Wat heeft deze wapenhandelaar met een vredesmissie te maken? ‘Het is macaber dat je iemand die duidelijk andere belangen heeft een plaats aan tafel geeft’
Zeven Afrikaanse staatshoofden waren afgelopen weekend op vredesmissie in Oekraïne en in Rusland. Bij een voorbereidende vergadering was de Zuid-Afrikaanse wapenhandelaar en filantroop Ivor Ichikowitz aanwezig. Een opmerkelijke keuze voor een delegatie met vredesplannen. Wie is de man?
Afrikaanse landen wierpen zich zaterdag en zondag op als onderhandelaars tussen Rusland en Oekraïne. De delegatie wil vrede, maar heeft ook economische belangen. Zo willen ze het wankele graanakkoord redden. De Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa leidde de vredesmissie, die verder bestond uit de presidenten van Congo-Brazzaville, Senegal, Zambia, Oeganda, Egypte en de Comoren.
Vóór het bezoek kwamen de leiders samen via Zoom. Na afloop plaatste de Oegandese president een update over de vergadering op Twitter - met foto. De Oegandese president bedankt de Brazzaville Foundation, opgericht door de Franse zakenman Jean-Yves Ollivier en organisator van de Afrikaanse vredesmissie.
Maar het is niet zijn verschijning die het meeste opvalt. Ook de zakenman Ivor Ichikowitz is in beeld. Oprichter en eigenaar van Paramount Group, een van de grootste wapenproducenten op het Afrikaanse continent. Leverancier van onder andere bewapende drones, tanks, marineschepen en gevechtsvliegtuigen.
Twitter bericht wordt geladen...
Ivor Ichikowitz noemt zichzelf een industrieel, sociaal ondernemer en filantroop met een passie voor Afrika, valt te lezen op de website van de door hem opgerichte Ichikowitz Family Foundation. Onder deze noemer schrijft hij ook regelmatig opiniestukken, zoals vorig jaar voor Politico. In zijn bijdrage argumenteert hij waarom de oorlog in Oekraïne pijnlijk duidelijk maakt dat er een tekort is aan leiders als Nelson Mandela.
Zijn zakelijk succes heeft hij te danken aan zijn nauwe banden met politieke kopstukken uit het ANC, de partij die sinds 1994 met de aanstelling van Nelson Mandela de presidenten van Zuid-Afrika levert. Inmiddels is hij een belangrijke donor van het ANC. Ook onderhoudt hij sterke banden met andere Afrikaanse presidenten, zoals met Denis Sassou Nguesso, president van de Republiek Congo. En heeft hij connecties met de Russische oligarch Vladimir Yakunin, een voormalige KGB-spion en goede bekende van president Vladimir Poetin.
Greenwashing
De wapenhandelaar profileert zich de laatste jaren uitdrukkelijk als filantroop. Zo ziet hij een nadrukkelijke rol voor Zuid-Afrika in het vredesproces tussen Rusland en Oekraïne, schrijft hij in mei op de website van zijn stichting. Frank Slijper, wapenexpert bij PAX, vindt het een merkwaardige combinatie. “Het klinkt tegenstrijdig. Het kan ook een mooie manier van greenwashing zijn om zichzelf als filantroop neer te zetten.”
Gustavo de Carvalho, als senior onderzoeker verbonden aan het South African Institute of International Affairs, geeft aan dat er in Zuid-Afrika nog veel onduidelijk is over de rol van de bij het grote publiek onbekende Ichikowitz in de vredesmissie.
Zoals de vraag of Paramount Group wapens verkoopt aan een van beide partijen in het Russisch-Oekraïense conflict. Ook Slijper heeft geen weet van leveringen door de groep. “En als dat wel zo zou zijn, is dat een grote blamage voor Zuid-Afrika, dat altijd zegt neutraal te zijn.”
Hij snapt niet wat Ichikowitz bij de meeting doet. “Hij leunt tegen het ANC aan, dat kan een verklaring zijn. Maar het is macaber dat je iemand die duidelijk andere belangen heeft een plaats aan tafel geeft. Dit soort belangen wil je niet vermengd zien.”
Koopman van de dood
Andrew Feinstein, auteur van het boek The Shadow World, waarin hij de wereldwijde wapenhandel onderzoekt, stelt het scherper. “Het is volslagen absurd dat Ichikowitz aan tafel zit. Om het onbeleefd te zeggen: hij is dodgy as fuck (vrij vertaald: zo onbetrouwbaar als de pest, AB).”
Feinstein was in de jaren 90 lid van het Zuid-Afrikaanse parlement voor het ANC. Voor hem is Ichikowitz geen onbekende. “Hij probeert de laatste jaren zijn imago te veranderen door zich te presenteren als filantroop. Maar hij is verantwoordelijk voor honderdduizenden doden op het Afrikaanse continent. Hij heeft zijn hele leven conflicten aangewakkerd om wapens te kunnen verkopen, en nu is hij ineens een vredesduif? Hij zal altijd een koopman van de dood blijven.”
Hij denkt dat Ichikowitz Zuid-Afrikaans president Ramaphosa onder druk heeft gezet om deel te nemen aan de vredesmissie. Hij verwijst naar Polen, dat zaterdag een delegatie van 120 Zuid-Afrikaanse politieagenten, soldaten en journalisten weigerde toe te laten in het land (de delegatie reisde via Polen per trein naar Oekraïne). Op de vlucht bevonden zich naar verluidt twaalf containers met wapens.
Mocht blijken dat er sprake was van belangenverstrengeling, werpt dat een schaduw op de positieve aspecten van de vredesmissie voor Zuid-Afrika, zegt Gustavo de Carvalho. In het land loopt al een onderzoek naar wapenhandel, nadat de Amerikaanse ambassadeur in mei de Zuid-Afrikaanse regering had beschuldigd van het leveren van oorlogsmaterieel aan Rusland. Dat verliep volgens de ambassadeur via een vrachtschip dat in 2022 aanmeerde en daarna koers zette richting Rusland.
Voor Feinstein zou het niet als een verrassing komen. Niet dat het land direct wapens levert aan Rusland, maar het functioneert als tussenluik, zegt hij. Zo zijn er wapenexporten via Zuid-Afrika naar Saudi-Arabië. “De wapenexportgeschiedenis van Zuid-Afrika is niet om over naar huis te schrijven”, concludeert hij.
Recht van antwoord
Paramount Group heeft ons een recht van antwoord gestuurd dat we hieronder integraal publiceren. De redactie van De Morgen is hier niet voor verantwoordelijk.
Paramount laat aan De Morgen weten zich niet te herkennen in het beeld dat geschetst wordt van Ivor Ichikowitz en Paramount in het Artikel dat gepubliceerd werd op 19 juni 2023.
Paramount vervaardigt of levert geen wapens, kogels, munitie, raketten, enz.. Paramount is actief in de defensie-industrie en produceert vliegtuigen, gepantserde voertuigen, marineschepen en onbemande luchtvaartuigen. De technologieën van Paramount zijn defensief en gericht op de bescherming van de bemanning van deze voertuigen en de bevolking, en zijn derhalve geen massavernietigingswapens die zouden kunnen leiden tot “honderdduizenden doden op het Afrikaanse continent”, zoals in het Artikel verkeerdelijk wordt beweerd. De meeste conflict- en oorlog gerelateerde doden op het Afrikaanse continent vielen in Eritrea-Ethiopië, Soedan, Somalië, Libië, Angola enz. zoals weergegeven in het rapport van het Peace Research Institute Oslo “Conflict Trends in Africa 1989-2019”. Voor alle duidelijkheid, Paramount heeft aan geen van deze landen militaire uitrusting geleverd. Bovendien heeft Paramount deze defensie-voertuigen (geen wapens) alleen geleverd aan landen die niet in conflict of oorlog waren. Paramount kan bijgevolg niet verantwoordelijk worden gehouden voor de doden op het Afrikaanse continent.
Paramount houdt zich strikt aan zowel de wapenvoorschriften van de Zuid-Afrikaanse National Conventional Arms Control Committee (NCACC) als de universeel erkende wapenregelgeving van de Verenigde Naties (VN). In de bijna 30-jarige geschiedenis van Paramount is geen enkele overtreding van deze conventies vastgesteld. Bovendien kan alle militaire uitrusting die uit Zuid-Afrika worden geëxporteerd, teruggevonden worden in parlementaire verslagen, die openbaar toegankelijk zijn.
In tegenstelling tot hetgeen wordt geïnsinueerd in het Artikel, heeft de Zuid-Afrikaanse ANC-regering Paramount nooit één enkel defensiecontract toegekend. Paramount heeft geen zaken gedaan met de Zuid-Afrikaanse regering, behalve voor wat betreft een aantal kleine lopende projecten, die door Paramount werden geërfd in het kader van overnames van Paramount in de Zuid-Afrikaanse defensie-industrie.
Hoewel de heer Ichikowitz geen deel uitmaakte van de officiële delegatie die op 17 en 18 juni 2023 zowel Kiev als Moskou bezocht, ondersteunde hij de coördinatie van de Afrikaanse vredesmissie. Voor deze vredesmissie nam hij deel aan een videoconferentie op 5 juni 2023. Ivor Ichikowitz heeft niemand onder druk gezet om te kunnen deelnemen aan deze vredesmissie.
De heer Ichikowitz nam deel aan de vredesmissie als trotse Afrikaan om zijn bezorgdheden te uiten over de onmiddellijke en langetermijngevolgen van het Russisch-Oekraïense conflict voor Afrika en zijn bevolking. De heer Ichikowitz is van oordeel dat Afrika een rol moet spelen bij het faciliteren van de dialoog in het Russisch-Oekraïense conflict.
Ter verduidelijking, en hoewel de heer Ichikowitz meer dan een jaar geleden is teruggetreden als uitvoerend voorzitter van Paramount, hebben noch hij, noch het bedrijf dat hij oprichtte, ooit zaken gedaan met Rusland of militaire uitrusting geleverd aan Rusland, en zijn ze ook niet van plan dat te doen.
Bovendien is er nooit een contract geweest voor de levering van militaire uitrusting tussen Paramount en Oekraïne. Er is geen commercieel belang voor Ivor Ichikowitz of Paramount in het Russisch-Oekraïense conflict of enig ander aspect van zijn betrokkenheid bij dit conflict. Er zijn nooit formele relaties of enige vorm van steun geweest tussen de heer Ichikowitz, Paramount en de Russische oligarch Vladimir Yakunin of de Russische president Vladimir Poetin. Paramount heeft geen bedrijven, fabrieken, operaties of werknemers in Rusland. Paramount functioneert ook niet als tussenluik voor de levering van wapens, militaire uitrusting of oorlogsmateriaal aan Rusland. Er is nooit een contract geweest voor de levering van wapens, militaire uitrusting of oorlogsmateriaal tussen Paramount en Saudi-Arabië.
Het is bovendien algemeen bekend dat de heer Ichikowitz, in zijn hoedanigheid als voorzitter van de Ichikowitz Family Foundation, een vocale supporter van Oekraïne is geweest sinds het begin van het conflict. Paramount heeft volledig uitgeruste ziekenhuisambulances gedoneerd aan Oekraïne aan het begin van het conflict en heeft de Ukraine Run for Peace in Pretoria, georganiseerd door de Oekraïense gemeenschap in Zuid-Afrika, gesponsord en eraan deelgenomen.
De heer Ichikowitz heeft Rusland overigens in Business Day publiekelijk veroordeeld voor de invasie in Oekraïne en heeft de Zuid-Afrikaanse regering bekritiseerd over haar aanpak van het conflict tussen Rusland en Oekraïne: “Daarom is het huidige Afrikaanse vredesinitiatief van zes landen voor Kiev en Moskou zo belangrijk. Persoonlijk hoop ik dat mijn eigen land zijn morele kompas vindt en Rusland veroordeelt voor zijn barbaarsheid en vervolgens helpt vrede te stichten - want dat is wat echte leiders doen, niet slaafs toekijken wanneer misdaden tegen de menselijkheid worden gepleegd in het volle zicht van de wereld”.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
