‘Mensen die dagelijks cocaïne gebruiken: soms zie je dat niet’: politieactie tegen alcohol en drugs in het verkeer

Dat er jaarlijks 4.000 letselongevallen zijn, gelinkt aan rijden onder invloed, toont dat deze actie broodnodig blijft?

“Inderdaad. Het is goed dat we zulke statistieken in ons voordeel gebruiken: we weten wat de oorzaak is van die ongevallen, dus we bestrijden ze - zeker omdat ik de toevloed van drugs zo zie in mijn rechtbank.”

Hoe bedoelt u?

“In januari 2012 waarschuwde ik al voor de toenemende invloed van harddrugs in het verkeer, ook in De Morgen. Toen zochten we nog niet naar drugs in het verkeer. De procedure was te omslachtig, zo klonk het. Eigenlijk is ze nog altijd omslachtig. Om drugsgebruik op te sporen, moet politie eerst een gestandaardiseerde checklist overlopen om te controleren of een bestuurder symptomen vertoont. Pas dan mogen ze een speekseltest afnemen. Die test werkt intussen goed. Maar mensen die dagelijks cocaïne gebruiken: soms zie je dat niet, zeker bij mensen die chronisch verslaafd zijn. De vermindering van aandacht en reflexen is er natuurlijk wel.

“Het beleid doet me soms denken aan partijen die zichzelf een cumulverbod opleggen terwijl andere partijen dat niet doen: die schieten zichzelf in de voet. Waarom leggen we zulke strenge eisen op aan speekseltests? Dat is toch onbegrijpelijk? We zijn nog te vergoelijkend over het risico op ongevallen. Ik blijf het eigenaardig vinden hoe mensen zich kunnen neerleggen bij de statistische zekerheid dat er jaarlijks 600 mensen sterven in het verkeer, maar zich niet kunnen verzoenen bij de quasi onmogelijke kans dat er twintig doden vallen bij een terroristische aanslag. Want dán mogen er direct paracommando’s op straat komen. Waarom leggen we diezelfde strengheid niet aan de dag voor verkeersongelukken?”

Wat zijn de straffen die chauffeurs onder invloed riskeren?

“Een rijverbod van vijf jaar en een boete tussen de 1.600 en 16.000 euro - voor een eerste overtreding. Dat is ook waarom politie meer focust op het opsporen van drugs in het verkeer dan op het pure dealen van drugs: de straffen die wij kunnen uitspreken zijn vaak zwaarder dan straffen voor drugsdelicten voor de correctionele rechtbank. Omgekeerd vraag ik mij af waarom iemand die veroordeeld wordt voor de correctionele rechtbank en van wie we weten dat hij een verslavingsprobleem heeft, toch met de auto kan blijven rijden.

“En er is nog iets wat ik niet snap. Ik heb al ontelbaar veel beklaagden tussen de achttien en twintig jaar zien passeren die zeggen dat ze eigenlijk al gebruiken sinds hun dertiende. Wie zijn rijbewijs krijgt, moet een document ondertekenen waarin je zegt geen problemen te hebben met drugs. Eigenlijk leggen deze mensen bewust een valse verklaring af. Toch worden zij daar niet voor vervolgd.

“Als we dan toch theoretische en praktische proeven stellen voor zo’n rijbewijs, waarom peilen we ook niet naar de sociale vaardigheden van mensen? Of waarom doen we geen test? Cannabis is tot negen weken traceerbaar in urine. Dan kan je proactief werken en de drugsmannen eruit halen.”

Achttienjarigen die cannabis gebruiken, is dat het profiel van beklaagden die u ziet passeren?

“Het hangt af van de drugs. Bij jongeren zien we inderdaad vaak cannabis. Maar eigenlijk schuift de hele samenleving aan op zittingen bij mij: wit, zwart, man, vrouw, arm, rijk...”

De politieactie valt bijna samen met het begin van de zomervakantie. Ziet u een verband tussen de periode van het jaar en het drugs- en alcoholgebruik achter het stuur?

“De gelegenheid maakt de dief, dat is zo. Weinig mensen hebben zin in een Ricard als het buiten vriest, zeker? (lacht) De goesting wordt wellicht groter onder bepaalde omstandigheden - behalve dan voor mensen die verslaafd zijn, dan zijn alle dagen goed.

“Weet ook dat er voor drugsgebruik een groot dark number blijft bestaan. Dat is zeker voor synthetische drugs zo, die we moeilijker kunnen opsporen.”

Is de pakkans voor rijden onder invloed van drugs groot genoeg?

“Eigenlijk is die nog te klein. Je moet ook niet naïef zijn. Ik heb al van enkele beklaagden gehoord dat de nieuwe modus operandi is om bewust een klein beetje te veel te drinken om drugsgebruik te camoufleren. Stel nu dat iemand twee pintjes heeft gedronken en net positief blaast terwijl hij eigenlijk stijf van de cocaïne staat, dan riskeert die een veel kleinere straf.”