijf uiteindelijk stoppen met de productie van PFOA, maar de zogeheten everlasting chemical - die maar uiterst langzaam afgebroken wordt - veroorzaakt tot op vandaag schade aan mens en milieu. In 2003 bleek dat de concentraties onder de fabriek een miljoen keer hoger liggen dan de concentraties vandaag in de rivier naast de fabriek.Â
En 3M?
Is dit een Nederlands verhaal, of heeft dat consequenties voor België? Moeten we ervan uitgaan dat de situatie bij 3M net dezelfde was als bij DuPont in Dordrecht?
Vanaf de jaren zestig tot nu hadden 3M en DuPont constant overleg en wisselden ze gegevens uit
Zembla-journalist Roelof Bosma: "Vanaf de jaren zestig tot nu hadden 3M en DuPont constant overleg en wisselden ze gegevens uit. Dat gaat over rattenstudies of studies met apen, ze deelden die resultaten. Ze weten al sinds de jaren zestig, en zeker sinds de jaren tachtig dat de stof schadelijk is en een gevaar voor de omgeving, en dat de omwonenden en medewerkers blootgesteld zijn aan zeer hoge PFAS-concentraties."Â