Planten en bomen in gevaar door extreme droogte? Zo pakt Arboretum Kalmthout het aan

"Toen ik hier een kwarteeuw geleden begon, dachten we elk jaar na over drainage. Hoe en waar kunnen we overtollig water weg laten vloeien? Nu geldt het omgekeerde. Elk jaar nemen we extra maatregelen om het kostbare water voor onze planten en bomen vast te houden", zegt de directeur van het Arboretum Kalmthout, Bram Rammeloo, bij Radio2 in Antwerpen.

"We merken de impact van de droogte heel fel. We geven extra water bij, maar moeten keuzes maken met ons beperkte water voor 13,5 hectare. We begieten enkel de belangrijke bomen en struiken in onze collectie en de nieuwe aanplant. Allemaal manueel. Wij sproeien of irrigeren niet."

De unieke plantentuin in Kalmthout ziet er half juni heel anders uit dan in dezelfde periode 25 jaar geleden. "Toen was alles hier fris en groen in deze tijd van het jaar. Vandaag zien we al bruine plekken in het gazon terwijl die vroeger veel later of zelfs niet kwamen", zegt Rammeloo.

"Sommige planten en struiken maken kleinere blaadjes aan, door de opeenvolgende droge lentes en zomers. Sommige bomen gaan zelfs al in overlevingsmodus en werpen hun bladeren af zodat ze minder water gaan verdampen. Daardoor vertonen ze nu al prachtige herfstkleuren. Mooi voor het oog, maar allesbehalve goed voor de natuur."

De resem droogtemaatregelen in het Arboretum Kalmthout neemt jaar na jaar toe. "We leggen meer boomschors in onze plantsoenen zodat er minder water uit de bodem kan verdampen. We hebben sommige drainagesystemen aangepast zodat ze pas water afvoeren als het heel hoog staat. In onze grachten liggen nu zandzakjes om het water langer bij ons te houden", somt Rammeloo op.

"Deze winter zijn we ook gestart met het gebruiken van bentoniet bij de aanplant. Dat is een heel fijne kleisoort die het water goed vasthoudt. Als er regen valt, blijft het water langer aanwezig rond de plant."

Water vasthouden is één ding. Het veranderende klimaat heeft het Arboretum ook gedwongen om anders te werken. "We kiezen ervoor om bepaalde soorten niet meer aan te planten als we zien dat ze het jaar na jaar slechter doen in het drogere weer. De timing van ons plantseizoen is ook aangepast zodat we minder water moeten toedienen. We starten vroeger in het najaar, maar stoppen ook sneller”, zegt Rammeloo. 

"We merken trouwens ook dat mensen in onze kwekerij vragen naar planten die weinig water nodig hebben en goed tegen de hitte kunnen", aldus de conservator. "Ook de vraag naar bomen met veel schaduw neemt toe. Op dat vlak is er ook bij privétuiniers op korte tijd veel veranderd door de droge en warme periodes die we meemaken."

Zoals een groot Nederlands voetbalfilosoof ooit vaststelde, heeft elk nadeel ook een voordeel. "Een aantal mediterrane planten en bomen doen het erg goed in deze omstandigheden. Bomen die we vroeger niet uit de pot haalden en in het najaar binnen in onze orangerie plaatsten, kunnen nu het jaar rond buiten staan."