Voel jij nooit meer een hongergevoel? Dit is de reden. “Veel mensen raken verzeild in het jojo-effect”
Het befaamde jojo-effect: je valt succesvol af en toch vliegen de kilo’s er plots weer bij. Maar volgens een nieuwe studie is dat níét jouw fout. Meer zelfs, we weten nu exact waarom het gebeurt. Diëtisten Michaël Sels en Sanne Mouha leggen uit hoe je kan stoppen met jojoën. “Sommige mensen voelen nooit hun hongergevoel aan.”
In een studie in het vaktijdschrift ‘Nature Metabolism’ leggen onderzoekers van de Amsterdam Universitair Medische Centra en Yale University uit dat ons brein niet altijd registreert wanneer er eten in onze maag zit. Bij mensen met overgewicht is dat vooral zo: hun caloriesensor lijkt uit te staan en hun brein reageert minder goed op signalen uit de darmen.
Om tot die inzichten te komen, zetten de artsen in het Amsterdam UMC een experiment op: ze gaven 30 deelnemers met een gezond gewicht en evenveel deelnemers met overgewicht vet en glucose via een maagsonde.
Tijdens dat experiment werden er hersenscans gemaakt én keken de onderzoekers naar de afgifte van dopamine. Dat is een stofje dat ervoor zorgt dat we na onze maaltijd een verzadigd gevoel krijgen. De vrijwilligers volgden ook drie maanden een dieet.
Bij sommigen komt het hongergevoel zelfs nooit meer terug. En blijf je getriggerd om veel te eten
Bij het vetinfuus kwam er in de hersenen van de mensen met een gezond gewicht dopamine vrij, belangrijk dus voor de eetlustregulatie. Bij mensen met obesitas was dat effect er niet: zij kregen geen fijn dopaminshot als ze vet opnamen. Zelfs als die deelnemers afvielen, kwam dat proces niet ineens op gang.
Sommigen vielen 10 procent af en hun hersenen registreerde nog steeds onvoldoende wanneer er eten in de maag komt. Wanneer je dopamineafgifte verstoord is, eet je meer dan je lichaam nodig heeft. Enter: overeten en het jojo-effect. Dit onderzoek verklaart dus mogelijks waarom het moeilijk is om slank te blijven als je een geslaagd dieet volgde.
Wat zeggen de experts? Vermijd deze diëten als je overgewicht hebt
“Er zijn heel wat mensen die in het jojo-effect verzeild raken”, begint diëtiste Sanna Mouha. “Mensen met overgewicht proberen weleens een dieet, maar geregeld kiezen ze voor een crashdieet waarbij je weinig eet en honger lijdt. Voor mensen met obesitas, die hormonaal wat verstoorder zijn dan mensen met een gezond gewicht, leidt dat sneller tot een jojo-effect. Ik raad dus alle restrictiediëten af.”
Mensen met shiftwerk detecteren minder snel dat hongergevoel, omdat hun slaapritme niet regelmatig is. Bij hen proberen we eetmomenten rationeel vast te leggen
Mouha heeft nog enkele tips. “Bij sommigen komt het hongergevoel zelfs nooit meer terug. En blijf je getriggerd om veel te eten. Dan moet je structuur inbouwen en niet te streng te zijn. Vasten is tegenwoordig populair, enkele uren per dag niet eten, maar niet aan te raden voor mensen met overgewicht. Op een bepaald moment komt er toch een oerinstinct naar boven met het risico dat je meer eet en je gefaald voelt. Ook intuïtief eten werkt niet altijd bij mensen met obesitas, merk ik.”
“Bouw liever regelmaat en regeltjes in. Bijvoorbeeld: je kunt chocolade eten, maar spreek vooraf met jezelf af hoeveel en wanneer. Bij de boterham ‘s middags of ‘s avonds een stukje in de zetel? Op die manier is er routine, en hoef je geen ‘neen’ te zeggen. Je zult minder gaan binge-eten.”
En nog belangrijk: als je zondigt, ben je niet gefaald. “Het jojo-effect wordt getriggerd doordat mensen denken dat als ze één keer zondigen, alles mislukt is en ze alle remmen loslaten.”
Het is niet mijn fout, kan ik mijn gedrag dan aanpassen?
Nooit een hongergevoel detecteren maakt streven naar een gezond gewicht best uitdagend, bevestigt ook diëtist Michaël Sels (UZA). “Mensen met shiftwerk detecteren bijvoorbeeld minder snel dat hongergevoel, omdat hun slaapritme niet regelmatig is. Bij hen proberen we eetmomenten rationeel vast te leggen. Hun lunch moet hen energie geven voor de rest van de werkdag. En moet dus kunnen verzadigen, voldoende groot zijn en voldoende vezels bevatten.”
“Willen ze een uurtje later al iets eten? Dan moeten we even nadenken welke trigger meespeelt. Daarin helpt een dagboekje, waarin je alles bijhoudt en achteraf maaltijden analyseert.”
Je komt thuis na een drukke werkdag en grijpt naar suiker als ontspanning. Je kunt je afvragen of je die ontspannende functie niet anders kan invullen
“Schrijf eens een week op wat je eet en wat de functie van de maaltijd was. Puur functioneel, zoals die lunch op het werk? Of een restaurantbezoek op vrijdag met vrienden om de week neer te leggen? Dat is een sociale functie, dus vervul die. Focus je die avond niet op de calorieën, maar geniet.”
“En ook omgekeerd: veel mensen komen thuis na een drukke werkdag en grijpen naar suiker als ontspanning. Of vullen elke avond hun glas wijn. Je kunt je afvragen of je die ontspannende functie niet anders kan invullen: smeer je in met lotion in de zetel. Op die manier bouw je een gezonder ritueel in.”
Jezelf het makkelijker maken om gezond gedrag te stellen, is de tip. “Staat er een bakje snoep in je auto? Vervang dat door muntjes of water. We leven in een obese omgeving die het ons moeilijk maakt om gezonde keuzes te stellen, dus probeer die omgeving zelf aan te passen.”
Tot slot zegt Michaël Sels nog om je niet te verschuilen achter het jojo-effect. “We moeten het toch proberen te doorbreken. Dit onderzoek pleit ervoor om niet enkel te focussen op je gewichtsverlies, maar ook in te zetten op gedragsverandering. Maar dat vraagt tijd én begeleiding.”
Lees ook:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
William Boeva over liefde, romantiek en peperdure uitgaven. “Een goedkopere auto krijg ik niet over mijn hart”
-
Een week op hotel om te slapen? Steeds meer mensen gaan op ‘slaapvakantie’, maar experts waarschuwen
Drukke agenda, veel kopzorgen en weinig slaap? Dan is een lekkere nachtrust op hotel misschien precies wat je nodig hebt. Enter: slaaptoerisme. Nee, geen roadtrip of genieten aan het strand. Steeds meer mensen trekken tegenwoordig op vakantie om een week heerlijk te kunnen slapen. Toch zijn slaapexperts geen fan. -
Livios
Is een architect verplicht als je je woning wil renoveren?
Bij nieuwbouw is het vanzelfsprekend dat je een architect inschakelt, maar hoe zit dat bij een renovatieproject? Moet je daar ook verplicht ééntje onder de arm nemen? Of zijn er uitzonderingen? Bouwsite Livios geeft uitleg. -
-
PREMIUM
COLUMN. Als grote fan deelt Goedele Liekens 5 tips voor succesvolle parkingseks: “Je kan de auto ‘gebruiken’”
-
Nieuw type podcast belooft je een betere nachtrust. “Het is zoals een kind een verhaaltje voorlezen”
Heb jij vaak last van slapeloosheid? Dan belooft een ‘slaappodcast’ soelaas te bieden, een nieuw genre dat steeds populairder wordt. Maar werkt het echt? Slaapexperte Annelies Smolders neemt de trend onder de loep: “Over remedies als slaapthee, een speciaal kussen, meditatie of slaapcursussen kunnen we hetzelfde zeggen.” -
PREMIUM
COLUMN. Goedele Liekens geeft vrouwen de belangrijkste les rond orgasmes: “Je moet het wel durven”
“Veel vrouwen genieten niet van de seks die ze hebben”, verkondigt Goedele Liekens in haar column deze week. Er schort wat als het op hun orgasme aankomt, zegt de seksuologe: vrouwen ‘claimen’ het niet. “Vreselijk vind ik dat. Voor vrouwen, maar ook voor mannen. Want zij moeten het orgasme ‘geven’ en o wee als dat niet lukt.” Hoe doe je dat als vrouw beter? De seksuologe geeft antwoord. -
PREMIUM
De kilo’s vliegen eraf bij populaire ‘hypediëten’. Waaraan herken je ze en werken ze wel echt?
-
Jobat
Hoeveel werknemers krijgen maaltijdcheques? En wie mag op een dertiende maand of smartphone van het werk rekenen?
-
Deze 10 goedkope beautyproducten worden ook gebruikt door professionals: “Contouren was nog nooit zo makkelijk”
Cosmetica hoeft niet duur te zijn. Dat bewijst onze beautyredactrice Sophie. Ze tipt tien toppers voor je huid én je portemonnee. “Deze vloeibare oogschaduw is dé favoriet van professionals en met reden.” -
Welke film- of tv-scène schudde je seksueel wakker? 40 reacties: “Ik keek er samen met mijn stiefbroer naar”
Welke scène of film was jouw eerste seksuele trigger? Die vraag stelde vroedvrouw en auteur Uwe Porters (33) aan 46.800 Vlamingen op Instagram. Ze kreeg honderden anonieme reacties: we verzamelden de opvallendste en trekken er met Uwe een paar belangrijke lessen uit over ons seksleven. “Tijdens het babysitten keek ik tv en kwam ik per ongeluk ‘Emmanuelle’ tegen. Een openbaring.” -
Jobat
Ontslag gekregen of genomen: op welke werkloosheidsuitkering kan je dan rekenen?