Zeven op de tien jongeren volgen nieuws vooral via sociale media, slechts 40% kan nepnieuws herkennen
Zeven op de tien Vlaamse jongeren zeggen dat ze de actualiteit hoofdzakelijk volgen via sociale media. Dat blijkt uit de nieuwe Nieuwsbarometer, die het mediagebruik van Vlamingen tussen 12 en 26 jaar naging. Van die jongeren hebben zes op de tien vertrouwen in het nieuws dat ze consumeren en kunnen slechts vier op de tien fake news herkennen.
Zo goed als alle Vlaamse jongeren komen online in contact met nieuws en voor zes op de tien is dat dan vooral via sociale media. Dat blijkt uit de nieuwe Nieuwsbarometer van de Arteveldehogeschool, die peilde naar het nieuwsgebruik en de nieuwswijsheid van Vlaamse tieners en jongeren. Daarvoor werden 1.236 jongeren tussen 12 en 26 jaar oud bevraagd.
Uit de rondvraag blijkt dat Instagram het belangrijkste socialemediaplatform (52%) is, al dicht TikTok meer en meer de kloof. Bij de jongste leeftijdscategorie (12-15) staat het met 52% bijna op dezelfde hoogte als Instagram.
Net geen derde van de jongeren opent nog een nieuwsapp of surft rechtstreeks naar de nieuwswebsite. Bij de -20-jarigen daalt dat cijfer onder de 25%.
Zes op de tien jongeren kunnen geen nepnieuws herkennen
Het vertrouwen van jongeren in het nieuws neemt af. Zes op de tien bevraagden zeggen vertrouwen te hebben in wat ze consumeren, terwijl slechts 35% zo ook naar het nieuws in het algemeen kijkt. Jongeren stellen meer bezorgd te zijn over het effect van nepnieuws op anderen en de maatschappij dan op zichzelf, maar slagen er minder in om fake news te herkennen. Slechts 42% kon bij een test drie van de vijf voorgelegde verhalen correct inschatten. Vorig jaar lag dat percentage bij een gelijkaardige test op 58%.
Zeven op de tien Vlaamse jongeren zeggen het nieuws te begrijpen en te kunnen interpreteren, maar slechts 20% slaagt voor een kennistest over nieuws. Nochtans blijkt dat hoe meer kennis iemand heeft over hoe het wordt gemaakt en verspreid, hoe beter de jongere nepnieuws kan herkennen.
In de bevraging geven twee op de vijf jongeren aan zelden of nooit de betrouwbaarheid van een nieuwsbericht te verifiëren. Doen ze dat wel, dan controleert 67% de bron van het nieuws. Bijna de helft van de bevraagden gaat ook elementen van het bericht na. Iets meer dan 40%, waaronder vooral hoogopgeleiden, vertrouwt op de persoonlijke logica en achtergrondkennis.
Te weinig hoop en humor
Gevraagd naar waarom ze nieuws volgen, antwoorden jongeren vooral dat ze dat nuttig en belangrijk vinden. De favoriete onderwerpen veranderen naargelang ze ouder worden. Hoe jonger, hoe populairder sport is. Later raken ze meer geïnteresseerd in politiek, criminaliteit, lifestyle en cultuur. Maatschappelijk en politiek nieuws wekt over het algemeen wel het minste interesse op.
Van alle bevraagden zegt 57% af en toe het nieuws te mijden, 7% wendt zich er vaak van af. De kritiek, vooral bij meisjes, is dat er te weinig positieve en hoopvolle nieuwsberichten circuleren. Jongens hadden dan weer graag wat humor in het nieuws gezien.
De Nieuwsbarometer heeft als doel om de vinger aan de pols te houden rond jongeren en nieuws, met expliciete aandacht voor desinformatie. Daarbij stonden drie vragen centraal. Hoe raadplegen Vlaamse jongeren nieuws? Hoe nieuwswijs zijn ze? En hoe gaan jongeren om met desinformatie?