Nam de Vlaamse regering onwettig geld af van mensen met een handicap? "In strijd met de grondwet"

Mensen met een handicap kunnen geld vragen aan de overheid waarmee ze kunnen betalen voor hun ondersteuning. Dat geld heet het "persoonsvolgend budget". Jo Vandeurzen (CD&V), die minister van Welzijn was van 2009 tot 2019, voerde deze budgetten in zodat mensen met een handicap zelf meer kunnen kiezen hoe ze hun leven vormgeven.

In 2021 paste de Vlaamse regering de (schaarse) budgetten aan om ze naar eigen zeggen gerichter in te zetten, door te werken met 24 in plaats van 12 budgetcategorieën. In de realiteit betekende die herberekening voor de meeste rechthebbenden dat ze minder geld zouden krijgen. En dat werkte met terugwerkende kracht.

Mensen aan wie al een budget beloofd was, maar die op 1 januari 2021 nog (en soms al lang) op de wachtlijst stonden en dat geld dus nog niet hadden gekregen, plots onder het nieuwe systeem vielen. Een klein deel van de 16.000 mensen over wie het gaat, ontving door de plotse aanpassing meer budget dan verwacht, maar het overgrote merendeel verloor sommen, tot wel 10.000 euro.

"Dit was in de praktijk een platte besparing", zegt parlementslid Ann De Martelaer (Groen). Zij pleit er langer voor om de maatregel terug te draaien. "Volgens berekeningen bespaart de overheid hier vier miljoen mee. Terwijl eerst werd gezegd dat deze maatregel een meerkost zou zijn. Besparen op wie kwetsbaar is, zegt veel over de waarden van deze regering."

"De cynische besparingspolitiek op de zorgnoden van mensen moet stoppen." zegt ook Hannes Anaf (Vooruit). "We hebben daar in 2020 al voor gewaarschuwd. Wanneer je als overheid mensen met een handicap recht geeft op een zorgbudget, moet je daarna niet twintig keer de spelregels wijzigen in het nadeel van die mensen. Dit is gewoon cynisch en onbehoorlijk bestuur."

Onacceptabel, vond GRIP vzw. De mensenrechtenorganisatie voor personen met een handicap trok naar de Raad van State om deze beslissing aan te vechten. De auditeur van de Raad van State geeft de organisatie nu in een eerste advies gelijk.

Volgens de auditeur is de beslissing in strijd met de grondwet en had de overheid geen overtuigende reden om de regels te veranderen. De auditeur spreekt over een aanzienlijke vermindering van het beschermingsniveau van mensen met een handicap en zegt dat iedereen recht heeft op een menswaardig leven.

GRIP vzw reageert blij. "We vinden het heel goed dat de auditeur zegt dat iedereen recht heeft op leven. Personen met een handicap hebben veel assistentie nodig. Dat is levensnoodzakelijk. Je kunt dat niet zomaar voor een deel terugschroeven."

De Raad van State beslist na de zomer definitief of de aanpassingen moeten worden teruggedraaid. Minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V) geeft aan dat ze die beslissing nog afwacht. "Het advies heeft momenteel geen enkel gevolg. Er is nog geen uitspraak. Alles zal daarvan afhangen."

"Achter elke zorgvraag zit een persoon, maar het idee achter de beslissing twee jaar geleden is gerechtvaardigd. Het was de bedoeling om een gelijke behandeling te hebben tussen mensen met dezelfde zorgnoden."