"Wat zit ze daar eigenlijk te doen?": na ontslag Pascal Smet komt minister Hadja Lahbib in het vizier van oppositie

Het kwam dit weekend toch wel als een verrassing: kort na de middag riep Brussels staatssecretaris voor Internationale Betrekkingen Pascal Smet de pers bijeen om zijn ontslag aan te kondigen. Reden daarvoor? De heisa die is ontstaan nadat de burgemeester van de Iraanse hoofdstad Teheran een top had bijgewoond in Brussel.

Smet kreeg vorige week de wind van voren, omdat hij erop zou hebben aangedrongen de Iraanse delegatie visa te verlenen. Niet dat is de reden van zijn ontslag, want dat blijft hij ontkennen. Wat hem wel fataal werd, is dat het Brussels Gewest de verblijfskosten voor die Iraanse delegatie op zich nam. Een fout die volgens Smet gemaakt werd door een van zijn medewerkers.

En dus neemt Smet naar eigen zeggen "zijn politieke verantwoordelijkheid". Maar niet zonder nog eens uit te halen naar minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib. "Het afleveren van die visa is inderdaad haar bevoegdheid, bijgevolg draaien alle hoofden nu natuurlijk in haar richting", analyseert politicoloog Dave Sinardet in "De ochtend" op Radio 1. "Smet brengt haar in een lastig parket."

"Hij benadrukt dat hij opstapt hoewel hij zelf persoonlijk niets fout zou hebben gedaan. Hij zegt bovendien dat iedereen zichzelf de vraag moet stellen of ze ook niet hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Dat is natuurlijk een heel duidelijke vingerwijzing naar Lahbib. Als zij blijft zitten, lijkt ze daardoor iemand met minder politieke ethiek dan Smet."

De twee politici wijzen al sinds vorige week naar elkaar. "Lahbib had Smet eerst in een lastig parket gebracht door te verklaren dat hij druk had uitgeoefend", weet Sinardet. "Tegelijkertijd is dat natuurlijk ook wel een zwak punt in haar eigen verdediging, want waarom ging zij zomaar overstag voor druk van een collega uit een andere regering terwijl haar administratie een negatief advies had gegeven? Dat lijkt niet heel principieel en dus heeft zij het een en ander uit te leggen."

Dat vinden ook oppositiepartijen N-VA en Vlaams Belang. Meer nog: ze vragen het ontslag van de minister. "We zitten hier toch wel met de vaststelling - en dat mogen we niet vergeten - dat Pascal Smet geen visa uitreikt", legt fractieleider voor N-VA Peter De Roover de vinger op de wonde.

"Ik ga mij niet bemoeien met de vraag of Pascal Smet veel of weinig druk heeft uitgeoefend, want het is mevrouw Lahbib die "ja" of "nee" zegt. Als je dan vaststelt dat zij samen met haar administratie eerst aangeeft dat het een slecht idee is gegeven de omstandigheden en dan zo makkelijk door de knieën gaat, laat ze niet het imago van een sterke minister na."

Net die omstandigheden zijn voor De Roover belangrijk in deze zaak. "Ten eerste moeten wij de vernedering ondergaan dat onze landgenoot Olivier Vandecasteele 455 dagen door het Iraanse regime gegijzeld wordt. En ten tweede moeten wij de vernedering ondergaan dat wij hem pas terugkrijgen als we aan alle eisen van Iran voldoen", beschrijft hij. 

"En dan zie je dat wij twee weken later de rode loper uitrollen voor de burgemeester van Teheran. Welke zwakheid toon je dan ten opzichte van dat regime? Dit was een kans om minstens te zeggen: dit respect eisen wij. Dan denk ik: wat zit mevrouw Lahbib daar eigenlijk te doen? Heeft zij wel de kracht om die functie uit te oefenen?"

De Roover ziet twee mogelijkheden. "Of ze erkent dat ze een foute inschatting heeft gemaakt, wat een zware politieke fout is. Dan vertrekt mevrouw Lahbib net zoals meneer Smet dat gedaan heeft. Ofwel stapt ze niet op en dat betekent dat dit binnen de regering niet als een fout wordt beschouwd, dat dit het beleid is van de regering-De Croo. De regering moet dat nu beslissen."

Ook bij meerderheidspartij Vooruit zijn ze misnoegd over de rol van Lahbib in dit verhaal. Dat verneemt onze redactie. De partij wijst erop dat Lahbib als enige bevoegd is voor het verlenen van visa en dat niemand een impact zou mogen hebben op haar beslissingen. Ze moet volgens bronnen binnen de partij met andere woorden in de spiegel kijken en zelf oordelen welke gevolgen ze aan haar acties geeft.

VRT NWS heeft contact opgenomen met minister Lahbib, maar zij wenst voorlopig niet te reageren. "Komende woensdag is er een Kamercommissie Buitenlandse Zaken waar minister Lahbib de kritische vragen van oppositie en meerderheid zal moeten beantwoorden", weet politiek journalist Anne Vanrenterghem. "Haar eigen partij behoudt de steun en zegt dat ze daar elementen op tafel zal leggen die haar gelijk zullen geven. We zullen het moeten afwachten, het laatste is hier nog niet over gezegd."