Amerikaanse minister Blinken en Chinese collega Qin enthousiast na "constructief gesprek": "Grote verschillen, maar we willen samenwerken"

“Bedoeld voor wetenschappelijk onderzoek”, beweerde China over de stratosferische luchtballon die begin februari 18 kilometer boven de Verenigde Staten vloog. “Een spionageballon met communicatiemateriaal aan boord”, meenden de Amerikanen, die het ding zonder pardon met een straaljager boven de Atlantische Oceaan neerhaalden.

Het deed de relatie tussen China en de Verenigde Staten geen goed. “En het wantrouwen was al groot door de voormalige Amerikaanse president Donald Trump, die China in elke toespraak bestempelde als boosdoener of aanstoker van heel veel ellende”, duidt Azië-expert Veerle De Vos in “De ochtend” op Radio 1. Biden is er vooralsnog niet in geslaagd dat vertrouwen te herstellen.

Er werden dus geen grote mirakels verwacht van het bezoek van Blinken aan China. Al klonk Blinken na het gesprek met de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Qin Gang wel opvallend positief. "Het was een eerlijk en constructief gesprek", zei hij tijdens een persmoment. De Amerikaanse minister vindt het vooral belangrijk dat de diplomatieke kanalen tussen de twee landen hersteld worden "om misinterpretaties en verkeerde inschattingen te vermijden". 

Dat het er hartelijk aan toeging, bleek ook toen de Chinese minister Qin het verzoek van Blinken aanvaardde om een bezoek te brengen aan Washington. "We zullen een bezoek plannen op een gunstig moment", klonk het bij Qin. Meer zelfs, de twee hebben afgesproken om in de toekomst meer samen te werken. "Er zijn nog heel wat verschillen tussen onze landen", klinkt het bij Amerikaanse overheidsmedewerkers. "Maar we willen wel echt samenwerken, bijvoorbeeld om het aantal commerciële vluchten tussen de VS en China op te drijven."

"Niemand had de indruk dat we alle problemen in één vergadering zouden oplossen", klonk het nog. "Maar het is belangrijk dat we de conversatie gestart hebben."

Optimisme aan beide kanten dus, maar hoe komt het dat China zo weinig vertrouwen heeft in Washington? “China twijfelt aan de oprechtheid van de Biden-regering. Enerzijds dringt die erop aan om te praten, anderzijds lijkt ze er alles aan te doen om de opgang van China te fnuiken: ze vaardigt steeds meer sancties tegen Chinese bedrijven uit, exporteert niet langer technologie en bant TikTok en Huawei.”

Dito wat de kwestie met Taiwan betreft. “Aan de ene kant zeggen de Verenigde Staten te respecteren dat er maar één China is, aan de andere kant blijven ze de banden met Taiwan almaar nauwer aanhalen door er politici en parlementsleden naartoe te sturen, handelsverdragen te sluiten en te zeggen dat ze Taiwan zullen verdedigen mocht er een Chinese aanval komen. Ze zeggen één ding en doen het andere, en dat valt bij de Chinezen niet in goede aarde.”

Waarom de nood van de Amerikanen om met China rond de tafel te zitten? “De Verenigde Staten willen de onderlinge communicatie herstellen. Sinds de Amerikaanse parlementsvoorzitter Nancy Pelosi in augustus vorig jaar een bezoek aan Taiwan bracht, praten de militaire bevelhebbers van beide landen niet meer met elkaar. Dat is gevaarlijk en verhoogt de kans op misverstanden en conflict. Vorige maand kwam een Chinese jet in de buurt van Taiwan bijna in aanvaring met een Amerikaans toestel.”

Het is dan ook dringend tijd dat ze het hebben over globale problemen als de militaire samenwerking, de strijd tegen de drugshandel en de klimaatopwarming, aldus De Vos. "De manoeuvreerruimte is klein – ik denk niet dat er grote stappen vooruit gezet kunnen worden – maar het is wel belangrijk voor de rest van de wereld dat ze met elkaar praten en de relatie rechttrekken.”

Blinken zal twee dagen in de Chinese hoofdstad doorbrengen. Op het menu staan alvast een reeks ontmoetingen met hooggeplaatste vertegenwoordigers van de Chinese regering. “Bedoeling is dat Blinken en zijn Chinese ambtgenoot een top tussen president Biden en president Xi Jinping voorbereiden. In de herfst zijn er namelijk een aantal momenten waarop zij elkaar zouden kunnen ontmoeten.”

Naar alle waarschijnlijkheid staat ook de oorlog tussen Oekraïne en Rusland op het programma. “China heeft al een tijdje een vredesplan klaar en biedt zich aan als vredesduif. Het is de enige grootmacht die Rusland kan dwingen om te onderhandelen.” Hoewel de Verenigde Staten dichter bij Oekraïne staan en China eerder bij het Russische standpunt aanleunt, bestaat de kans dat de twee grootmachten hierover kunnen samenwerken, vermoedt De Vos. “Benieuwd wat er uit deze ontmoeting komt.”