‘Oerklokkenluider’ van Pentagon Papers overleden

In maart had Ellsberg aangekondigd dat hij ongeneeslijke pancreaskanker had en nog drie tot zes maanden te leven had. Hij koos ervoor om geen chemotherapie te ondergaan. “Hij heeft niet geleden en werd omringd door zijn geliefde familie”, klinkt het vrijdag bij zijn vrouw en kinderen in een persbericht.

Ellsberg had in de jaren zestig als defensieanalist bij het Pentagon toegang tot duizenden geheime documenten, waaruit bleek dat verschillende Amerikaanse presidenten bewust hadden gelogen over de Vietnamoorlog. Uit het dossier bleek dat de regering wist dat de oorlog in Vietnam niet kon worden gewonnen en dat er veel meer slachtoffers waren dan er openlijk werd toegegeven. Ellsberg speelde daarop de documenten - de zogenaamde Pentagon Papers - door aan ‘The New York Times’ en tal van andere kranten.

De Amerikaanse regering opende daarop de jacht op Ellsberg en probeerde hem achter de tralies te krijgen. Aan de rechter die zich over de zaak moest buigen, werd zelfs een functie als FBI-directeur aangeboden. Uiteindelijk werden de beschuldigingen van spionage, samenzwering en het stelen van overheidsdocumenten, waarvoor hij 115 jaar celstraf riskeerde, geseponeerd wegens “grof gedrag van de overheid”.

In 2016 kreeg Ellsberg in het Duitse Dresden nog een vredesprijs. Hij verklaarde toen dat hij spijt had dat hij destijds niet eerder met de documenten had uitgepakt. Hij benadrukte ook dat huidige klokkenluiders als Edward Snowden en Julien Assange niet als verraders mogen worden aanzien, maar als “patriotten met idealen” die daarvoor een hoge prijs betalen.