Minder klachten over elektronisch betalen, maar meer over handelaars die cash weigeren

De FOD Economie voerde vorig jaar 998 controles op de betaalwijze bij handelaars uit. “Daarbij werden 316 overtredingen vastgesteld. Bijna 32 procent van de gecontroleerde handelaars bleek dus niet in orde”, zegt Lien Meurisse van de FOD Economie. “Dit jaar werden er maar 103 overtredingen vastgesteld, en dit op 2.105 controles. Dat betekent dat dit jaar nog amper 5 procent van de gecontroleerde handelaars nog geen elektronisch betaalmiddel had. In 2022 deden we wel alleen controles op basis van een klacht, dit jaar voerden we ook algemene controles. Dat verklaart deze daling ook grotendeels.”

Ook het aantal klachten daalt. Het ziet er dus naar uit dat handelaars aanpassingen hebben gedaan. “De Economische Inspectie heeft op 1 jaar tijd 1.881 meldingen ontvangen over de weigering van een elektronisch betaalmiddel. In 2022 waren dat er 1.347, dit jaar zijn er 534 meldingen geweest. Ook dat cijfer daalde dus aanzienlijk”, zegt Lien Meurisse.  

Wordt de handelaar die niet in orde is, ook geverbaliseerd? “We hebben in het begin vooral aan sensibilisering gedaan. We controleerden enkel handelaars waarover we een klacht kregen. Zij kregen bij vaststelling van een eerste inbreuk tot nu toe enkel een waarschuwing.”   

"Maar vanaf nu gaan we strenger optreden. Controles gebeuren niet meer enkel op basis van meldingen, maar we gaan ook proactief te werk. Handelaars die geen elektronisch betaalmiddel kunnen aanbieden, riskeren een boete tussen 26 euro en 10.000 euro. En er wordt een proces-verbaal opgesteld.”

Voor heel wat handelaars is het aanbieden van een elektronisch betaalmiddel niet evident. Lien Meurisse benadrukt dat ze meerdere mogelijkheden hebben: “Vaste of draagbare betaalterminals, contactloze betalingen via smartphone of smartwatch, maar ook een rekeningnummer afficheren is wettig.”  

Bovendien is het verboden om de klant extra kosten aan te rekenen voor elektronische betalingen. Elektronische betalingen onder een bepaald bedrag mogen ook niet geweigerd worden.

Ook al moet iedereen elektronisch kunnen betalen, contant geld blijft eveneens een wettig betaalmiddel dat je niet mag weigeren, behalve in bepaalde uitzonderlijke en tijdelijke gevallen, bijvoorbeeld omwille van de veiligheid. Hier stelt De FOD Economie vast dat het aantal klachten daarover toeneemt. “Waar we in 2021 nog maar 63 klachten kregen, waren dat er in 2022 plots 316. Dit jaar zitten we al aan 179 klachten van klanten van wie het cash geld geweigerd werd."

Nico Volckeryck is regio-directeur Antwerpen van het NSZ, het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen. “Handelaars moeten mee met hun tijd, zeker als ze geen klanten of omzet willen verliezen. Maar het aanbod en de werking van de digitale betaalmiddelen zit complex in elkaar. En ze kosten de handelaar geld."

“Er zijn enorm veel aanbieders met heel veel verschillende voorwaarden. Het ene systeem stort meteen het geld aan de zelfstandige en bij de andere moet je soms 2 dagen wachten. De kosten zijn vaak ook hoog, waardoor zelfstandigen veel van hun marge moeten afgeven.”

"Ook Payconiq is niet gratis voor een zelfstandige. Die werken met een commissie, want ook zij moeten hier geld aan verdienen. We pleiten ervoor dat het allemaal laagdrempeliger wordt, minder duur en minder complex.“

Sommige zelfstandigen twijfelen of het nog de moeite is om de digitale kosten te maken. “Ze naderen het einde van hun carrière of ze hebben een ouder cliënteel dat zeer zelden elektronisch betaalt. Dus zien ze het nut er niet van in om te investeren in de huur of aankoop van een betaalterminal voor die paar elektronische transacties die ze misschien ooit zullen hebben.”