"Het lijkt wel een bende kleuters": onderhandelaar maakt zich boos tijdens klimaattop in Bonn
In Bonn (Duitsland) zijn de voorbereidende gesprekken voor de klimaatconferentie later dit jaar (COP28) uitgedraaid op een ontgoocheling. Een Pakistaanse toponderhandelaar maakte zich daar boos over, op een moment dat zijn land getroffen wordt door een zware cycloon: "Het is hier net een bende kleuters", zei hij over het gekibbel. Waarover gaat dit, en hoe liggen de kaarten voor de COP28?
Op 30 november begint de jaarlijkse VN-klimaatconferentie, het forum bij uitstek om wereldwijd maatregelen af te spreken om de klimaatopwarming af te remmen. Dit keer vindt de COP28 plaats in Dubai in de Verenigde Arabische Emiraten, een oliestaat aan de Perzische Golf. Die keuze lokte sowieso al kritiek uit wegens de mogelijk tegenstrijdige belangen van het gastland, dat de voorzitter levert en de COP stuurt.
Elk jaar vinden in juni gesprekken plaats om de COP voor te bereiden en de kans op succes later dit jaar te verhogen. Twee weken lang kwamen diplomaten en onderhandelaars samen in Bonn, maar een succes werd het niet. Lang dreigde er geen overeenstemming te komen over een agenda, maar uiteindelijk werd een afgang vermeden en werd er alsnog een compromis gevonden. De top is intussen afgelopen.
De arme landen willen meer financiële steun van de rijke landen
Maar in Bonn bleek eens te meer dat de tegenstellingen groot blijven. Rijkere landen willen focussen op het afbouwen van broeikasgassen, niet enkel door hen maar ook door ontwikkelingslanden. Tegelijk vragen landen met minder financiële mogelijkheden meer financiële steun. Ze verwijten de rijke landen financieel te weinig bij te dragen.
Het gaat dan zowel om geld voor de omslag naar groene energie, als voor hulp bij klimaatschade of voor klimaatadaptatie - aanpassingsmaatregelen voor extremer weer. Al enkele jaren is hen een klimaatfonds van 100 miljard dollar per jaar beloofd, maar dat bedrag wordt maar niet gehaald. Volgens de laatste schattingen staat de teller voor 2020 nog altijd op slechts 83 miljard.
Ook wat betreft de snelheid van het afbouwen van broeikasgassen bestaan nog heel wat verschillen. De slechte sfeer in Bonn dreigt nu al een schaduw te werpen op de COP28 in Dubai.
Money is to blame
Het werd Nabeel Munir, een toponderhandelaar uit Pakistan, even te veel in Bonn. Zijn land wordt momenteel getroffen door cycloon Biparjoy. Armere landen zijn de eerste slachtoffers van klimaat- en natuurrampen, die in de hand worden gewerkt door de klimaatverstoring. Vrij vertaald zei Munir tegen de onderhandelaars dat ze zich met hun gekibbel gedragen als een groep kleuters.
Op deze manier dreigen we uit te komen op de kleinste gemene deler qua klimaatinspanningen
Tom Evans, een adviseur voor klimaatdiplomatie van het consultancybureau E3G, zei dat het in Bonn vooral een rondje naar elkaar wijzen was. "Landen beschuldigen elkaar ervan te weinig te doen. Terwijl we in Dubai net een ambitieuze deal nodig hebben. Nu dreigen we te gaan uitkomen op de kleinste gemene deler."
David Waskow van het World Resources Institute zei het zo. "Op veel vlakken is er bijzonder weinig vooruitgang geboekt in Bonn, door één boosdoener: geld."
Op heel wat vlakken is er heel weinig vooruitgang geboekt. Er is één boosdoener: geld
De voorzitter van de volgende COP, Sultan al-Jaber, noemde in Bonn een afbouw van fossiele energiebronnen (zoals olie, gas en steenkool) "onvermijdelijk", maar dekte zich meteen in. Hij zei erbij dat "de snelheid waarmee dit moet gebeuren, zal afhangen van alternatieven. We mogen ook niet de bevoorradingszekerheid uit het oog verliezen."Al-Jaber is ook baas van een groot staatsoliebedrijf in de Emiraten.
Onder meer de Afrikaanse landen (en met hen veel experts) zeggen dat het allemaal véél sneller moet gaan, zeker nu de klimaatopwarming hard gaat en omdat er na de vorige mislukte klimaatconferenties (toch op het vlak van de afbouw van broeikasgassen) nu echt wel hoogdringend actie nodig is.
Met de huidige maatregelen gaat de wereld nog altijd naar een klimaatopwarming van 2,7 graden Celsius op termijn, een pak meer dan de anderhalve graad die vooropgesteld is in het klimaatakkoord van Parijs.
Zij vinden dat al-Jaber niet naar een "phase-down" (afbouw) maar naar een "phase-out" (uitfaseren) van fossiele brandstoffen zou moeten streven.
"De klimaatverandering die wordt gevoed door het gebruik van fossiele brandstoffen doet ons bijzonder hard lijden. Laten we in COP28 beginnen met een en ander recht te zetten", klinkt het bij Mohamed Adow van de energiedenktank Power Shift Africa.
VN probeert macht van lobbyisten in te perken
Of dat gaat lukken in Dubai, is nog maar de vraag gezien de omstandigheden. Bovendien blijft de druk van lobbygroepen groot.
Mensenrechtengroeperingen berekenden dat er op de COP van vorig jaar in Sharm-el-Sheikh niet minder dan 636 lobbyisten van de fossiele industrie aanwezig waren. "Voor vossen mag er geen plaats zijn in het kippenhok", zegt Sara Shaw van de milieuorganisatie Friends of the Earth International daarover.
Wat dat betreft, heeft de VN nu strengere eisen opgelegd aan COP-deelnemers. Zij zullen (in meer detail) kleur moeten bekennen over aan wie of aan welke organisatie ze verbonden zijn. De bedoeling is om de invloed van de lobbyisten in te perken.
