Wat met het cordon sanitaire? En waarom worden singles zo zwaar belast? Kijkers en politici debatteren in "De zevende dag"

“Het vertrouwen in de politiek zit onder het vriespunt”, “het ziet er alsmaar slechter uit” en “de laatste weken zijn voor de politiek niet de fraaiste”: het gonst in de parlementen en tijdens debatten van dergelijke uitspraken. Als de politiek al twijfelt aan haar geloofwaardigheid, hoe zit het dan met de bevolking? “De zevende dag” stelde de vraag aan haar kijkers en kreeg een heleboel reacties.

Arthur Geeraert is niet ouder dan 12, maar over politiek heeft hij al een en ander te vertellen. Meteen de reden waarom de jongeman pleit voor stemrecht onder de 18 jaar. “Ik zit in het tweede middelbaar, er wordt heel veel over ons beslist, maar we worden niet vertegenwoordigd in het parlement. Je kan je afvragen of mensen van mijn leeftijd al veel over politiek weten, maar weten mensen van 30 per se meer?”

De meningen zijn verdeeld. “De basisregel voor politiek zou moeten zijn: geen beslissing over ons, zonder ons”, vindt Thijs Verbeurgt (Vooruit). “Er wordt inderdaad veel beslist, maar te weinig naar de jongeren geluisterd.”

Stephanie D’Hose (Open VLD) wacht liever de Europese verkiezingen af. Daarvoor mogen op 9 januari 2024 voor het eerst jongeren vanaf 16 jaar naar de stembus trekken. “Laten we eerst die evaluatie afwachten”, oppert ze. Theo Francken (N-VA) is het minst enthousiast. “Ik ben geen voorstander van stemrecht op 12 of 13 jaar.”

Misschien wel van een tegenstem, vraagt Arthur zich af? “Dat is een negatieve stem. Normaal gezien worden stemmen opgeteld, maar zo’n tegenstem is een extra stem die daar bovenop komt en zou worden afgetrokken.”

“Ik denk dat één stem op zich voldoende is”, aldus Francken. “Wat zou de meerwaarde zijn? De mensen hebben de vorige verkiezingen ook veel partijen afgestraft, maar zij zitten wel allemaal in de regering. Dat maakt blijkbaar niet zo veel uit. Puur grondwettelijk is zo’n regering oké, maar is ze ook legitiem? Dat is de vraag. Vertegenwoordigt die de volkswil? Het wringt bij heel veel mensen.”

“Hopelijk komt men bij de Vlaamse partijen stilaan tot het besef dat men zal moeten samenwerken na 9 juni 2024. Of men zet 2 miljoen kiezers in de kou”, verkondigde Rudi Leysen op Twitter. In de studio verduidelijkt hij zijn standpunt. “Ik weet dat het cordon sanitaire een heikel punt is en ik heb absoluut geen partijvoorkeur. Ik zeg het als democratische burger. Kan het nog dat na de verkiezingen de grootste partij niet mee mag regeren?”

“We zullen zien”, antwoordt Theo Francken (N-VA). “Onze partij is tegen het cordon sanitaire, altijd geweest. De kiezer heeft altijd het laatste woord. Maar: er moet wel gekeken worden of je met de andere partij kan samenwerken. Heb je programmapunten die je samen wil uitvoeren, of gaan bepaalde dingen een brug te ver? Voor mij is het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens de rode lijn. Binnen dat kader kan je werken, maar als je daarbuiten treedt, is het nooit mogelijk om met ons zaken te doen.”

Voor Jan Willems, gemeenteraadslid voor CD&V in Gistel, wringt het dat door een cordon sanitaire 30 procent van de stemmen – want dat wordt volgens hem de verkiezingsuitslag voor Vlaams Belang – de rug wordt toegekeerd. “Anderzijds: mensen naar voren sturen die niet-democratische dingen verkondigen, dan doe je zelf de deur toe”, beseft hij.

Stephanie D’Hose ziet een samenwerking tussen Open VLD en Vlaams Belang niet gauw gebeuren. “Het programma van het Vlaams Belang is oerconservatief en aan de andere kant economisch zeer links. Dat is compleet het tegenovergestelde van het programma van mijn partij, ik zie het bijna onmogelijk om tot een gemeenschappelijk project te komen.”

Linda Milanetto is begin 60, alleenstaande en zelfstandig frituuruitbaatster. Ze is er niet over te spreken dat singles evenveel belastingen, taksen en verzekeringen moeten betalen als mensen die met twee zijn.  Nergens anders ter wereld worden alleenstaanden zo zwaar belast als in België. “Ik moet een kadastraal inkomen van 600 à 700 euro afrekenen, maar wat als je maar 1.200 euro pensioen krijgt?”

Stephanie D’Hose (Open VLD) begrijpt haar standpunt. “Die situatie is onhoudbaar. De federale regering is in conclaaf om te zoeken naar een oplossing. In het plan van Vincent Van Peteghem (CD&V) staan maatregelen om singles meer te ondersteunen en het huwelijkscoëfficiënt (het belastingvoordeel voor gehuwden en wettelijk samenwonenden, red.) uit te faseren.”

Thijs Verbeurgt (Vooruit) pleit voor betaalbare basisproducten. “Vrijgezellen moeten namelijk dezelfde producten kopen, maar wel alleen betalen”, redeneert hij. Ook moet er volgens hem in specifieke beleidsdomeinen bekeken worden hoe alleenstaanden kunnen worden geholpen. Theo Francken (N-VA) treedt zijn collega-politici bij dat er meer kan worden gedaan. “Het principe van fiscale neutraliteit zou best in het volgende regeerakkoord staan.”

Overtuigend genoeg voor Linda? “Natuurlijk niet. Politici beloven altijd, allemaal om een stem krijgen, zeker net voor de verkiezingen. Maar na de verkiezingen is er geen geld.”