Elke week van het schooljaar krijgen één à twee kinderen uit de lagere school te horen dat ze definitief buitengezet worden. Omdat een eerste, tijdelijke schorsing niets heeft opgeleverd, omdat bemiddelingspogingen met de ouders spaak lopen of omdat het kind zo’n acuut gevaar vormt voor de andere leerlingen.

Dat staat in het jaarverslag van de CLB’s, de centra voor leerlingenbegeleiding. Die hebben 49 dossiers van definitieve uitsluiting in de lagere school mee begeleid. Dat is dertig procent meer dan in 2012-2013 (38). Het CLB kreeg ook 101 aanvragen binnen van een basisschool om een kind tijdelijk te schorsen. Dat is meer dan een verdubbeling tegenover 2012 (43).

Vroege pubers

“Het gaat vaak om kinderen die zeer vroeg beginnen te puberen, pakweg in het vijfde leerjaar. En gedrag beginnen te stellen waaraan lagere scholen niet aangepast zijn om mee om te gaan”, zegt Stefan Grielens, directeur van de vrije CLB’s. “Dat gaat van extreme pesterijen tot zelfs geweld.”

Hoe dat komt? “Omdat de problemen waarmee sommige kinderen opgroeien, steeds complexer worden. Dat levert dan meer gedragsproblemen op”, zegt Dries Vandermeersch, voorzitter van de raad van directeurs van de CLB’s van het gemeenschapsonderwijs. “Dan moet gespecialiseerde hulp gezocht worden, maar er zijn maanden­lange wachtlijsten.”

Druk op de school is toegenomen

Scholen volgen ook vaker de officiële procedure, terwijl ze uitsluitingen vroeger al eens ‘binnens­kamers’ regelden, zeggen de CLB’s. Omdat het risico op een rechtszaak nu groter is. “De druk op de school is op alle vlakken toegenomen”, zegt Vandermeersch. De stijging doet zich ook niet alleen in de basisschool voor: in het middelbaar werden 2.026 leerlingen definitief buitengezet, een stijging met de helft tegenover 2012 (1.376).

Getekend voor het leven

“Schokkende cijfers”, zegt jeugdpsychologe Klaar Hammenecker. “Zeker in de lagere school zou een kind nooit uit de school mogen worden gezet, het tekent hem voor het leven. Het is een boodschap van complete afwijzing: We willen je hier niet meer. Zo vroeg in hun ­leven zorgt dat voor een last die ze nog voor de rest van hun schoolcarrière moeten mee­slepen. Een kind dat zich in de lagere school onhandelbaar toont, heeft nood aan hulp en zorg. Niet aan afwijzing.”