Zijn je benen momenteel zo droog dat ze wat op krokodillenvel lijken? Voelt je gezicht trekkerig aan na een wandelweekend in guur weer? Raakten je handen (pijnlijk) uitgedroogd door al dat wassen en ontsmetten in de pandemie? Hun oorzaak: een verstoorde huidbarrière, die haar job niet meer naar behoren kan uitoefenen.

Je kan de barrière van de huid vergelijken met een muur die bestaat uit bakstenen en cement dat alles stevig bij elkaar houdt. “De bakstenen zijn de corneocyten (de hoorncellen op de opperhuid, red.), lipiden vormen het cement”, verklaart dermatoloog Dagmar Ostijn van Skinical in Melle. “Die muur vormt een ondoordringbare laag die onder meer virussen, bacteriën, schimmels en pollutie moet buiten houden en zo voorkomt dat ze in het lichaam en de bloedbaan worden opgenomen.” Ook zorgt die barrière ervoor dat vocht minder makkelijk uit de huid ontsnapt, het zogenaamde transepidermaal waterverlies.

Begint het cement van de muur af te brokkelen, kunnen er problemen ontstaan. “Een verstoorde huidbarrière kan leiden tot onder meer puistjes, eczeem, irritatie, roodheid, een droge huid en ontstekingen.” Of tot versnelde huidveroudering. “Een zwakke of beschadigde barrière houdt minder goed uv-stralen, die de huid verouderen, tegen dan een gezonde. Ook gaat een uitgedroogde huid sneller rimpelen.”

Barstjes in het cement

Liefst van al wil je dus een stevige muur. Maar sommige mensen worden geboren met een zwak exemplaar. “Zo ontbreken bij mensen met atopisch eczeem bepaalde moleculen waardoor hun barrière niet zo stevig aan elkaar hangt.”

Bij iedereen kunnen externe factoren de barrière verstoren, zeker in de winter. Gure wind, droge lucht buiten en binnen, te warm (en te lang) douchen of baden… kunnen haar lipidenlaag aantasten. Door die barstjes in het cement kan vocht makkelijker ontsnappen en kan je huid uitdrogen. Of kunnen slechte bacteriën of irriterende stoffen makkelijker indringen en tot huidproblemen leiden.

Ook cosmetica kunnen de barrière beschadigen. Zo mijd je liefst reinigingsproducten die hun job té goed doen en naast zweet, vuiltjes en make-up ook lipiden van de huid verwijderen. Ook scrubs met grove korrels en te hoog gedoseerde peelende bestanddelen mijd je liever. Die moeten dode huidcellen losmaken, maar kunnen daarbij ook de barrière aantasten.

“Veel hangt ook af van je huid. Een zware roker of iemand met veel zonneschade heeft veel meer dode huidcellen en kan misschien dagelijks peelen zonder de barrière te schaden. Iemand met eczeem kan dat niet”, zegt Ostijn. “Ook het soort product en de concentratie zuren spelen een rol. Gebruik je een reiniger met 2 procent AHA-zuren die je snel afspoelt of een leave on-product met 10 procent? Het peelende bestanddeel BHA werkt wat milder dan AHA en zijn concentratie mag in cosmetica maximaal 2 procent zijn.”

Lief voor je bacteriën

Producten met een te hoge dosis alcohol of een te hoge pH-waarde kunnen dan weer het huidmicrobioom verstoren. Die verzameling bacteriën, gisten en schimmels die op je huid leven, helpt haar barrière mee gezond houden. “De huidbarrière is een fysische barrière, het huidmicrobioom een chemische”, zegt Ostijn. “Zijn bacteriën houden de muur gezond door de zuurtegraad van de huid te helpen bewaren. Die is ongeveer 5.5. Lipiden hebben die pH nodig om goed te kunnen werken.”

Een evenwichtig huidmicrobioom voorkomt ook dat “slechte” bacteriën, die tot onder meer acne leiden, niet beginnen te woekeren en voor problemen zorgen. Om dat legertje bacteriën op je huid gelukkig te houden, voegen veel verzorgingsmerken pre-, pro- en/of postbiotica toe aan hun formules. Prebiotica zijn suikers als inuline die de goede bacteriën op de huid voeden. Probiotica zijn levende bacteriën. Postbiotica worden geproduceerd of afgescheiden door bacteriën en dragen bij tot een gezond microbioom.

Je vindt al die stofjes in producten die moeten helpen bij (het verstoorde microbioom achter) onder meer acne en eczeem, maar ze zitten ook steeds vaker in producten die élk microbioom gezond moeten houden.

In theorie heeft je microbioom baat bij die stoffen, maar er is nog meer onderzoek nodig om duidelijke antwoorden te krijgen, vindt Ostijn. “Momenteel zijn er evenveel studies die aantonen dat pre- en probiotica in skincare goed zijn voor je huid als studies die aantonen dat ze weinig doen. Bovendien is het erg moeilijk om probiotica levend op de huid te krijgen.” Enkele merken zoals het Zuid-Afrikaanse Esse en het Belgische YUN slaagden daar wel in.

Rijke boters

Droge buitenlucht kan je moeilijk mijden, maar je hebt wél controle over welke cosmetica je gebruikt. Een goed geformuleerde body butter en dagcrème kunnen een verzwakte barrière helpen. “Lipiden – dat zijn onder meer ceramiden en plantaardige boters als karitéboter – helpen haar cement sterk houden. Humectanten als hyaluron- en melkzuur, glycerine en panthenol helpen zo veel mogelijk vocht in de huid te houden. Lanoline, bijenwas, vaseline en plantaardige oliën als jojoba- of olijfolie werken dan weer occlusief: ze leggen een laagje op de huid waardoor vocht minder goed kan ontsnappen. Je zou over je bodylotion een olie kunnen smeren als extra beschermlaagje, net zoals een laagje vaseline over je lippenbalsem extra kan helpen bij erg droge lippen.”

Naast de juiste bestanddelen speelt ook hun verhouding een rol. Zo kan je huid in de winter nood hebben aan een rijke body butter, terwijl in de zomer een lichaamsmelk voldoende is. “Zo’n melk bestaat voor 80 procent uit water. In de winter kan het dat die je huid onvoldoende verzorgt. Een rijkere crème of balsem bevat meer olie, waardoor je dus wat meer voeding krijgt.”

In 3 stappen naar een blije huidbarrière in de winter

Drie tips van dermatoloog Dagmar Ostijn.

1. “Douch lauw.”

2. “Hydrateer de huid met een goed samengestelde dagcrème en bodylotion. Kies liefst ongeparfumeerde formules: parfum kan de huid verder irriteren.”

3. “Je kan eens per week je gezicht een zachte peeling met AHA-zuren geven en op je lichaam een zachte scrub gebruiken. Zo wordt het laagje dode huidcellen weggehaald, waardoor hydraterende crèmes beter kunnen inwerken.”

Deze producten helpen je huidbarrière sterk en gezond houden

Nachthulpje

Ceramiden helpen de huidbarrière sterk houden, pre- en probiotica moeten dat met het huidmicrobioom doen. Hyaluronzuur houdt vocht vast.

Advanced Génifique Night Cream van Lancôme, 80 euro

Voor gevoelige huiden

Deze crème met pre- en probiotica belooft de gevoelige huid te kalmeren en haar barrière te verbeteren.

Sensitive Nourish Moisturizer van Esse, 72,15 euro

(Ver)zachte handen

Te veel je handen gewassen, ontsmet of blootgesteld aan de kou? Deze handcrème met centella asiatica en lavendelhoning legt een beschermend laagje, verzacht en helpt herstellen.

Rêve de Miel Rijke Cica-Handcrème van Nuxe, 10,90 euro

Zachte peeling

Deze poederexfoliant met haverextract en hyaluronzuur belooft de huid zacht te peelen zonder haar barrière te strippen.

Daily Milkfoliant van Dermalogica, 69 euro, via dermalogica.be

Zachte poetshulp

Deze Belgische reinigingsbalsem maakt make-up los en reinigt zonder de huid te strippen. Postbiotica moeten het microbioom versterken.

Face Wash Daily Boost van Oy, 42,20 euro

Even pompen

Handig én hygiënisch, deze voedende crème met ceramiden en humectanten in pompflacon. Perfect smeerbaar voor het hele gezin.

Hydraterende Crème van Ceravé, 20,95 euro

Zachte wasjes

Geïrriteerde huid of kinderbilletjes, of schrammen? Deze zachte, parfumvrije reiniger helpt irritatie verminderen en het risico op bacteriële groei verkleinen.

Cicalfate+ Zuiverende Reinigingsgel van Avène, 10,50 euro

Superserum

Dit lichte serum bevat krachtige ingrediënten als hyaluronzuur, prebiotica en panthenol om de huidbarrière en haar microbioom gezond te maken/houden.

Bariéderm Cica Daily Serum van Uriage, 33,10 euro

De items in dit artikel worden op basis van de actuele trends geselecteerd door de lifestyleredactie. De aanklikbare links naar externe partners worden geplaatst als extra infoservice, maar vallen buiten verantwoordelijkheid van de redactie.